Spor yapanlarda kalp büyümesi belirtileri ve tedavisi
Spor ile uğraşanlarda genellikle kalp büyümesi olduğu ilk kez 19’uncu yüzyılda fark edilmiştir. Bu dönemlerde ilk olarak kayak sporcularında yapılan kalp muayenelerinde fark edilen kalp büyümeleri, daha sonra röntgen filmi ve otopsi raporları ile kesinlik kazanmıştır. Son yıllarda da ekokardiyografi ve manyetik rezonanas görüntüleme (MRG) teşhis yöntemleri sayesinde sporcularda kalp büyümesine rastlandığı konusunda daha iyi bilgiler elde edilmiştir.
Bu araştırmalar sayesinde değişik dallar ile uğraşan sporcuların kalplerinin, spor ile uğraşmayan insanların kalpleri ile karşılaştırılması sağlanmış, sporcu kalbinin yapısı ve çalışması ile ilgili bilgiler elde edilmiştir. Sporcuların kalplerinde görülen iki önemli bulgu kalp büyümesi ve istirahat sırasında nabız atışının yavaş olması şeklinde bulgular görülmüştür. Haftada sadece 3 saat spor ile uğraşan bir bireyde kabin hacmi 200 cm3 daha büyüyebilir.
Sporcularda kalp büyümesi nedenleri
Sporcularda meydana gelen kalp büyümesinin direkt olarak egzersiz yoğunluğu ve performansı ile ilişkili olmadığı konusunda bilgiler vardır. Örneğin olimpiyat şampiyonunun kalbi normal büyüklükte iken, bazı kolej öğrencilerinde yani daha az ve daha performansı düşük spor ile uğraşanlarda kalp büyümesi görülebilmektedir. Bu durumun nedeninin genetik faktörler ve hormonsal değişiklikler olduğu hakkında görüşler vardır. Genetik yatkınlığı olan sporcularda fiziksel egzersizler kalp büyümesini tetikleyebilir.
Egzersizler nedeni ile oluşan kalp büyümesi zenci ırkta, beyaz ırka göre daha fazla oluştuğu yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur. Bayan sporcularda 18 yaş altı gençlerde ve 40 yaş üzerindeki eski sporcularda kalp büyümesi sınırlı ve daha az gelişmektedir.
Kalp büyümesine neden olan spor dalları
İzotonik sporcularda kalp büyümesi : Spor yapanlarda kalp büyümesi kalbin hem hacim olarak büyümesi (dilatasyon) hemde duvar kalınlığının artması (hipertrofi) şeklinde meydana gelmektedir. Özellikle izotonik, aerobik) egzersizler nedeni ile kalp hacim olarak büyüyebileceği gibi, kalp duvarında kalınlaşma gibi sorunlara da (egzantrik kalp büyümesi) sebep olur. Egzantrik tip kalp büyümesine neden olan spor dallarının başında dayanıklılık gerektiren uzun mesafe koşusu gelir.
İzometrik sporcularda kalp büyümesi : Kalbin sadece duvar kalınlığında artma oluşmasına bağlı kalp büyümesi genellikle izometrik egzersizlerde ortaya çıkan bir sorundur. İzometrik egzersizler arasında ağırlık kaldırma sporu, güreş sporu, vücut geliştirme sporu, gülle atma sporu, judo ve benzeri sporlar ile uğraşanlardır.
Atletik sporcularda kalp büyümesi : Atletik egzersizler sadece izotonik ya da izometrik olmamakla birlikte her iki spor dalının bir arada yapılması şeklinde olur. Özellikle kürek çekme ve bisiklet binme gibi sporlar hem izometrik hemde izotonik egzersiz tipini içinde barındırır.
