Toksoplazma, protozan Toxoplasma Gondii’nin neden olduğu enfeksiyondur. Dünya nüfusunun ortalama olarak %30-60’ının Toxoplasma ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir.
TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONU NASIL BULAŞIR?
Toksoplazma enfeksiyonu çoğunlukla;
- Enfekte hayvanın iyi pişmemiş etlerinin süt ve süt ürünlerinin tüketimiyle,
- Çiğ yenen ve iyi yıkanmamış salatalık-marul gibi besinlerle,
- Enfekte kedilerin dışkılarıyla elle temas ettikten sonra elleri yıkanmadan ağız kısmına götürülmesi veya birşeyler yenmesiyle,
- Derideki çiziklerden, açık yaralardan kan dolaşımına geçmesiyle gibi yollarla bulaşır.
Toksoplazma enfeksiyonunu bebek anne karnında alabilir ve bu enfeksiyon özellikle hamileliğin ilk dönemlerinde alındığında bebekte ciddi sorunlara sebep olabilir.
Enfeksiyon nadiren insandan insana kan, doku ve organ nakli ile de bulaşır.
İnsan enfeksiyonunda en çok görülen bulaş, doku kisti içeren çiğ veya az pişmiş etler aracılığıyla olmaktadır.
Toksoplazma nasıl bulaşır
TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONU BELİRTİLERİ
- Toksoplazma enfeksiyonu ile enfekte olan çoğu kişide herhangi bir şikayet olmaz, fakat mononükleoz (glandüler ateş) enfeksiyon varlığına benzer ateşli hastalık meydana getirebilir.
- Retinit (gözün retinasının yangılanması) ve korodit (göz üveasının arkasında bulunan tabakanın yangılanması) gibi göz problemleri görülebilir.
- AIDS hastalarında, kemoterapi tedavisi gören hastalarda, bağışıklık sistemi baskılanmış veya bağışıklık sistemini bozan hastalıklar varlığında toksoplazma enfeksiyonu kalp ve akciğerlerde ciddi hasarlar (örn. pnömoni gibi) gelişmesine, lenf bezi büyümelerine (lenfadenopati), şiddetli ensefalit (beyin iltihabı) gelişmesine sebep olabilir ve bunlara bağlı belirtiler ortaya çıkabilir.
- Hamile kadınlara bulaşan toksoplazma enfeksiyonu anne karnındaki bebeğe (fetusa) geçebilir. Enfeksiyon düşüğe veya ölü doğuma yol açabilir ya da bebekte karaciğer büyümesine, dalak büyümesine, körlüğe, hidrosefaliye (beyinde sıvı birikimi), öğrenme güçlüğüne, nöbet gelişimine gibi sorunlara neden olabilir ve bebek erken yaşta ölebilir. Hamileliğin son dönemlerinde alınan toksoplazma enfeksiyonu ciddi sorunlara neden olmayabilir.
TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONU TEŞHİSİ
Toksoplazma enfeksiyonu, yapılacak kan testleri ile teşhis edilir. Toksoplazma teşhisi genellikle serolojik çalışmalar sonucu tesadüfen de teşhis edilebilir.
Geleneksel tanıda, genellikle parazit şuşlarının tespiti ve ayırt edilmesi ile ilgili bazı sınırlamaların olmasıyla birlikte, biyolojik ve serolojik testler kullanılmaktadır. Yaşam döngüsü nedeniyle, Toxoplasma Gondii’nin özellikle biyolojik örneklerden tekrar çalışılması çoğu zaman yapılamayabilir.
Bu tanı yöntemleri direkt veya indirekt olarak ikiye ayırılır. İmmün sistemi baskılanmış kişilerde direkt tanı yöntemleri genellikle yeterliyken, immün sistemi iyi (sağlam) olan kişilerde indirekt tanı yöntemleri tercih edilir. Ancak immün sistemi normal olan kişilerin kan ve patolojik örneklerinde rastlantısal olarak da parazit tespit edilebilir. Teşhisin doğruluğu açısından, birden fazla yöntemin birlikte kullanılmasının daha doğru olduğu bilinmektedir.
Tanıda;
- Mikroskopik yöntemler,
- Moleküler yöntemler,
- Kültür yöntemleri,
- Serolojik yöntemler kullanılabilir.
TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONU TEDAVİSİ
- Tedavide antibiyotikler şiddetli belirtileri olan hastalarda (retinit, krodit ve bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda) kullanılır.
- Hamilelikte toksoplazma enfeksiyonuna maruz kalınmış ise antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulur. Antibiyotik tedavisinin en kısa zamanda başlanması ve hamilelik süresince devam ettirilmesi gerekir. Antibiyotik tedavisi enfeksiyonu anneden bebeğe bulaşması riskini azaltsa da, anne karnındaki bebekte enfeksiyon gelişmişse, bebekte oluşacak sorunları önleyemez veya klinik seyri değiştiremez. Bazı durumlarda hamileliğin sonlandırılması bile gerekebilir.
- 5 yaşın altındaki çocuklarda da toksoplazma enfeksiyonu için tedavi gereklidir. Doğuştan toksoplazmozlu tüm bebeklerde tedavi uygulanması gerekir.
TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONUNDAN KORUNMA
Toksoplazma enfeksiyonu hem dünyada hem de Türkiye’de oldukça yaygın görülen bir enfeksiyondur. 40 yaş civarı kişiler tarandığında toksoplazma enfeksiyonu geçirdiğinin ve halen vücudunda bu paraziti taşıdığının görülme oranı oldukça yüksektir. Toksoplazma enfeksiyonundan korunmak mümkündür, çünkü bulaşma yolları bellidir.
- Örneğin kedi dışkısı ile direkt temas etmekten kaçınmak,
- Pastörize olmamış çiğ et, süt ve süt ürünlerinin tüketiminden kaçınmak,
- Hayvanları özellikle sokakta gezen köpek, kedi gibi hayvanları çıplak elle dokunmamak,
- Deride açık yara ve çiziklerin olması durumunda bu tür hayvanlar, etler, toprak dokunulacak ise eldiven kullanmak gibi önlemler ile toksoplazma enfeksiyonundan korunmak mümkündür.
Kedi pislikleri kesinlikle çıplak elle dokunulmamalıdır.
Enfeksiyon Hastalıkları İle İlgili Benzer Yazılarımız
- Salmonella enfeksiyonu nedenleri ve tedavisi
- Kandidiyaz nedenleri ve tedavisi
- Helikobakter pilori nedenleri ve tedavisi
- Beyin iltihabı (ensefalit) nedenleri ve tedavisi
- Beyin apsesi nedenleri ve tedavisi
