Tiroid kanseri belirtileri
Tiroid bezi, boyunda ve nefes borusunun önünde bulunan kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid bezi endokrin bir organdır. Endokrin organ, vücutta hormon üreten bir bez anlamını taşır. Tiroid hormonu pek çok hormonu etkilemektedir. Örneğin, kilo alımı, vücudun ısısı, cildin nemi, kalp atım hızı, adet görme düzeni, tuvalet alışkanlığının nasıl ayarlanacağı ve benzeri birçok sistemin üzerinde tiroid hormonunun etkisi vardır.
Bu kadar önemli bir bezin bu kadar önemli görevleri bulunmasının dışında, birde kendi içerisinde çıkabilen iyi ya da kötü huylu tümörleri olabilir. Tiroid bezinin iyi huylu tümörlerine guatr adı verilir. Guatr denilen hastalık, özellikle tiroid bezinin iyot eksikliğine bağlı hacim olarak büyümüş şekline guatr büyümesi denir.
Halk arasında tiroid bezi ile guatr eşit anlamda kullanılmakta ve guatr bezi denilmektedir. Fakat bu yanlış bir adlandırmadır. Bunun esas tanımlanması tiroid bezinin büyümüş şekli, guatr büyümesi şeklinde tanımlanmasıdır. Bunun dışında kitle şeklinde ve kötü huylu büyümesine tiroid kanseri denilir. Tiroid kanseri kötü huylu bir tümördür.
Kötü huylu tümörün anlamı ise bulunduğu bölgede tekrarlayabilen, kendisine komşu olan lenf bezlerine sıçrama (metastaz) yapan veya bulunduğu bölgeden uzak organlara (kemik, akciğer ve benzeri organlara) sıçrama yapan hastalıktır.
Tiroid kanseri neden olur?
Troid kanserinin bilinen genetik tipinin dışında nedeni tam olarak bilinmemektedir. Öncellikle çok sık ve uzun yıllar kullanılan radyasyon tedavisinin guatr (tiroid) kanserine neden olduğu görülmüştür. Özellikle Amerika’da bademcik büyümesi, geniz eti büyümelerinde boyun bölgesine kullanılan ışın tedavisinin tiroid kanserine yol açtığı bilinmektedir. Fakat Türkiye’de geniz eti ve bademcik büyümesi için kolay kolay radyasyon tedavisi uygulanmaz ve bu sorunlar cerrahi olarak tedavi edilir.
Radyasyon dışında neyin tiroid kanserine neden olduğu bilinmemektedir. Fakat gerçek olan bir durum var ki, radyasyon alınan birçok etken vardır. Günümüzde televizyonlar, cep telefonları, bilgisayarlar, mikrodalga fırınlar gibi radyasyon bulutunun içerisinde yaşamaktayız ve bunlarda tiroid kanseri etkeni olabilir. Bunların dışındaki diğer etkenler ise sigara ve çok fazla iyotlu tuz kullanımı sayılabilir.
Tiroid kanseri kimlerde görülür?
Tiroid hastalıkları genellikle kadınlarda görülür. Bunun sebebi de tam olarak bilinmemekle beraber, hamilelikler, hormonal özellikler ve günümüzde kadınların daha fazla sigara kullanıyor olması gibi etkenlerin sorumlu olabileceği düşünülmektedir.
Tiroid hastası kadın oranı daha fazla olmasına rağmen, tiroid kanseri erkeklerde de oldukça sık görülen bir hastalıktır. Erkeklerde kötü huylu nodül görülme oranı, kadınlarda kötü huylu nodül görülme oranına göre daha yüksektir. Tiroid kanseri 20 yaşından küçüklerde ve 60-70 yaşından büyüklerde de görülmektedir.
Tiroid kanseri türleri
Tiroid kanserinin en sık görülen tipi papiller denilen tipi ve diğer tipler foliküler tip, medüller tip ve anaplastik tip tiroid kanserleridir.
Papiller tip tiroid kanseri : 5-10 yaşından 80’li yaşlara kadar görülen tiroid kanseri tipidir.
