Tükürük bezi iltihabı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Tükürük bezi iltihapları (Sialadenitis), tükürük salgılayan bezlerin viral ya da bakteriyel enfeksiyonlarıdır. Üç adet büyük, 400-500 adet küçük tükürük bezi vardır. Büyük tükürük bezleri parotis bezleri, submandibuler bezler ve sublingual bezleridir. Bütün tükürük bezleri ağız içerisinde çeşitli yerlere açık kanallar aracılığı ile ürettikleri tükürükleri boşaltırlar.
- Parotis bezi: Parotis bezi kulakların ön kısmında, çene üzerinde her iki yanak bölgesinde 1 adet olmak üzere 2 adet bulunmaktadır. Bu bezlerin enflamasyonu kabakulak ya da protit olarak adlandırılır.
- Submandibuler bezler: Submandibuler bezler çene altının her iki tarafında yer alır ve 2 adettir.
- Sublingual bezler: Sublingual bezler dilin altında ağız tabanında yer alır ve 2 adettir.
Tükürük bezi iltihabı neden olur?
Tükürük bezi iltihapları oldukça sık meydana gelen iltihaplanmalardır ve bazen tekrarlamaya eğilimlidirler. Örneğin, kabakulak virüsü gibi virüsler tükürük bezlerinde iltihaplanmaya neden olurlar. Kabakulak enfeksiyonu nedeniyle oluşan tükürük bezi iltihaplanması genellikle çocuklarda görülürken, yetişkinlerde de görülebilir. Kabakulak aşısı sayesinde günümüzde çok sık kabakulak enfeksiyonu görülmemektedir.
Bakteriyel tükürük bezi enfeksiyonları genellikle tıkanıklık nedeniyle (tükürük bezi taşı oluşması gibi) ya da ağız bakımının yeterli olmamasından kaynaklanır. Bakteriyel tükürük bezi enfeksiyonları çok az su veya sıvı tüketen kişilerde oluşan ya da hastanelerde bulaşabilen enfeksiyonlardır.
Akut bakteriyel tükürük bezi enfeksiyonu genellikle Staphylococcus aureus kökenli meydana gelir. Bazen geçirilen parotis bezi iltihabı, geçirilen bir cerrahi operasyon nedeni ile de oluşabilir.
Tükürük bezi iltihabı nedir
Tükürük bezi iltihabı belirtileri
Tükürük bezleri iltihaplandığında görülen belirtiler arasında kulak önünde ya da çene altında şişlik olması, anormal tat duyusu, ağzı açma zorluğu, ağız kuruluğu, ateş yükselmesi, yemek yerken ağızda ya da yüzde ağrı hissetme, yüzün yan kısmında ya da boynun üst kısmında kızarıklık oluşması gibi belirtiler sayılabilir.
Tükürük bezi iltihabı teşhisi
Tükürük bezi iltihabına bağlı şikayetleri olan hastanın bir diş doktoru ya da KBB uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve muayene edilmesi gerekir. Hastanın fizik muayenesinde çene altında ya da yüzünde şişlik, tükürük bezlerinde büyüme ve eğer varsa tükürük bezindeki taşın görülmesi sonucu tükürük bezi iltihabı teşhis edilir. Bazen ve bazı hastaların ağzında iltihaplı akıntı görülebilir.
Enfeksiyon bakteriyel bir enfeksiyon ise hastada ağrılı şikayetler olur. Hastalığın daha iyi teşhis edilmesi ve başka sorunların olup olmadığının tespit edilmesi için muayeneden sonra bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografi tetkikleri istenebilir. Kabakulak ve benzeri virüslerin neden olduğu enfeksiyonların teşhisi için kan testleri ve ağız salgısı kültürleri yapılır.
Tükürük bezi iltihabı tedavisi
Tükürük bezi enfeksiyonu için bazen herhangi bir tedaviye gerek kalmayabilir. Hastada ateş yükselmesi veya iltihap bulunuyorsa bakteriyel bir enfeksiyon olabileceği göz önünde bulundurularak antibiyotik tedavisi verilir fakat viral bir enfeksiyondan dolayı oluşan iltihaplanmalarda antibiyotik tedavisine gerek yoktur.
Tükürük bezinin enflamasyonel durumlarında ağız bakımı, yeterli su tüketimi, sigara kullanımı söz konusu ise sigaranın bırakılması gibi önlemler faydalı olur. Ayrıca tükürük salgısını arttıracak yöntemler hem tükürük bezi iltihabı tedavisinde hem de tükürük salgısını arttırmada fayda sağlar. İltihap apseye neden olmuş ise apsenin boşaltılması işlemine gerek duyulur.
Tükürük bezi iltihabından korunmak için neler yapılabilir?
Tükürük salgısını arttırmak için limonlu su içmek, ılık temiz bir bezle ağız bölgesine masaj yapmak etkili olabilir.
Ağız bakımı için, ada çayından ya da tuzlu sudan yapılan gargara sıvıları da oldukça faydalıdır. Bir su bardağı kaynamış suda 3-4 yaprak ada çayını rengi çıkana kadar demleyip süzdükten sonra bir şişeye koyarak her gün iki kez bir iki yudum ağızda gargara yapılıp tükürülür. Bu gargara sıvısı 3-4 gün buz dolabında saklanarak kullanılabilir. Bir litre kaynamış suya 2 çay kaşığı tuz eklenir ve bu su ile günde 2 kez gargara yapılır, bu su hem buz dolabında hem de bir hafta oda sıcaklığında kalabilir. Bu gargara işlemleri hazırlanan sıvıdan herhangi biriyle bir hafta kadar yapılabilir.
Ağız bakımında dişleri fırçalamanın yanı sıra bu gargaralardan aralı aralı yapmak da fayda sağlar. Fakat tuz kısıtlaması olan hastalar ya da kişiler bir litre kaynamış suya 2 çay kaşığı kadar toz soda (karbonat) eriterek bu sıvı ile günde 1-2 kez gargara yapabilirler, hazırlanan bu sıvı buz dolabında 4-5 gün kalabilir.
Ağız bakımı önemlidir, bu nedenle ağız ve diş iltihaplarında ya da diş çürüklerinde diş muayenesi ihmal edilmemelidir. Bunların yanı sıra yeterli su tüketmek ve vücudu susuz bırakmamak da gerekir. Tükürük salgısını arttırmak için şekersiz sakız çiğnemek gün içinde aralı aralı 1-2 kez fayda sağlayabilir.
Benzer sağlık yazıları
- Tükürük bezi taşları neden olur
- Tükürük bezi kanseri nedenleri ve tedavisi
- Kabakulak nedir
- Ağız kuruluğu neden olur
- Bademcik şişmesi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
81 Yorum