Vitrektomi ameliyatı yapılan göz hastalıkları
Vitreus, göz küresinin iç kısmını dolduran, jel kıvamında şeffaf bir dokudur. Göz hacminin yaklaşık üçte ikisini oluşturur ve gözün anatomisinin oluşmasında yardımcıdır. Gözün özellikle arka segmentinin hastalıklarında vitrektomi ameliyatı yapılır. Vitrektomi sonrası vitreus jelinin yerini hümor aköz denilen göz içi salgısal sıvı doldurur.
Vitrektomi işlemi (Pars Plana Vitrektomi), 0.5 veya 1 mm’den daha ince çaplı kesici ve emici bir alet yardımı ile gözün içerisine girilir ve gözün arka kısmında geniş alandaki boşluğu dolduran jeli (vitreusu bulunduğu kısımdan ayırıp kısmi ya da tamamen boşaltma işlemidir). Vitreus boşaltılması vitreoretinal cerraha, retinaya ve retinada oluşan hastalıklara ulaşmasında kolaylık sağlar.
Vitrektomi ameliyatı neden yapılır?
Vitrektomi ameliyatının amacı göz içi sıvısını (vitreus) içindeki kanamaların, çekintiye neden olan bantların, göz içi yabancı cisim varlığı ya da enfeksiyon varlığı nedeni ile temizlenmesi ve retinanın (gözün sinir ağı tabakası) yeniden eski anatomik yapısına kavuşması için yapılır.
Kanamalar, iltihap hücreleri, yabancı cisimler ve skar dokuları algılandığı retina tabakasına ulaşmasına engelleyerek görme yeteneğini bozar ve bu durumların vitrektomi ile düzeltilmesi sağlanır. Bu durumların tedavisi vitrektomi ameliyatı ile yapılmaz ise gözlerde görme kaybı veya körlük gelişebilir.
Vitrektomi ameliyatı hangi göz hastalıklarında yapılır?
Vitrektomi gerektiren göz hastalıkları
Vitrektomi ameliyatı, diyabetik retinopati (şeker hastalarında görülen göz sorunları), vitreus kanamaları (göz içi kanama), makula deliğinde (görme merkezinde delik), makular pucker (görme merkezinde kırışıklık), retina dekolmanı ve yırtılması (göz sinir ağı tabakası kopması), uzun süre oksijen çadırında kalan bebeklerde oluşan prematüre retinopatisinde, katarakt ameliyatından sonra göz içinde lens kalıntısı ve diğer göz ameliyatları sonrası gözde gelişebilecek enfeksiyonlarda, göz yaralanmaları tedavisi ve göz içi yabancı cisim çıkartılması gibi göz sorunlarında vitrektomi ameliyatı yapılır.
Vitrektomi ameliyatı nasıl yapılır?
Vitrektomi ameliyatı bölgesel ya da genel anestezi altında yapılır. Vitrektomi ameliyatı gözün rengini veren iris tabakası önündeki yuvarlak, şeffaf saat camı gibi görünen aladuran kornea alanın dışındaki beyaz kısmındaki skleraya mikro kesi ile 3 giriş yapılarak, genellikle Pars Plana adı verilen renkli bölgeye yakın alandan ameliyat yapılır.
Girişlerden biri göz içi basıncını düzenleme amaçlı sıvı vermek için, diğer girişlerde görüntü amaçlı ışık kaynağı için ve vitrektör (kesici ve emici alet) girmesi için kullanılır.Gözdeki hastalığın tipine ve ciddiyetine göre gözün içine sıvı yerine hava, gaz ve silikon gibi tampon madde verilmesi gerekebilir.
Hava veya silikon, ameliyat sonrası gözdeki hastalığın tedavisi, göz içinde kaldığı sürece devam eder. Bu maddelerden silikonun tekrar geri alınması söz konusu olabilir. Diğer konulan maddeler ise kendiliklerinden emilir. Gözün içerisinde bu maddeler durduğu sürece görmede 1 hafta veya 1-2 ay kadar azalma olur. Son yıllarda genellikle dikiş uygulamadan ameliyat yapılabilmektedir.
Vitrektomi ameliyatı sonrası göz problemleri olur mu?
