Üveit, üveanın yangılanmasıdır ve bu durumundan üveanın herhangi bir kısmı etkilenebilir; iris ve siliyer cisim etkilendiğinde iritis ve iridosiklit olarak, kirpiksi cisim etkilendiğinde siklit olarak ve koroid etkilendiğinde koroidit olarak adlandırılır.
ÜVEİT NEDEN OLUR?
Üveit altta yatan pek çok nedene bağlı meydana gelebilir. Otoimmün bozukluklar (immün sistemin kendi vücut dokularına saldırması), enfeksiyonlar, kanser, göz yaralanmaları, gözde kan dolaşımının bozulması, bazı ilaçlar ve kalıtımsal bazı bozukluklar üveit nedenleri arasındadır. Bazı üveitli olgularda ise herhangi bir neden bulunamayabilir (idiopatik üveit).
Ön üveit: Ön üveit enfeksiyon kaynaklı ya da non-enfeksiyöz (enfeksiyon kaynaklı olmayan) sebeplerle gelişebilir. Bakteriler (örn. Brusella, Mycobacterium tuberculosis, Borrelia burgdorferi gibi), virüsler (örn. herpes simpleks gibi), parazitler (örn. toxoplasma gondii, toksokariyaz gibi) ve mantarlar enfeksiyöz üveitlere neden olabilir. Enfeksiyöz olmayan üveitler ise ankilozan sipondilit, Reiter sendromu, psöriatik artrit, jüvenil romatoid artrit, enflamatuvar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, crohn hastalığı gibi), Behçet hastalığı, heerfordt sendromu gibi hastalıklar ile ilişkili olabilir.
Orta üveit: İdiopatik veya sistemik/enflamatuvar bir hastalık ile ilişkili olabilir. Orta üveitin en sık nedenleri arasında multipl skleroz, Behçet hastalığı, jüvenil kronik artrit, enflamatuvar bağırsak hastalıkları, tüberküloz, lepra, sifiliz, kedi tırmığı hastalığı ve lyme hastalığını sayabiliriz.
Arka üveit: En sık arka üveit yapan hastalıklar arasında Behçet hastalığı, sarkoidoz ve toksoplazmoz sayılabilir.
ÜVEİT TİPLERİ
Üveitler; anatomik, etyolojik (nedenine göre) ve klinik özelliklerine göre sınıflandırılabileceği gibi, iltihaplanan yapıya göre de (örn. iridosiklit, retinit, retinal vaskülit ve koroidit gibi) adlandırılmaktadır.
Anatomik sınıflandırma
- Anterior (ön) üveit: Primer (birincil) enfeksiyon odağı iris ve siliyer cisimdir. Bunların iltihabına iritis ve iridosiklit de denir.
- İntermediate (orta) üveit: Primer enfeksiyon vitreustadır, pars planit ve arka siklitiste iltihaplanmalar olur.
- Posterior (arka) üveit: Primer enfeksiyon gözün arka segmentinde koroid veya retina yerleşimlidir. Bu iltihaplanmalar da retinit, koroidit, retinal vaskülit ve nöroretinit olarak adlandırılır.
Nedene yönelik sınıflandırma
Üveitler etyolojik özelliklerine göre üç ana gruba ayrılır.
- Enfeksiyöz üveit: Endojen (vücudun kendi florası) veya ekzojen (dışarıdan giren patojen ajanlar) ile meydana gelen üveitler, enfeksiyöz üveit olarak adlandırılır. Bakteriler, virüsler, parazitler ve mantarlar üveit etkenleri olabilir.
- Nonenfeksiyöz (enfeksiyöz olmayan) üveit: Sistemik/enflamatuvar hastalıklara bağlı gelişir.
- İdiopatik üveit: Araştırılmasına rağmen nedeni bulunamaz.
Hastalığın başlangıç şiddeti ve atak durumuna göre sınıflandırma
- Hiperakut,
- Akut,
- Kronik,
- Tekrarlayıcı,
- Dirençli,
- Remisyon.
ÜVEİT BELİRTİLERİ ve BULGULARI
Üveit belirtileri iltihabın üveanın hangi kısmını etkilediğine bağlı olarak değişebilir. Genel belirtiler arasında gözde kızarma, ağrı, bulanık görme, fotofobi (ışığa karşı duyarlılık) ve giderek görme kaybının artması sayılabilir. Gözlerden biri veya her ikisi bu durumdan etkilenebilir. Fakat bazı olgularda belirtiler fark edilmeyebilir.
Üveitin en sık görülen formu ön üveit olup, ön üveitin en sık görülen formu ise akut ön üveittir.
