Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Yutma güçlüğü nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Yutma ağıza alınan maddenin çiğneyerek yemek borusuna aktarılması ve yemek borusundan mideye doğru gitmesidir. Yutkunma güçlüğü ya da yutkunurken gıdaların boğazda takılması disfaji olarak tanımlanır.

Yutma güçlüğü nedenleri

1. Eğer kişide bir beyin sorunu var ise ağızda çiğnenen maddeyi yutamaz. Bu durum transfer bozukluğu olarak adlandırılır
2. Bademcikler şişmiş ve yemek borusu çok daralmış ise yutmada sıkıntı olur.
3. Yemek borusuna gönderilen madde aşağıya doğru inemiyor ise yemek borusunun kaslarında bir zafiyet var demektir.
4. Yutma güçlüğü durumu bazı beyin hastalıklarından kaynaklanabileceği gibi bazı romatizmal hastalıklar ile birlikte de yutma güçlüğü görülebilir.
5. En ciddi yutma güçlüğü nedeni gıdaların geçiş yolunda bir tümörün (kanserin) olmasıdır. Eğer yemek borusunun herhangi bir yerinde kanser oluşmuş ise yutma güçlüğü meydana gelir.
6. Alınan ve çiğneyerek yemek borusuna gönderilen gıda yemek borusunda ilerleyip midenin kapağına geldiğinde o kapağın genişleyip içindeki materyalin mideye boşalması gerekir. Eğer besinleri yuttuktan sonra midenin kapağı gevşemiyor ise bu durum akalazya denilen bir hastalığı düşündürür. Bu hastalıkta da yutma zorluğu yaşanır.
7. Yemek borusuna yabancı cisim kaçağı da yutkunma güçlüğüne neden olur.
8. Barret özofagus rahatsızlığı yutma güçlüğü ve takılma hissi ile kendini gösterir.
9. Gastroözofageal reflü nedeni ile yemek borusunda Barret özofagus veya ülser meydana gelir ve bunlara bağlı boğazda takılma hissi, yutma zorluğu ortaya çıkar.
10. Özofajit (yemek borusu iltihabı) gibi bir durumdan dolayı yutma zorluğu ve boğazda takılma hissi görülebilir.
11. Amyotrafik lateral skleroz (ALS) hastalığına bağlı yutma güçlüğü olur.
12. Farenjit (yutak iltihabı) nedeni ile yutma güçlüğü meydana gelir.
13. Yutak (farenks) kanseri nedeni ile yutma güçlüğü görülür.
14. Gırtlak hastalıklarına bağlı yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi görülebilir.
15. Bazı kas hastalıklarına bağlı (Guillain Barre sendromu gibi bir durum) nedeni ile yutma güçlüğü olabilir.
16. Skleroderma olarak bilinen ve bu hastalığın bir türü olan Crest sendromuna bağlı yutma güçlüğü olabilir.
17. Yemek borusu yanıklarına bağlı yutma güçlüğü olur.
18. Yemek borusu divertikülü nedeni ile yutma güçlüğü görülebilir.
19. Yabancı cisim aspirasyonuna bağlı yutma güçlüğü meydana gelir.
20. Bazı alerjik nedenlere bağlı yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi oluşabilir.
21. Bazı mide hastalıkları nedeni ile yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi görülebilir.

Kısacası yutma zorluğuna ve boğazda takılma hissine neden olabilecek birçok durum ve hastalık vardır.

Yutma zorluğu belirtileri

Yutma zorluğu tıpta disfaji denilen bir durumu tanımlar. Yutma zorluğu basit bir sinirsel bozukluğa bağlı gelişebileceği gibi hayatı tehdit edecek kansere bağlı da gelişebilir. Yutma zorluğu belirtilerinde ağza alınan maddeyi yemek borusundan geçirirken takılma hissi yada yutma zorluğu çekiliyor ise bu durumda yutma zorluğu söz konusudur.