Foliküler tip tiroid kanseri : Bu tip tiroid kanseri genellikle daha orta yaşlarda görülen ve bu tip kanser genellikle kan dolaşımı ile metastaz (sıçrama) yapan kanser tipidir. Bu kanser tipi bazen kemik ve akciğer metastazı yaptıktan sonra meydana çıkar.
Medüller tip tiroid kanseri : Medüller tip tiroid kanseri çoğunlukla genetik geçiş gösteren tip tiroid kanseridir. Diğer tip tiroid kanserlerinde genetik geçiş çok sık görülmez. Fakat medüller tip tiroid kanserinde bir kardeşte, annede veya babada hastalık görülmüş ise diğer kardeşlerin veya çocukların da araştırılması önerilir.
Anaplastik tiroid kanseri tipi ise : Çok şükür ki, çok sık görülmeyen tip tiroid kanseri tipidir ve genellikle ileri yaşlarda, çok uzun yıllar fark edilmemiş papiller kanserlerin birden hızlı bir şekilde büyümeye başlaması ile meydana çıkan tiroid kanseridir. Anaplastik tip tiroid kanseri tedavisinde cerrahi tedaviden sonra kemoterapi ve radyoterapi tedavisi uygulanmasına rağmen tedavide başarı sağlanamayabilir.
Tiroid kanseri belirtileri
Tiroid kanserli hastaların % 90-95’i belli bir belirti vermeyebilir. Tiroid kanseri % 90-95 hastasında ise yaşamları süresince tiroid kanseri varlığından habersiz yaşayıp başka bir nedenden dolayı ölebilir. Bu durumda % 90-95 hasta dışında kalan 2-3 veya 5 hastada tiroid kanseri boyunda büyüyerek belirti vermeye başlar.
Tiroid kanseri büyümeye başladıktan sonra iyi huylu guatr büyümesinden ayırt edilmelidir ve bu ayırt etme işlemini hasta kendisi yapamaz. Guatr büyümesi sorunu olan kişi öncelikle iyi bir kulak burun boğaz uzmanına ya da endokrinoloji uzmanına baş vurmalıdır.
Tiroid kanseri teşhisi
Tiroid kanseri tedavisi
Tiroid kanseri teşhisinde herhangi bir belirti olması beklenmeden hastaların Check-up (çekap) yapılarak tiroidleri değerlendirilmelidir. Çünkü tiroid kanseri belirti vermeye başladığında, kanser zaten ciddi bir boyuta ulaşmış ve ileri bir evreye gelmiş bir tiroid kanseridir. Hastalar, boynundaki bir 5 mm’lik ya da 1 sm’lik bir kitlenin varlığını hissedemez ve bu kitleler zaten herhangi bir belirti vermez.
Bu tip küçük kitleler çekap programında, ultrasonografi tetkiki ile ya da alanında yeteri kadar uzmanlaşmış bir doktorun yapacağı hassas muayenede teşhis edilir. Tiroid kanserlerinin, elle muayenede belli olmayacak boyutlarda iken teşhis edilmesi gereklidir. Bu nedenle tiroid kanseri teşhisi için senelik çekap programları tavsiye edilmektedir.
Kan tahlillerinde kanda bulunan hormon seviyeleri ölçümü tiroid sorunlarını teşhis etmek için hekimlere yardımcı olur. Bunların yanı sıra ultrasonografi ve iğne biyopsisi, gereken durumlarda tiroid sintigrafisi tetkikleri tiroid kanseri teşhisinde vazgeçilmez yöntemlerdir.
Tiroid kanseri tedavisi
Tiroid kanserinin tedavisinde üç ana yöntem uygulanır. Öncelikle cerrahi olarak tiroid bezi çıkarıldıktan sonra gereken hastalarda radyoaktif iyot tedavisi (halk arasında atom tedavisi olarak bilinen) tedavi yöntemi uygulanır. Bu yöntem kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanır.
Bu tedavi aşamalarından sonra hastaya gerekli olan tiroid hormonu ağız yolundan alınan ilaçlar ile verilir. Bu ilaçlar her gün ve ömür boyu düzenli bir şekilde kullanılır.Dolayısı ile tiroid kanseri tedavisinde cerrahi tedavi, radyoaktif iyot tedavisi ve ömür boyu sürecek ilaç tedavisi şeklinde üçlü bir tedavi yöntemi uygulanır.