Akut ön üveit: Tipik olarak aniden başlar ve tek taraflı göz ağrısı, fotofobi, genellikle siliyer kısma yakın konjonktivada kızarıklık ve bazen göz akıntısı gibi belirtiler ile kendini gösterir. Bazen klinik bulgular başlamadan önce gözde rahatsızlık hissi olabilir. Ön kamarada şiddetli irin birikimi olan gözler dışında başlangıçta görme keskinliği pek etkilenmez.
Kronik ön üveit: Çift taraflı tutulum akut forma göre daha fazladır. Hastalığın başlangıcı çoğunlukla sinsidir ve komplikasyonlar gelişmediği sürece belirtiler olmayabilir. Enfeksiyon granülomatöz veya nongranülomatöz olabilir. Bu nedenle artrit gibi hastalıklarda rutin göz kontrolünün daha dikkatli yapılması önem taşır. Granülomatöz enflamasyon söz konusu olduğunda koeppe nodülleri, busacca nodülleri büyük pembe renkli nodüller oluşabilir. Göz bulguları beyaz veya nadiren alevlenme dönemlerinde pembe olabilir. İltihabın uzun sürdüğü olgularda genişlemiş iris damarları görülebilir. Kronik üveitte remisyon ve alevlenmeler sıktır.
Orta üveit: Kronik, sinsi, tekrarlayan ve iltihabi bulguların ana yerinin vitreus olduğu üveit tipidir. Hastaların genellikle göz önünde yüzen cisimcikler veya merkezi görme bulanıklığı ve nadiren ağrı gibi şikayetleri vardır. Başlangıç döneminde semptomlar tek taraflıdır, ancak iki gözü de asimetrik olarak etkileyebilir.
Arka üveit: Genel olarak vitreus, retina, koroid ve optik sinirin iltihaplanmalarını içerir. Şikayetler hastadan hastaya değişiklik gösterebilir. Başlangıç iltihap odağına ve vitritis varlığına göre değişir. Yüzen cisimcikler (sinek uçuşması), santral görmede azalma, bulanık görme gibi belirtiler olabilir.
ÜVEİT KOMPLİKASYONLARI
Üveitler mutlaka tedavi edilmesi gereken, tedavisi uzun sürebilen, tedavisi meşakkatli olan ve deneyimli doktorlar tarafından tedavi edilmesi gereken bir göz hastalığıdır.
Üveitler tekrarlayıcıdır.
- Üveit gözün ön tarafında oluşmuş ise gözün renkli kısmında yapışıklıklara neden olur. Bu tür yapışıklık oluşması göz bebeği hareketini bozar. Bu durum devam ederse gözde katarakt oluşabilir.
- İltihap gözün arkasına yerleşir ve tedavi edilmezse giderek arkaya doğru yerleşen üveit, görme hücrelerinin tahrip olmasına ve kalıcı görme kusurlarına sebebiyet verebilir.
- Üveit gözün arkasında göz sinirlerine ve göz damarlarına yerleştiğinde ise geriye dönüşü olmayan körlüğe neden olabilir.
Bunlar göz önünde bulundurulduğunda, tek gözde kızarıklık veya üveit teşhisi konulan hastaların en kısa zamanda tedavi edilmesi gerekir.
ÜVEİT TEŞHİSİ
Üveitin şiddeti, derecesi, tipi ne olursa olsun acil tedavi gerektiren bir göz hastalığıdır. Üveit tedavisi gecikirse göz bebeğinde şekil bozuklukları, göz tansiyonu, katarakt ve ilerleyen durumlarda körlük gelişebilir.
Üveitin bazı tiplerinin teşhisi gözün klinik görünümü ile konulabilir. Bu durumda gözün arka bölümünün tutulumu söz konusu ise görme kaybının hangi derecede olduğunun anlaşılması ve tedavi yanıtının takibi için anjiyografi, ultrasonografi ve ERG gibi ileri incelemeler yapılır.
Üveitin nedenini araştırma amaçlı farklı uzmanlıklar (örn. romatoloji, enfeksiyon hastalıkları gibi) tarafından da değerlendirmeler yapılabilir.
ÜVEİT TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Geri dönüşümü olmayan görme kaybını önlemek için erken tedavi yaşamsal öneme sahiptir. Üvea dokusunun tedavisi zordur ve mutlaka bu konuda eğitim almış uzman bir hekim tarafından yapılmalıdır. Çünkü üveitler genellikle tekrarlayıcı özellik gösterir.
Üveite sebep olan etken saptanabilirse, onun tedavisinin yapılması da gerekir. Tedavide lokal ve/veya sistemik steroid, antimikrobiyal, immünsupresif ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
Göz Hastalıkları İle İlgili Benzer Sağlık Konuları
- Göz ağrısı neden olur
- Katarakt nedir, neden olur
- Körlük Neden olur, körlük tedavi edilir mi
- Behçet hastalığı nedir
- Ankilozan spondilit nedir
