Hipertiroid (tiroid fazlalılığı) hastalığı nedir?
Tiroid fazlalığı veya hipertiroidizm, tiroid bezinin tamamının fazla çalışması, tiroid içerisindeki nodüllerin birinin ya da birden fazlasının kendi kendine hormon üreterek fazlalık durumu yaratması ya da artmış hormon üretimine bağlı olmadan tiroid içerisinde depolanan hormonların kana karışarak vücutta hormon fazlalığı yapması durumuna bağlı gelişebilir. Hipertiroidizm, hipotiroidizmden farklıdır ve ikisi birbiri ile karışmamalıdır. Hiper, hızlı çalışma, hipo ise yavaş çalışma olarak tanımlanır.
Hipertiroidizm (tiroid fazlalığı) neden olur?
Tiroid bezinin tamamının fazla çalışması durumu bağışıklık siteminin bir hastalığıdır ve bu durumu tetikleyen faktörler üzüntü, stres, sigara kullanımı gibi immün sistemi etkileyen olaylardır. Fakat bu olaylar tam olarak hastalığa özgü değildir. Hipertiroid hastalığının genetik yatkınlığı vardır.
Ailesinde otoimmün tip tiroid hastalığı olanlarda hipertiroid oluşma riski daha yüksektir. Hipertiroid kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Toksik multinodüler guatr daha ileri yaşlarda görülen bir hastalıktır. Tiroid fazlalığı aşırı miktarda dışarıdan besinler ya da bazı görüntüleme yöntemleri için kullanılan ilaçlar ile alınan iyot nedeni ile oluşabilir.
Tiroid bezi nedir
Hipertiroidizm (tiroid fazlalığı) belirtileri
Artmış hormon üretimine bağlı değil, depolanan hormon fazlalığının kana karışması sonucu tiroid fazlalığı durumları genellikle geçirilmiş üst solunum yolu enfeksiyonları nedeni ile enfeksiyon geçtikten bir iki hafta sonra kendisini gösteren çarpıntı, terleme, titreme, istemsiz kilo kaybı, sinirlilik, konsantre olamama, saç dökülmesi ve tiroid bezinin çok şiddetli ağrılı olması ve ateş yükselmesi ile de kendini gösteren bir durum haline de gelebilir.
Hipertiroidizm sorunu ortaya çıkan çocuklar genelde normalden daha hızlı büyür. Ayrıca kilo kaybına rağmen bu çocuklarda iştah artışı da olur. Bu çocuklarda huzursuzluk, konsantrasyon bozukluğu, huysuzluk ve uyuma sorunları, bazen ishal, sıcak ve soğuktan rahatsızlık hissi gibi belirtiler görülür.
Hipertiroidizm (tiroid fazlalığı) olduğu nasıl anlaşılır?
Tiroid bezinin tamamının hızlı çalışması sonucu ortaya çıkan bazı hastalıklar görülebilir. Graves hastalığı tiroid içerisinde nodüllerin bir veya daha fazla kendi kendine (otonom) denilen kontrolsüz bir şekilde hormon üretmesi sonucu oluşan tiroid hormonu fazlığı (toksik multinodüler guatr ya da toksik adenom guatr) gibi veya artmış bir üretime bağlı olmadan tiroid içerisinde depolanan hormonların vücudun tiroide karşı oluşturduğu bir reaksiyon sonucu kana karışması ile geçici olarak tiroid fazlalığı durumu (subakut tiroid, sessiz tiroid ya da postpartum tiroid) gibi durumların oluşmasıdır.
Tiroid hastalığı tespiti yapıldıktan sonra, hastalığın türlerini tespit edebilmek için gerekli incelemeler yapılarak tam teşhis konulabilir. Graves hastalığı, hasta doktor muayenesine geldiğinde bu hasta graves hastası denilebilecek özellikleri içeren bir hastalıktır. Graves hastalığında hastanın gözleri öne doğru çıkmış, göz kapakları çekilmiş, hastanın sinirli gibi bakması ve tiroid bezinin tamamının büyüdüğünün dışarıdan bile görülmesi gibi belirtileri ile diğer tiroid fazlalığı durumlarından ayırt edilebilir.
Hipertiroidizm (tiroid fazlalığı) teşhisi
Tiroid fazlalığı şikayetleri olan hastanın öncelikle iyi bir KBB uzmanına ya da metabolik hastalıklar uzmanına baş vurması gereklidir. Doktor muayenesinde kan tahlillerinde tiroid hormon ölçümlerinin yapılması gibi tetkikler tiroid fazlalığının tanısında ilk aşamadır. Tiroid fazlalığına neden olan duruma yönelik yapılan ileri tetkiklerde hastanın muayenesi, hastanın şikayetleri, hastanın semptomlarından yola çıkılır ve tiroid antikorları tetkiki istenir. Bunlardan sonra tiroid ultrasonografisi, tiroid sintigrafisi gibi ileri tetkikler ile doğru tiroid teşhisi konulur.
Hipertiroidizm (tiroid fazlalığı) tedavisi
Tiroid içerisindeki nodüllerin fazla çalışmasına bağlı hormon fazlalığında tedavi radyoaktif iyot tedavisi ya da cerrahi tedavi şeklinde tedavi edilir. Fakat cerrahi tedavi ya da radyoaktif iyot tedavisine karar verilmeden tiroid fazlalığını kontrol altında tutmak için ilaç tedavisine gerek duyulabilir. İlaç tedavisi genellikle geçici olarak verilir.
Tiroid bezinin tamamının fazla çalıştığı graves hastalığına bağlı hormon fazlalığı durumunda ise tedavi seçenekleri ilaç tedavisi veya radyoaktif iyot tedavisi şeklindedir. Graves hastalığının tedavisinde cerrahi tedavi çoğunlukla gerekli değildir. Graves hastalarında çok ciddi olan vakalarda cerrahi tedaviye gerek duyulabilir.
Graves hastalığının tedavisinde ilaç tedavisi genellikle bir buçuk iki yıl kadar devam eder. İlaç tedavisi başlangıçta yüksek doz başlar ve biraz düzene girdikten sonra normal dozda (günde bir ya da iki tablet şeklinde) sürdürülür. Bu tedaviden sonra hastanın tamamen iyileşme şansı % 50 oranındadır. İyileştikten sonra hastalık bir yıl içerisinde tekrarlayabilir. Bu durumda ilaç tedavisinin devamı, radyoaktif iyot tedavisi ya da cerrahi tedavi uygulanabilir.
Boğaz hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Boğaz ağrısı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Haşimato hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Bademcik şişmesi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Hipotiroidi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Boğaz kuruluğu nedenleri, belirtileri ve tedavisi