Sporcularda kalp büyümesi
Sporcularda kalp büyümesi belirtileri ve teşhisi
Sporcuların kalbinde görülen büyüme, genellikle kalp hastalıklarına bağlı kalp büyümesi gibi ciddi hastalık varlığı içermez. Kalp büyümesinin oranını saptamak ve hastalık varlığını ayırt etmek için günümüz koşullarında ekokardiyografi (EKO) yöntemi genellikle yeterli olabilir. Septum adı verilen kalp duvarındaki büyüme spor ile uğraşanlarda çok fazla 16 mm’yi geçmez.
Kalp büyümesinin hastalıklar nedeni ile oluşup oluşmadığını ayırt edilmesi konusunda, egzersize ara verdikten sonra kalpte oluşan büyümenin ve duvar kalınlığının zamanla normale dönmesi bilgi vericidir. Örneğin, periyodik olarak spor çalışmaları yapan atletlerin kalbinde oluşan büyüme sezon içinde deşiklikler göstermektedir. İstirahat ederken nabız sayısının düşük olması sporcu kalbi için karakteristik bir özelliktir.
Bazen ve bazı durumlarda sporcularda kalp atım hızı dakika da 40 atımın altına bile düşebilmektedir. Özellikle aşırı dayanıklılık gerektiren spor dalları ile uğraşan sporcularda bu durum daha belirgin şekilde kendini gösterir. Sporcuların kalp atım hızının değerlendirilmesi için elektrokardiyografi (EKG) yönteminden faydalanmak gerekir. Bu sporcularda kalp atım sayısında düşme olmasının bir zararı olduğu hakkında net bir bilgi yoktur.
Ayrıca atletlerin elektrokardiyografi tetkiklerinde bazı ritim değişikleri de görülebilmektedir. Örneğin, sinüs aritmisi, sinüs duraklaması, gezici atriyal pace-maker, kavşak ritimleri, birinci derece AV blok, ikinci derece mobitz tip 1 blok gibi ritim sorunları gözlenir. Fakat bu ritim bozuklukları ”hasta sinüs sendromu” olarak bilinen hastalıktan ayırt edilmesi oldukça önemlidir. Çok ender durumlarda sporcularda bu ritim sorunları nedeni ile bayılma, baş dönmesi gibi şikayetler görülebilir ve bu gibi durumlarda genellikle altta yatan ve bu şikayetlerin ortaya çıkmasına kadar fark edilmeyen ”hasta sinüs sendromu” bulunmaktadır. Sporcularda görülen bu tip ritim bozuklukları hastayı daha çok gece uyurken rahatsız etmektedir.
Kısacası sporcularda sık rastlanan kalp büyümesi ekokardiyografi, elektrokardiyografi, dikkatli fizik muayene, bireyin efor sırasında istirahat sırasında kalbinde görülen değişikliklerin takibi ve değerlendirilmesi, efor testleri, holter testi, elektrofizyolojik çalışma gibi tetkikler ile teşhis edilebilmektedir.
Sporcularda kalp büyümesi tedavisi
Kalp büyümesinde önemli olan, altta yatan nedenin tespit edilmesidir. Sporcu olmaya bağlı kalp büyümesi oluşmuş ve bireye herhangi bir zararı yok ise beli aralıklarda takip edilir. Kalp büyümesinin nedeni kalp yetmezliği ise bu önemsenir ve bu duruma göre tedavi planı yapılır.
Kalp büyümesi kalp hastalıklarına bağlı kalp büyümesi ise diüretik grubu ilaç tedavileri, ACE inhibitörleri, Beta blokerler, antikoagülanlar gibi ilaç grupları tedavide kullanılır. Gereken durumlarda kalp pili, kalp kapak cerrahisi, kalp ritmini izleyen kardiyoverter defibrilatör, koroner bypass cerrahisi ve kalp nakli gibi tedavilerde kalp büyümesi ve kalp yetmezliği tedavisinde uygulanan yöntemlerdir.
Kalp hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Kalp büyümesi nedir
- Kalp kası iltihabı (miyokardit) nedir
- Kalp yetmezliği neden olur
- Kalp çarpıntısı neden olur
- Kalp sıkışması neden olur
