Hipotiroidizm nedir?
Tiroid bezi nedir denildiğinde,tiroid bezi boyun ön tarafında nefes borusunun hemen önünde bulunan küçük kelebek görünümlü bir organdır. Tiroid bezinin görevi tiroid hormonunu salgılamak ve tiroid hormonunun görevi ise saç telinden ayağa kadar hücrelerin çalışma hızını ayarlamaktır. Vücutta bulunan hücreler çalışma hızını tiroid hormon seviyesine göre ayarlar.
Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin fonksiyonları ile ilgili problemler (tiroid hormonu üretimi fazlalığı ya da tiroid hormonu üretimi azlığı ile seyreden problemler) veya tiroid bezinin yapısal sorunları ile ilgili problemler şeklinde olabilir. Tiroid bezinin tamamının büyümesi, tiroid bezi içerisindeki nodül denilen yapıların kendi kendine büyüyen yapısal bozukluklardır. Tiroid hormonu çocukluktan itibaren insan bedeni gelişimi için oldukça önemli bir hormondur. Özellikle hamilelerde tiroid hormonu hem hamileliğin normal devam etmesinde hem de bebeğin normal gelişiminde önemlidir.
Tiroid bezinin az çalışması – hipotiroidi nedenleri
Tiroid bezinin yetersiz çalışmasının en önemli nedeni Hashimoto hastalığıdır. Hashimoto hastalığı kronik otoimmün tiroidit durumudur. Vücudun bağışıklık sisteminin tiroide karşı bir reaksiyonu sonucu oluşan bir hastalığıdır. Hashimoto hastalığına bağlı tiroid yetersizliği kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür.
Titoid yetersizliği en sık 20-40 yaşları arasında ortaya çıkabileceği gibi, çocuklarda, daha ileri yaşlarda ve genetik olarak da görülebilen bir hastalıktır. Bu durumun ortaya çıkmasında stres ve yorgunluk önemli bir faktördür. Yaşın ilerlemesi ile birlikte görülen tiroid eksikliği daha seyrek görülen bir tiroid eksikliğidir. Bazı kişilerde ameliyatla tiroid bezinin alınması veya radyoaktif iyot tedavisi görmesi sonucu tiroid eksikliği oluşur.
Tiroid bezinin az çalışması – hipotiroidi belirtileri
Tiroid hormonu yetersizliği (hipotiroidizm) en sık görülen tiroid hastalığıdır. Tiroid azlığı genellikle otoimmün tiroidit (Hashimoto) hastalığından kaynaklanır. Yaşlılığa bağlı tiroid eksikliği, tiroid ameliyatına bağlı tiroid azlığı, radyoaktif iyot tedavisi sonrası tiroid eksikliği veya doğumsal tiroid eksikliği gibi nedenler ise diğer nedenlerdir.
Hipotiroidizm belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, kilo alma, kilo verememe, adet düzensizliği, kabızlık, saçlarda matlaşma, cilt kuruluğu, alınganlık, uykuya eğilim, sinirlilik gibi belirtiler sayılabilir.
Tiroid bezinin az çalışması – hipotiroidi teşhisi
Şikayetleri veya şüphesi olan hastanın endokrinoloji veya metabolik hastalıklar uzmanı gibi uzmanlıklara başvurması gerekir. Doktor muayenesinde hastanın şikayetleri ve kan tahlilleri, tiroid antikorlarını gösteren kan testleri hipotiroidi teşhisinde kullanılan yöntemlerdir.
Tiroid antikorları teşhiste yol göstericidir. Teşhiste tiroid ultrasonografisi tiroid dokusundaki değişikliklerin görüntülenmesi ve teşhisi doğrulamak için önemli bir yöntemdir. Hipotiroidizmde tiroid sintigrafisinin yeri daha azdır. Sintigrafi teşhis yöntemi genellikle tiroid fazlalığı (hipertiroidi) durumlarında kullanılır ya da tiroid içerisindeki nodüllerin iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadığını teşhis etmek için kullanılır.
Tiroid bezinin az çalışması – hipotiroidi tedavisi
Tiroid hormonu azlığı belirtileri
Hipotiroidizmin tedavisinde vücudun üretemediği tiroid hormonunu yerine koymak asıl amaçtır ve bunun için hastaya tiroid hormonu sağlayan ilaç tedavisi uygulanır.
Tiroid hormonu olarak T4 hormonu kanda dolaşan tiroid hormonudur. T4 hormonu içeren farklı ilaçlar bulunmaktadır, fakat bu ilaçlar verilirken dikkatli olunmalıdır. Çünkü bu ilaç tedavisinin amacı vücudun hormon dengesini sağlamaktır. Fakat ilaçlarla alınan tiroid hormon miktarı gereğinden az olursa şikayetler devam edeceği gibi ilaçlarla alınan tiroid hormon miktarı fazla olursa da tiroid fazlalığı (hipertiroid) oluşur ve bu defada hipertiroidizme bağlı şikayetler ortaya çıkar. Bu nedenle kullanılan ilaçların dengesi oldukça önemlidir. Hastanın ilaç tedavisi başladıktan 2 ay sonra tahliller yapılır ve hormon düzeyi değerlendirilerek ilaç düzenlemesi yapılır.
Tiroid ilaçları nasıl kullanılır?
Tiroid ilacının aç karnına içilmesi ve ilacı içtikten sonra en az yarım saat bir şey yenmemesi ve sonra hastanın kahvaltısını ya da yemeğini yemesi gerekir. Eğer bu ilaçlar gerektiği gibi kullanılmaz ise ilacın emilimi etkilenir. Ayrıca hastanın kullandığı diğer ilaçların, tiroid hormonu ilacını içtikten 2 saat sonra içilmesi gerekir. Tedavi düzenli uygulanırsa, tiroid hormon azlığı tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavi süreci bittikten sonra 6 ayda bir tiroid hormon seviyeleri için tahliller ve kontroller devam eder ve duruma göre tedavi tekrarlanabilir.
Tiroid hormon dengesini korumak mümkün mü?
Vücudun tiroid hormonu dengesini korumak denildiğinde, tiroid hastalığı olan hastadan bahsediliyor olması gerekir. Çünkü normal sağlıklı bir insanda vücut kendi kendine tiroid hormon dengesini koruyabilmektedir. Beslenmesi ve sağlığı normal olan bir insanda tiroid bezinin etkilenmesi çok aşırı bir beslenme tarzı olmadığı sürece tiroid dengesi o kadar kolay bozulmaz.
Sağlıklı bir insanda tiroid hormon dengesini bozabilecek besinleri ele alacak olursak; iyot, tiroid hormonu üretiminde önemli bir ham madde görevi görür. İyot eksikliği uzun süre devam ederse tiroid hormonu eksikliği ortaya çıkabileceği gibi, tiroid bezinde yapısal bozukluklara da sebep olabilir. Ayrıca iyotun fazla alımı da tiroid hormonu bozukluğuna yol açar ki, iyot genellikle beslenmeyle çok fazla alınacak bir madde değildir. Tiroid hastası olan ve ilaç tedavisi ile iyot alan kişilerde iyot fazlalığı görülebilir. Bu nedenle tiroid hastası olan ve ilaç tedavisi ile iyot alan kişilerin belli aralıklarda ilaçları düzenlenmeli, tahlilleri ve diğer incelemeler düzenli bir şeklide yapılmalıdır.
Boğaz kısmını ilgilendiren benzer sağlık yazıları
- Tiroid fazlalığı neden olur
- Tükürük bezi kanseri nedir
- Derin boyun enfeksiyonları
- Bademcik şişmesi neden olur
2 Yorum