Ses teli felci nedenleri ve tedavisi
Ses teli felci veya vokal kord paralizisi,gırtlak kaslarının hareketini sağlayan sinirlerin zayıflaması ya da çalışmaması nedeni ile meydana gelen bir ses rahatsızlığıdır. Ses tellerinin hareket etmesini sağlayan birçok kas bulunmaktadır ve bu kasları hareket ettiren sinirler vardır. Bu sinirler iki adettir ve süperior larigeal sinir ve inferior laringeal sinirdir.
Süperior laringeal sinir : Ses tellerinin gerilmesini sağlayan tek bir kasın kontrolünü sağlar. Süperior sinirin işlevi bozulur ise özellikle şarkı söyleme sırasında ince seslerin çıkartılması ve sesler arasında düzgün geçişler yapılamaz. Süperior laringeal sinir felci oluşmuş bir insanda ses konuşurken normal, şarkı söylerken bozuk çıkabilir.
İnferior laringeal sinir : Nefes alırken ve öksürürken ses tellerinin açılmasını, ses çıkartırken ve yutkunurken ses tellerinin kapanmasını sağlayan kas yapıyı kontrol eder. İnferior sinir beyinden çıktıktan sonra boyuna ve boyundan göğüs boşluğuna uzanır ve bu kısımdan tekrar boyuna geri dönerek ses tellerine ulaşır. İnferior sinir, beyin, boyun, göğüs boşluğu ve gırtlak hastalıkları gibi hastalıkların cerrahisi sonucu zarar görebilir. İnferior sinir felci, süperior sinir felcinden daha sık görülür.
Ses teli felci (vokal kord paralizisi) nedenleri
Ses teli felci oluşumunda bazı etkenler söz konusu olabilir. Örneğin, bazı virüslerin neden olduğu sinir iltihabı, tiroid bezi, gırtlak, yemek borusu, boyun, akciğer, kalp, göğüs, tükürük bezi ameliyatları gibi ameliyatlar sırasında ses tellerinin hasar görmesi nedeni ile, nefes borusuna tüp yerleştirmenin komplikasyonu olarak, boyun ya da göğüs boşluğu yaralanmaları, beyin, kafa kaidesi, boyun ve göğüs boşluğu tümörleri gibi etkenler ses teli felci oluşmasına yol açabilir.
Ses teli felci (vokal kord paralizisi) teşhisi
Ses teli felci tedavisi
Gırtlak elektromiyografi yöntemi ile sinirlerdeki hasarın hangi derecede olduğu değerlendirilir. Ses teli felcine neden olan etkenin araştırılması için kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, ultrasonografi gibi ek görüntüleme yöntemleri istenebilir.
Ses teli felci (vokal kord paralizisi) tedavisi
Ses teli felçlerinde tedavi planı hangi sinirin etkilenmiş olmasına, felcin tek sinirde ya da her iki sinirde de olup olmadığına, ses tellerinin durumuna, hastadaki şikayetlere ve belirtilere, felcin nedenine kısa zamanda iyileşip iyileşmeyeceğine göre yapılır. Bazı hastalarda ve bazı durumlarda ses terapisi, bazı durumlarda ses tellerinin pozisyonunu düzeltme cerrahisi gibi tedavi yöntemleri uygulanır. Sinir hasarı çok ağır değil ise tedavi etmeden 6- 12 ay beklenir.
Ses teli felci ameliyat ile tedavi edilir mi?
Cerrahi tedavi olarak, iki taraflı ses teli felcinde lazer kordetomi, tek taraflı ses teli felcinde ise larinks içerisine enjeksiyon (jell foam) ya da medializasyon laringoplasti gibi cerrahi yöntemler uygulanır.
Son yıllarda cerrahi operasyonlar nedeni ile gelişen kalıcı ses teli felçleri tedavisinde titanyum implant tedavisi ile hastalar ses sağlığına kavuşmaktadır. Bu yöntemde hastanın ses tellerine titanyum implant yerleştirilmektedir. Bu yöntemde hastada komplikasyon gelişme riski de azalmaktadır. Bu işlem lokal anestezi altında yaklaşık yarım saat sürede uygulanmaktadır.
Gerek geçici gerek kalıcı ses teli felci cerrahisinde normal şartlarda hasta ameliyat sonrası bir gece hastanede yatırılır ve ameliyat sonrası gelişebilecek nefes almayı zorlaştıracak ödem oluşması riski nedeni ile hasta sabaha kadar takip edilir. Bu hastalarda ameliyattan bir süre sonra (birkaç hafta gibi) ses solunum egzersizleri (ses terapisi) bir uzman eşliğinde başlanır ise ameliyatın başarı oranı daha yüksek olur.
Gırtlak hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Ses kısıklığı neden olur
- Larenjit belirtileri ve tedavisi
- Gırtlak kanseri nedenleri
- Baş boyun tümörleri nedenleri
