Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Şeker hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Diyabetis mellitus (şeker hastalığı), kanda şekerin yükselmesi ile birlikte gözlenen bir rahatsızlıktır. Kanda şekerin yükselmesi ile beraber ortaya çıkan başlıca şikayetler çok su içme, çok idrara gitme, çok fazla yemek yeme, çok fazla yemek yemeye rağmen kilo kaybıdır.

Şeker hastalığında ilk etken, pankreas denilen kan şekerini düzenleyici organdan insülin hormonunun salgılanmasındaki bozukluktur. Çok fazla kilo problemi olan kişilerde de artan yağ dokusuna bağlı, insülin yeterli salgılanıyor olsa bile, şekerin hücre içine girip enerji olarak kullanılması engelleneceğinden ilk dönemde şeker yüksekliği ve şeker hastalığı ortaya çıkabilir.

Diyabet hastalığı erken tanı konulmaz ve önlem alınmaz ise, ileri dönemlerde küçük ve büyük damarlar üzerinde kötü etkiler yapacağı için kalp, beyin, bacak ve kol damarlarında rahatsızlıklar meydana gelir.

Küçük damarlarda da göz, sinirler ve böbrek üzerinde rahatsızlıklara sebep olur. Dünyada ortalama her 10 saniyede bir kişi diyabet ya da diyabetin neden olduğu hastalıklar nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Yine dünyada her 21 saniyede bir kişi şeker hastalığına yakalanmaktadır.

Kan şekeri yüksekliği neden olur?

Kan şekerini yükselten nedenler özellikle beslenme, beslenmeye dikkat edilmez ve karbonhidratı yüksek, tatlı, ağır hamur işleri, kızartmalar, kola, gazoz ve meyve suyu gibi içecekler ve meyveyi çok fazla tüketmek bile kan şekerini yükseltebilir.

İkinci olarak kan şekerini yükselten en önemli neden şeker hastalığı nedeni ile tedavi alındığı halde tedaviye dikkat etmemek ve ilaçları düzenli kullanmamak, egzersizleri düzenli yapmamak gibi nedenler kan şekeri yükselmesine neden olabilir. Ayrıca stres, her türlü stres, gerilim, sigara kullanımı ve heyecan da şekerin yükselmesine yol açabilir. 

İnsülinin vücuttaki görevi nedir?

İnsülin, pankreas organı tarafından üretilen protein yapısında kan şekerini düzenleme görevini üstlenen bir hormondur. İnsülin, 51 aminoasitten oluşan A (21 aminoasit) ve B (30 aminoasit) olmak üzere iki adet aminoasit zincirinden meydana gelen bir hormondur.

Başlıca görevi kan şekerini hücre içerisine özellikle kas, karaciğer, kalp hücresi içerisine sokarak enerji olarak kullanılmasını sağlamaktır. Primer anabolizan hormonu insan vücudunda insülindir.

Kas dokusunun gelişmesi, yağ dokusunun gelişmesi, kan şekerinin ayarlanması, dokulara glukozun girip enerji olarak kullanılması ve günlük aktivitenin devam ettirilmesi konusunda birincil olarak etkili olan hormon insülindir, bu nedenle insülin eksikliğinde dokulara giden glukoz miktarında ve enerjide azalma, yağ dokusunun enerjiye çevrilmesi nedeni ile yağlarda erime, kas dokusunun enerjiye çevrilmesi gerektiğinden kaslarda erime gibi sorunlar ortaya çıkar.

Gizli şeker nedir?

Halk arasında gizli şeker olarak bilinen durum, hastaların açlık kan şekerleri normal iken, tokluk kan şekerinin normal değerden yüksek olmasıdır fakat hastalarda sadece açlık kan şekeri ölçülür ise tokluk kan şekeri seviyesi anlaşılmaz. Hastaların açlık şekeri ve öğünlerden sonra tokluk şekeri ölçülmesi gerekir.

Eğer hastanın açlık şekeri ve ikinci saatteki şekeri normal ya da ikinci saatteki şekeri açlık şekerinden daha düşük çıkar ise hastaları 75 gr glukoz sıvı içirilerek 0’ıncı dakika, 30’uncu dakika, 60’ıncı dakika, 2’inci saat, 3’üncü saat gibi uzayan aralar ile düzenli olarak kan şekeri değerleri bakılır ve bu aralarda yükseklik olup olmadığı tespit edilir. Bu araların herhangi birinde açlık şekeri normal olduğu halde, tokluk şekeri 200’e geçiyor ise ya da ikinci saatte 140’ı geçtiyse şeker hastalığı olduğu anlamına gelir.

Şeker hastalığı (diyabetis mellitus) belirtileri

1. Kan şekeri yüksekliğinin belirtileri arasında en önemli belirtilerden birisi idrar yoğunluğunun artması ve hastanın daha fazla idrara çıkma sorununun başlamasıdır ve bundan dolayı daha çok sıvı alımı ve ağız kuruluğu meydana çıkar.
2. Fazla miktarda sıvı alıp, çok fazla idrara gidilmesi nedeni ile kilo kaybı da olur.
3. Metabolik değerler çok bozulur ve kan şekeri değeri belli bir düzeyin üzerine çıkar ve alınan karbonhidrat enerji olarak kullanılamaz ise ketoasidoz koması denilen, özellikle tip 1 şeker hastalarında görülen şeker hastalığı koması ortaya çıkabilir.
4. Özellikle yaşlı ve kilolu hastalarda şeker hastalığına bağlı kalp, böbrek ilacı kullananlarda kanda asitli madde artışına bağlı laktik asidoz komaları görülebilir.
5. Kan şekerinin uzun süre yüksek değerlerde olması ile beraber alınan sıvının vücuda yeterli olmaması nedeni ile kanın yoğunluğunun aşırı derecede artması ile beraber sakinlik, halsizlik, ciltte kuruma, bilinç bulanıklığı ve gittikçe artan uyku hali gibi farklı koma çeşitleri görülür.
6. Kan şekeri yükseltici ilaçların yeterli miktarda alınmasına rağmen, düzenli yemek yenilmez ise düşük kan şekeri koması meydana gelebilir.