Belirtiler ağızda tükürük artışı, boğaz ve göğüste rahatsızlık hissi, boğazda yabancı cisim ya da kaçak hissi, boğaz ile kulaklar arasında ağrı ve kaşıntı, uzamış yutma güçlüğü nedeni ile beslenme dengesizliği ve kilo kaybı, öksürme hissi, boğulma hissi gibi bazı belirtiler yutma güçlüğüne eşlik eden belirtilerdir.

Yutma güçlüğü teşhisi

1. Bu durum oldukça önemli bir rahatsızlıktır ve mutlaka bir gastroentroloji veya KBB uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.
2. Yutma güçlüğü veya boğazda takılma hissi tanısı için gereken kan testleri, endoskopik gastroskopi tetkiki, baryumlu röntgen, klinik muayene, hastanın öyküsü gibi yöntemler ile yutma güçlüğünün nedeni tespit edilmeye çalışılır.
3. Tümörden ya da kanserden şüphelenilen durumlarda onkolojik değerlendirmeler ve araştırmalar gerekir.
4. Beyin ile ilgili yutma güçlüğünden şüphelenildiğinde nörolojik araştırmalar ve nörolojik muayene gerekir.
5. Psikolojik nedenlere bağlı yutma güçlüğü teşhisinde psikiyatrik değerlendirme yapılması ve psikiyatrik muayene gerekir.
6. Kas hastalıklarına bağlı yutma güçlüğü teşhisi fizik tedavi uzmanlığınca değerlendirilir ve araştırılır.
7. Bazı sistemik hastalıklara bağlı yutma güçlüğü romatoloji bölümünde araştırılarak teşhis edilebilir.
8. Alerjik nedenlere bağlı yutma güçlüğü alerji immünoloji alanında araştırılarak teşhis edilebilir.

Psikolojik nedenlere bağlı yutma güçlüğü olur mu?

Yutma ağza alınan gıdaların yemek borusuna atılımı ve yemek borusundan mideye gönderilmesi işlemidir. Yutma güçlüğünün altında yatan yemek borusunun kaslarına ait hareket bozukluğu olabilir ya da yemek borusunda darlık yapabilecek kanser, ülser gibi ciddi bir hastalık olabilir.

Bunların dışında oldukça sık görülen yutma güçlüğü nedenleri arasında psikolojik sorunlar da vardır. Can sıkkınlığı, bazı problemlerin oluşu, bazı kaygıların oluşu gibi etkenler yutma zorluğu yapabilir. Bu tür psikolojik sorunlarda vücut, bu durumu çözebilmek için bazen bazı organlarda problemler yaratabilir.

Örneğin kalpte çarpıntı, midede ağrı, kabızlık, ishal, karında şişkinlik ya da karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı gibi birçok rahatsızlık psikolojik olabilir. Aynı şekilde, aynı kişilerde bazende yutma zorluğu psikolojik olarak görülebilir.

Boğaza dayanan yumruk gibi bir sıkıntı var, yutamıyorum, ne yapsam yutamıyorum diyen, bunun yanı sıra kilo kaybetmeyen her kişide psikolojik yutma güçlüğü olduğu akla getirilmelidir. Çünkü aç kalan kişi ne olursa olsun doymak ister. Eğer bunun altında yatan olay psikolojik bir yutma bozukluğu ise açlığının son noktasında kişi yemek yer ve kilo kaybetmez.

Yutma zorluğu nasıl tedavi edilir?