Vitrektomi ameliyatı sonrası hava ve gaz verilenlerde 3 gün veya 3 hafta kadar yüzükoyun pozisyon verilir. Göz içi basınç ameliyattan sonra yükselerek görmeyi oldukça etkileyecek kadar retinanın besleyici damarını tıkayabilir. Ameliyatın en sık görülen yan etkileri katarakt oluşmasına neden olması, tekrar kanamanın gelişmesi, retinanın yerinden ayrılması gibi yan etkilerdir. Bu tür sorunlar nedeni ile tekrar ameliyat gerekebilir.
Vitrektomi ameliyatı sonrası iyileşme süreci nedir?
Vitrektomi ameliyatından sonra görmenin ne kadar sürede başlayacağının tahmini oldukça zordur. Vitreus ve retinayı etkileyen şeker hastalığı, hipertansiyon ya da göz hastalığı varlığında ilaç tedavisi veya lazer tedavisi uygulanır. Bu tedavilerin yetmediği durumlarda vitrektomi yapılmaktadır.
Henüz suni göz içi retina üretilmemiştir dolayısı ile vitrektomi ameliyatı ile hasarlı olan, daha öncesinde lazer tedavisi uygulanmış olan, iğne tedavisi yapılmış ve travma görmüş olan retina dokusu tamir edilmektedir. Kısacası vitrektomi ameliyatı ile doku değişimi değil, doku tamiri gerçekleştirilir.
Ameliyatta amaçlanan hastanın görmesini düzeltmek, ağrısı var ise ağrısını geçirmektir. Ameliyatın başarılı geçip geçmediği ameliyattan belli bir süre sonra anlaşılabilir. Ameliyatın başarı oranı görmeyi sağlayan hassas yapıların ameliyat öncesi ne kadar hasar gördüğüne göre değişir. Ameliyat öncesi hasar az ise görmede çok, ameliyat öncesi hasar çok ise az başarı sağlanır.
Vitrektomi ameliyatından sonra nelere dikkat edilmeli?
Vitrektomi ameliyatı sonrası
Doktor farklı bir şey söylemediği sürece hasta vitrektomi ameliyatı sonrası 1 hafta sadece vücudunu yıkamak şartı ile banyo yapabilir. Göze su değmemelidir. Göz çevresi ıslak pamuk ile temizlenebilir. İlk kontrol sonrası hastanın doktoru izin verir ise göz kapalı olarak banyo yapılabilir.
Göz ve göz çevresi temiz olmayan mendil ya da kağıt havlu ile silinmemeli, göze baskı uygulanmamalıdır.
Vitrektomi sonrası hasta hastaneden ayrılırken kullanacağı damlalar, ilaçlar ve göz içine hava, gaz ve silikon verilip verilmediği hakkında bilgi almalıdır.
Vitrektomi ameliyatı sonrası gözde ağrı, batma hissi olabilir ve bu şikayetler normaldir. Gerekir ise doktor bunlar için ağrı kesici ilaç verebilir.
Vitrektomi ameliyatı sonrası hastanın baş pozisyonu önemlidir. Bu nedenle doktordan nasıl yatacağı, ne kadar süre bu yöntemi uygulayacağı hakkında bilgi alınmalıdır.
Vitrektomi ameliyatı sonrası hastanın göz içine gaz verilmiş ise görmesi 2-6 hafta kadar çok az olur ve bu normaldir. Göz içine gaz verilen hastaların uçak binmesi yükseklere çıkması yasaklanır.
Vitrektomi ameliyatı sonrası başka bir sorundan dolayı genel anestezi uygulanması gerekir ise doktorun bu konuda bilgilendirilmesi gereklidir.
Vitrektomi sonrası göz içine verilen gaz çekildikten sonra az bir ihtimal olarak retina dekolmanı veya kanamanın tekrar etmesi riski vardır. Bu nedenle doktor kontrollerine zamanında gidilmelidir.
Vitrektomi ameliyatında göz içine silikon yağı verilmiş ise bu yağ çoğunlukla 3-6 ay kadar gözde kalır ve sonrasında bunun alınması için tekrar cerrahi müdahale gerekir. Gözde silikon olduğu sürece göze zarar verme ihtimali olduğu için belli aralıklar ile kontrollere gidilir.
Vitrektomi ameliyatından sonra gözde ani başlayan ya da giderek artan ağrı, kızarıklık, görme seviyesinde düşüş gibi şikayetler olur ise mutlaka doktora baş vurulmalıdır.
