Ürtiker hastalığı nedir?
Ürtiker çocuğun duyarlı olduğu maddeler ile karşılaştıktan sonra derisinde oluşan kabarık kaşıntılı döküntülerdir. Bu maddeye tepki olarak çocuğun bedeni histamin adlı bir madde üretmektedir. Histamin derinin altındaki küçük kan damarlarından plazma sızmasına ve derinin şişmesine neden olmaktadır. Çevrede bulunan pek çok madde histamin salınımına neden olarak ürtiker oluşumuna yol açabilmektedir. Bu maddeler arasında yiyecek maddeleri, ilaçlar, ısı değişikliği, stres, böcek sokmaları ve enfeksiyonlar sayılabilir. Ürtiker ani (akut) başlayabileceği gibi uzun zaman içinde (kronik) de gelişebilir.
Akut ürtiker nedir? : Akut ürtiker genellikle 3-5 gün sürmektedir (bazen bu süre 6 haftaya kadar uzayabilir).
Kronik ürtiker nedir? : Kronik ürtiker ise yıllarca devam edebilir. Kronik ürtikerin nedeninin saptanması oldukça zor olabilir. Genellikle duygusal stres, güneş ışığı, soğuk su ve hava ile temas ile bir tür mantar enfeksiyonu olan kandidiyasis kronik ürtiker nedenleri arasındadır.
Çocuklarda ürtiker neden olur?
Çevrede bulunan pek çok etken çocuklarda ürtikere yol açabilir. Aşağıdaki listeye göre çocuğun gün içinde karşılaştığı tüm maddeler gözden geçirilmeli ve doktora bu konu hakkında bilgi verilmelidir.
- Besinlere bağlı gelişen ürtikere en sık neden olan besinler kabuklu yemişler, yumurta, kabuklu deniz ürünleri, süt ve peynirdir. Bazı katkı maddeleri de ürtikere neden olabilmektedir.
- Çocuğun kullandığı ilaçlara bağlı gelişen ürtikere vitaminler, ağrı kesiciler, aspirin, kodein, antiasitler, göz damlaları, pansuman maddeleri, müshiller, antibiyotikler, sakinleştiriciler ve idrar söktürücüler gibi hemen tüm ilaçlar sebep olabilir.
- Hava şartlarına bağlı gelişen ürtikere soğuk, sıcak hava ya da güneş ışığı da yol açabilir.
- Egzersize bağlı gelişen ürtikere terleme ve aşırı egzersiz de neden olabilir.
- Çocuğun psikolojik durumuna bağlı gelişen ürtikere öfke, stres, utanma gibi derinin ısısını artıran duygusal tepkiler de ürtiker oluşturabilir.
- Böcek sokmalarına bağlı gelişen ürtikere arı, yaban arısı, karınca ve diğer böcek sokmaları da yol açabilir.
- Enfeksiyonlara bağlı gelişen ürtikere bakteriyel, viral ve mantar enfeksiyonları gibi enfeksiyonlar sebep olabilir. Boğaz ve burun enfeksiyonlarında da çocuklarda ürtiker oldukça sık görülür.
Ürtiker kimi zaman anafilaksiye de neden olmaktadır. Anafilaksi allerjik tepkinin şok tablosuna neden olduğu hayatı tehdit edici bir durumdur. Bu tabloda, burun akıntısı, hırıltılı solunum, deride solgunlaşma, kan basıncında düşme ve soğuk soğuk terleme gibi belirtiler görülür. Anafilaksi tedavi edilmez ise komaya ya da kalp ve solunumun durmasına neden olabilir.
Çocuklarda ürtiker tipleri ve belirtileri
Ürtiker deride genelde aniden beliren ve birkaç saat ya da hafta devam edip sonra kaybolan küçük pembe kabartılar ile karakterizedir. Yeni kabartılar eskilerin soluklaşıp kaybolmasıyla ortaya çıkmaktadır. Döküntülerin üstleri düzdür ve çevresi belirgindir. Ortaya çıkmaları kaşıntılıdır; bazen de yanma veya batma hissi bulunabilir. Ürtiker döküntülerine vücudun her yerinde rastlanabilir. Ürtiker döküntülerinin büyüklükleri de silgi ya da tabak büyüklüğünde olabilir. Tek tek döküntüler kimi zaman birleşerek plak adı verilen kümeler oluşturabilir.
Anjioödem ürtikeri belirtileri : Dudak, göz ve cinsel organ çevresinde gelişen ürtiker anjioödem adı verilen tabloyu oluşturmaktadır.
Besin alerjisine bağlı ürtiker belirtileri : Besin maddelerinin neden olduğu ürtiker genelde besin alındıktan sonra 2 saat içinde ortaya çıkar.
Sıcaklık artışına bağlı ürtiker belirtileri : Güneş ışığının neden oldukları ise dakikalar içinde belirir ve 1 -2 saat içinde kaybolur. Vücudun ısısını yükselten terleme, sıcaklık, aşırı duygulanım ve güneş ışığı gibi etkenlerin neden olduğu ürtiker etrafında kırmızı ya da beyaz bir hale taşıyan minik kabarcıklar görünümündedir ve kaşıntılıdır. Baş ağrısı, aşırı tükürük oluşumu ve mide krampları gibi belirtiler de buna eşlik edebilir.
Çocuklarda ürtiker teşhisi
Doktor çocuğun fizik muayenesini yapar ve ürtikere neden olabilecek ne tür koşullar ile karşılaşmış olabileceğini sorgular. Ürtiker teşhisinde enfeksiyon ve otoimmün hastalıkların dışlanabilmesi için kan ve idrar testleri gerekebilir. Ürtiker teşhisinde allerjilerin saptanması için de çeşitli deri testlerinin yapılması uygundur.
Ürtiker nedir
Çocuklarda ürtiker tedavisi
Ürtikerden korunmanın en iyi yolu bu duruma yol açan maddeler ile temastan kaçınmaktır. Ürtiker hemen geçmemiş ise ağız yoluyla alınan antihistaminiklerin kullanılması gerekebilir. Eğer antihistaminkler tek başına etkisiz kalır ise ağızdan kortikosteroidlerin kullanılması da gerekebilir. Antihistaminikler düzenli kullanıldığında yeni ürtiker oluşumunu da önlemektedir. Fakat antihistaminiklerin kullanımı uyku haline yol açabilir. Bazı antihistaminik ilaçlarda ise bu yan etki görülmemektedir.
Ürtiker nedeni ile gözlerinde ya da dudaklarında şişme olan çocuklara adrenalin enjeksiyonu gerekebilir. Bu şekilde şişlik sorunu çözülür. Genellikle kaşıntı çok rahatsız edici olduğundan kaşınan yere serin ve ıslak pansuman koymak ve kalamin losyon sürmek faydalı olmaktadır.
Ürtiker nedeni ile hastada anafılaksi belirtileri ortaya çıkmış ya da çocuğun solunumu zorlaşmış ise hemen acil servise başvurulmalıdır. Anafilaksi (alerjik şok) tedavi edilmez ise ölümcül olabilmektedir. Besin allerjisi olan çocukların yanlarında epinefrin taşımaları ve beklenmeyen bir durumda bu ilacın kullanılması önerilmektedir. Besin allerjisi ve astımı bulunan çocukların allerji oluşturan bir madde yer yemez acil yardım almaları gerekebilmektedir.
Deri hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Çocuklarda uyuz hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Çocuklarda atopik dermatit nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Çocuklarda gül hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Çocuklarda impetigo nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Çocuklarda kontakt dermatit nedenleri ve tedavisi
- Çocuklarda astım hastalığı nedenleri ve tedavisi