1. Yutma güçlüğünün nedeni psikolojik ise bu durum psikiyatri uzmanı desteği ve tedavisi (antidepresanlar ve kaygı giderici ilaçlar) ile tedavi edilebilir.
2. Yutma güçlüğünün nedeni beyindeki bir olaya bağlı ağızdaki gıdanın yemek borusuna geçişinde bir problem var ise bu durumu tedavi etmek çok mümkün değildir. Çünkü felçli olan kaslarda fonksiyonlar tamamen yerine gelmez. Bu tip hastalarda mide karın duvarı ile ağızlaştırılarak bu kapıdan hastanın beslenmesi sağlanır.
3. Akalazya denilen bir tabloda yemek borusunun duvar hareketleri olmamasına rağmen aynı zamanda yemek borusu ile mide arasındaki kapıda bir gevşeyememe durumu söz konusudur. Bu durumun tedavisinde yemek borusu ile mide arasındaki bu kapı sistemini bir balon ile yırtarak ya da buraya botoks yapıp gevşeterek veya cerrahi olarak burayı yırtarak tedavi edip yemek borusu ile mide arasındaki kapı sistemi gevşetilir.
4. Barret özofagus durumuna bağlı yutma güçlüğü tedavisinde reflünün tedavi edilmesi ve diyet tedavisi verilir.
5. Bademcik şişmesine bağlı yutma güçlüğünün tedavisinde bademciklerin şimesine neden olan iltihabi durumun tedavisi ya da bademciklerin cerrahi olarak alınması gibi tedaviler uygulanır.
6. Tümör, kanser gibi durumların tedavisinde tümörün cerrahi olarak çıkarılması ve/veya diğer tedavi yöntemleri (kemoterapi, radyoterapi gibi tedaviler) uygulanır.
7. Farenks iltihabı, yemek borusu iltihabı, gibi durumlarda antibiyotik tedavisi gibi tedaviler verilir.
8. Kas hastalıklarına bağlı yutma güçlükleri tedavisinde fizik tedavi alanında tedavi edilmesi gerekebilir.

Yani yutma güçlüğü, yutma güçlüğüne neden olan faktörlere göre tedavi edilir. Bu tedaviler sayesinde hastadaki yutma güçlüğü giderilmeye çalışılır.

Çocuklarda yutma güçlüğü neden olur?

1. Küçük yaştaki çocuklarda yutma güçlüğünün sebebi genellikle bademcik şişmesidir. Bademciklerin antibiyotikler ile tedavisi yutma güçlüğünü ortadan kaldırır.
2. Bunun dışında çocuklarda da yutma zorluğu yemek borusu anomalilerine bağlı, boğazdaki enfeksiyonlara bağlı olabilir.
3. Nörolojik nedenler ile yutma sisteminin çalışma bozukluğuna bağlı çocuklarda yutma güçlüğü oluşabilir.
4. Çocuklarda yutma güçlüğü en sık aşırı büyük bademcikler nedeni ile kaynaklanabilir. Bu durumda çocuğun bademciklerinin alınması gerekebilir.
5. Çocuklarda yabancı cisim kaçması (aspirasyonu) nedeni ile yutma zorluğu olabilir.
6. Enfeksiyonlardan kaynaklanan yutma güçlüğünün tedavisi uygun antibiyotikler ile yapılır.
7. Aniden başlayan yutma güçlüğünde hiç bir problem olmasa bile dil kökünde ya da epiglot denilen hava borusunun üst kısmındaki kapak görevi yapan yapıda ciddi enfeksiyonlar olabilir, bu nedenle yutma zorluğu çeken bütün çocuklarda gerekli tetkiklerin ve tedavinin yapılması oldukça önemlidir.

Yutma güçlüğüne neden olabilen hastalıklar ile ilgili sağlık yazıları

1. Özofagus (yemek borusu) daralması neden olur
2. Özofajit (yemek borusu) iltihabı nedenleri ve tedavisi
3. Amyotrafik lateral skleroz hastalığı nedenleri ve tedavisi
4. Farenjit (farenks iltihabı) nedenleri ve tedavisi
5. Akalazya nedenleri, belirtileri ve tedavisi
6. Yemek borusu kanseri nedenleri ve tedavisi
7. Barret özofagus nedenleri ve tedavisi