Saç dökülmesi (alopesi) nedir?
Vücutta herhangi bir kıl içeren yerde ortaya çıkabilen ama genellikle sadece kafada dikkat çeken kıl kaybı ya da saç olmaması durumudur. Saç siklusunu; gelişme dönemi (anagen), büyümenin durması (katagen) ve istirahat dönemi (telogen) gibi dönemler oluşturur. Günde 100 tel saç telinin dökülmesi normal olarak değerlendirilir. Bu sayının artması alopesi olarak adlandırılır.
Saç dökülmesi (alopesi) tipleri
Yaygın saç dökülmesi (alopesi) nedir? Yaygın alopeside saçlar büyük miktarlar halinde dökülür. Bu tür saç kaybı, tüm saçlar eşzamanlı olarak dinlenme evresine girdiğinde ortaya çıkar ve ardından üç ay kadar sonra saçlar dökülür. Nedenleri arasında ameliyatlar, uzun süreli hastalıklar veya doğum bulunur. Bu tür vakalarda saçlar genellikle tedaviye gerek duyulmadan tekrar çıkar. Birçok antikanser ilacı (kemoterapide kullanılan ilaçlar) geçici saç dökülmesine neden olur. Kemoterapi sonrası dökülen saçlar genellikle tedavi bittiğinde yeniden çıkar.
Erkek tipi (androgenetik) saç dökülmesi nedir? Alopesinin en sık nedeni olan erkek tipi kellik kalıtımsaldır ve en sık erkekleri etkiler. Normal saç, ilk önce şakaklarda ve tepede dökülür ve yerini ince tüy gibi bir saç şekli alır ve etkilenen alan giderek genişler. Alopesinin diğer kalıtımsal şekilleri az görülür ve kıl köklerinin kaybına ya da kıl şaftının anormalliklerine bağlı olabilir.
Bölgesel saç dökülmesi (alopesi) nedir? Lokalize alopesi kalıcı bir deri hasarı (örn yanıklardan veya radyoterapiden sonra) veya kıl köklerinin saça şekil verme veya nadiren trikotillomani (psikolojisi bozuk kişilerin kendi saçlarını yolduğu bir durum) nedeni ile travmaya uğraması sonucunda olabilir. Lokalize saç kaybının en sık rastlanan tipi bir otoimmün hastalık olan alopesi areata’dır. Alopesi areatanın hiçbir özel tedavisi yoktur ancak saçlar genellikle birkaç ayda yeniden uzar.
Alopesi universalis, kirpikler ve kaşlar dahil olmak üzere kafadaki ve vücuttaki tüm kılların döküldüğü nadir, kalıcı bir alopesi areata formudur. Kafada saçkıran (enfeksiyonlara bağlı saç dökülmesi), liken planus, lupus eritematosus morfea gibi deri hastalıkları ve deri tümörleri de lokalize saç kaybına neden olabilir.
Yaygın (genarilize) tip saç dökülmesi neden olur?
Yaygın (genarilize) tip saç dökülmesine neden olan faktörler arasında en sık sebep hormonal bozukluklar ve kansızlıktır.
- Guatr, hipotiroidi ve hipertiroidi gibi tiroid bezi hastalıkları
- Doğum sonrası saç dökülmesi (doğumdan 2-3 ay sonra başlar ve 4-6 ay sürebilir)
- Beslenme yetersizliğine bağlı (protein esansiyel yağ asidi ve kalori alımında azalmaya bağlı) saç dökülmesi
- Kansızlık ve demir eksikliği (demir eksikliği kansızlık görülmeksizin de saç dökülmesine yol açabilir)
- Çinko eksikliği
- Vitamin eksiklikleri (B12, folat ve biotin (H vitamini) gibi)
- İlaç kullanımı (hormon ilaçları, tansiyon ilaçları, yüksek kolesterol ilaçları, retinoidler, parazit ilaçları, pıhtılaşma önleyici ilaçlar, kanser ilaçları ve kortizonlu ilaçlar gibi)
- Özellikle kadınlarda ani kilo kaybı
- Geçirilen ameliyatlar
- Ateşli hastalıklar
- Sekonder sifilis
- Lenfoma
- İnflamatuar bağırsak hastalıkları
- Konnektif doku hastalıkları
- Psikojenik stres gibi hastalıklar veya durumlar yaygın tip saç dökülmesine yol açabilir.