Şeker hastalığı (diyabetis mellitus) teşhisi

Şeker hastalığı tanısı için kan testleri farklı yöntemlerde değerlendirilir. Tipik diyabet bulguları olan çok su içme, sık idrara gitme, kilo değişiklikleri, iştah değişiklikleri gibi semptomlar sergileyen hastaların herhangi bir anda ölçülen kan şekerlerinin 200’ün üzerinde olması diyabet tanısı için yeterli olabilir veya 10-12 saatlik açlıktan sonra, sabah aç karnına bakılan iki kan şekeri ölçümünün farklı iki zamanda yapılması durumunda 126’nın üzerinde çıkması diyabet teşhisi için yeterlidir.

Açlık kan şekerinin üst sınırı 100′ mg desilitre olarak kabul edilmektedir. Eğer bir insanın açlık kan şekeri 100 ile 126 arasındaki rakamlarda, yani ne diyabet ne de normal aralığında seyrediyor ise bu hastalara şeker yükleme testi yapılması gerekir.

Şeker hastalığı (diyabetis mellitus) tedavisi

Şeker hastalığı tedavisi tip 1, tip 2 olarak iki grupta değerlendirilir.

Tip 1 şeker hastalığı (diyabet) tedavisi nedir? : Tip 1 diyabet hastalarında insülin yetersizliği olduğu, pankreasın insülin salgılayan hücreleri tamamen tahrip olduğu ve sıfır miktarda insülin salgıladığı için, bu hastalarda dışarıdan insülin takviyesi yapılır.

Hastanın yaşı, kilosu ve gelişen komplikasyonlarına bakılarak insülin enjeksiyonu tedavisi verilir. İnsülin enjeksiyonları günde 2 veya 4 doz hastanın durumuna sosyal yaşantısına ve komplikasyonlarına bağlı olarak düzenlenir.

Tip 2 şeker hastalığı (diyabet) tedavisi nedir? : Hastalığın süresi, hastanın yaşı, hastanın sosyal durumu ve hastalığa bağlı gelişen organ hasarları önemlidir.

Tedavisi yeni başlamış, fazla kilolu olan, kan şekeri değeri açlık ve tokluk olarak çok yüksek olmayan hastalarda sadece diyet, egzersiz ve kalori kısıtlaması yeterli olabilecek iken, daha fazla kilolu olan diyet ve egzersiz ile yeterli önlem alınamayan hastalarda ağızdan alınan ilaç tedavisi verilir fakat hapların da yetmediği durumlarda hastanın kalp, böbrek ve gözlerinde komplikasyonlar oluşmuş ise bu hastalarda hapın yanı sıra insülin enjeksiyon tedavisi de uygulanır.

Şeker hastalığının neden olduğu hastalıklar

1. Şeker hastalığına bağlı göz problemleri :  Katarakt, retinopati, görme kaybı ve körlük.
2. Şeker hastalığına bağlı böbrek sorunları : Böbrek yetmezliği, diyaliz tedavisi ve böbrek nakli.
3. Şeker hastalığına bağlı nörolojik sorunlar : Ağrı, nöropatik eklemler, his kaybı ve yara oluşumu, erkeklerde ereksiyon sorunları, baş dönmesi.
4. Şeker hastalığına bağlı kalp damar sorunları : Kalp krizi, ateroskleroz, hipertansiyon, inme-felç, diyabetik ayak (gangren, uzuv kaybı gibi).
5. Şeker hastalığına bağlı diş problemleri : Diş eti rahatsızlıkları, diş çürükleri ve ağız yaraları.

Şeker hastalığının seyrini kontrol altında tutma yöntemleri

1. Sağlıklı beslenme planı
2. Düzenli egzersiz programı ve düzenli yürüyüş
3. İlaçların doktorun önerdiği gibi düzenli kullanımı
4. Düzenli kan şekeri ölçümü
5. Düzenli kan basıncı ölçümü
6. Düzenli vücut ölçümleri
7. Düzenli ayak muayenesi
8. Düzenli olarak idrarda protein varlığına yönelik testlerin yaptırılması
9. Düzenli kolesterol testlerinin yapılması
10. Düzenli göz muayeneleri
11. Düzenli diş kontrolleri
12. Belli aralıklarda kalp ve damar fonksiyonları için tetkiklerin yapılması
13. Belli aralıklar ile böbrek fonksiyonları için kan ve idrar testlerinin yapılması
14. Belli aralıklar ile nörolojik tetkiklerin yapılması

Bunlar gibi yöntemler düzenli olarak uygulandığında şeker hastalığının neden olduğu veya olacağı komplikasyonlar azaltılabilir ya da önlenebilir.

Şeker hastalığı ile ilgili benzer sağlık yazıları

1. Diyabetik nöropati nedenleri, belirtileri ve tedavisi
2. Diyabetik nefropati nedenleri, belirtileri ve tedavisi
3. Diyabetik gastroparezi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
4. Diyabete bağlı diş hastalıkları ve tedavisi
5. Diyabetik retinopati nedenleri ve tedavisi
6. Şeker hastalığı ve korunma yöntemleri
7. Çocuklarda şeker hastalığı neden olur
8. Gebelik şekeri nedir