Tiroid kanseri tedavisi ile ilgilenen tıp dalı nedir?
Tiroid kanseri tedavisi ile üç ayrı tıp dalı (endokrin cerrah, nükleer tıp uzmanlığı ve endorinoloji uzmanlığı) ilgilenir. Yani tiroid kanseri hastasının üç farklı dalda doktorları olur. Genellikle başarılı bir tedavi sonrası hastanın cerrahi tedavi ile ilgisi kalmaz. Nükleer tedavisi biten ve tamamen iyileşen hastaların takibi ile nükleer tıp ve endokrinolog uzmanlığı ilgilenir.
Tiroid kanseri ameliyatı nasıl yapılır?
Tiroid kanseri ameliyatında hastalıklı tiroid bölümünün, o bölümün kanadı ile birlikte çıkartılması (Total tiroidektomi) şeklinde olur. O bölge çıkartıldıktan sonra patoloji incelemesine gönderilir ve hastalığın kanser olduğu tespit edildikten sonra tiroidin diğer tarafı da çıkarılır. Tiroid bezi kelebek şeklinde olduğu için, ameliyat sırasında hastalığın kanser olduğu tespit edilmeden tiroid bezinin her iki tarafı da alınmaz. Bu sayede iğne biyopsisinde ki % 1’lik yanılma payı da ortadan kaldırılmış olur.
Bu ameliyat sırasında hastalıklı bez alındıktan sonra yapılan operasyon sırasında lenf bezlerine hastalık sıçramış ise bu ameliyat esnasında lenf bezleri de alınır. Fakat hastalık lenf bezlerine sıçramamış ise lenf bezleri alınmaz. Lenf bezlerinin kaldığı durumlarda hastalığın % 10 oranında lenf bezlerinde tekrarlama riski olur. Ameliyat sonrası radyoaktif tedavi ile lenf bezlerine hastalığın sıçrama oranı bir miktar düşürülür. Tiroid kanseri ameliyatı geçirmiş hastaların ömür boyu takip edilmeleri gereklidir.
Tiroid kanseri ameliyatından sonra hastalar nelere dikkat etmeli?
Tiroid kanseri belli bir boyutun altında ise her hastaya radyoaktif iyot tedavisi verilmez ve bazı hastalar ameliyattan sonra sadece ilaç tedavisi ile yaşamlarını devam ettirebilirler. Bu hastaların zaman zaman ilacının dozaj ayarı yapılır.
En azından 6 ayda bir ya da yılda bir kez doktor kontrolleri dikkat edilmeli ve gereken tetkikler yapılmalıdır. Bütün bunlara dikkat edildiği sürece ameliyat sonrası genellikle iyileşme oranı yüksek olur. Diğer kanser türlerinde tedavi sonrası 5-10 yıllık yaşam şansı var iken, tiroid kanseri tedavisi görmüş hastalara 20-30 yıllık yaşam şansı vardır. Tiroid kanseri hastaları bu şanslarını doğru kullanmalı ve tedavilerine ve yaşam tarzlarına dikkat etmelidirler.
Tiroid kanserinden korunma yöntemleri
Tiroid kanserinden korunmak çok mümkün değildir. Fakat tiroid kanserini erken safhada yakalamak mümkün olabilir. Erken safhada yakalanan tiroid kanseri doğru ve başarılı bir tedavi ile kontrol altına alınabilir. Bunun içinde düzenli olarak boyun ultrasonografisi ve çekap programları oldukça önemlidir. Tiroid hormon değerlerini baktıran kişiler mutlaka arada bir tiroid ultrasonografisi ile birlikte, hormon değerlerine baktırmalıdır.
Kanser hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Yemek borusu kanseri nedenleri ve tedavisi
- Baş – boyun kanseri nedir
- Akciğer kanseri nedenleri ve tedavisi
- Tükürük bezi kanseri nedenleri ve tedavisi