Yaygın tip saç dökülmesi
Lokalize tip saç dökülmesi neden olur?
Lokalize tip saç dökülmesine neden olan faktörler arasında en sık sebep androgenetik (erkek tipi) saç dökülmesi ve saç kıran tipi saç dökülmesidir.
- Androgenetik alopesi (erkek tipi saç dökülmesi)
- Alopesi areata (saç kıran ya da kıl kıran hastalığı)
- Trikotillomani (saç kıl koparma hastalığı)
- Traksiyon alopesisi (saç çekmeye bağlı saç dökülmesi)
- Skatrisyel alopesi (kalıcı saç dökülmesi)
- Enfeksiyonlara bağlı
- Tümör gibi oluşumlara bağlı (neoplaziler)
- Lupus eritamatozusa bağlı
- Skleroderma hastalığına bağlı gibi sebepler ile lokalize (bölgesel) saç dökülmesi oluşabilir.
Erkek tipi saç dökülmesi neden olur?
Erkek tipi saç dökülmesi erkeklerde ve kadınlarda görülen bir durumdur.
50 yaşın altındaki erkeklerin yarısında, 50 yaşın üzerindeki erkeklerin %70’inde erkek tipi saç dökülmesi görülebilir. Erkek tipi saç dökülmesi, kadınlarda genellikle menopoz sonrası görülür ve 65-70 yaşlarındaki kadınları %30-40’ında sık görülür. Erkek tipi saç dökülmesi hormonal bozukluklar ve genetik nedenlerden kaynaklanır. Bu nedenle kadınlarda tüylenme ve sivilce şikayeti mevcut ise hormonal bozukluklar araştırılmalıdır.
Erkek tipi saç dökülmesi
Saçkıran tip saç dökülmesi neden olur?
Saç kıran, vücudun kendi ürettiği bir çok hastalıktan oluşabilir. Vücut savunma hücreleri mikroplar ile uğraşmak yerine kendi kıl hücrelerini yok eder ve tutulan bölgede para şekline benzer şekilde dökülmeler ortaya çıkar. Hastaların genelinde belli alanlarda dökülme meydana gelir iken, bazı hastalarda saçın tamamı (alopesi totallis) ya da tüm vücut kılları (alopesi üniversalis) şeklinde dökülebilir. Saç kıran tipi saç dökülmesi öncesi deride herhangi bir kızarıklık, kepeklenme ve su toplanması oluşmaz. Saç kıran tipi saç dökülmesi yaş farkı gözetmeksizin 10 ve 40 yaşları arasında daha sık görülür.
Saç kıran tip saç dökülmesi
Saç dökülmesi tedavisi
Erkek tipi kelliğin tedavileri arasında saç nakilleri veya ilaç tedavileri yer alır. Yaygın alopesi genellikle tedavisiz iyileşir. Lokalize alopesi tedavisi nedene yönelik olarak yapılır.
Yaygın saç dökülmesi tedavisi: Bu hastalarda başlamış olan yaygın saç dökülmesinin nedeni araştırılmalı ve bazı kan tahlilleri yapılmalıdır. Saç dökülmesine neden olan faktör ilaçlar ise ilaçların kesilmesi, kansızlık ise kansızlığın tedavi edilmesi, demir eksikliği ise bu eksikliği gideren ilaç tedavisinin uygulanması ve nedene yönelik tedavi gerekir. Altta yatan neden tedavi edildikten 6-12 ay sonra saç dökülmesi kendiliğinden düzelmeye başlar.
Erkek tipi saç dökülmesinin tedavisi: Erkek tipi saç dökülmesini tam olarak tedavi edecek bir ilaç yoktur. Bu hastalığın tedavisinde çeşitli losyonlar, şampuanlar ve haplar kullanılır. Bu tedavi uygulandığı sürece dökülme azalabilir. Kadınlarda hormonal bozukluklar söz konusu ise tedaviye hormonal bozukluğun tedavisi eklenebilir.
Saç kıran tipi saç dökülmesi tedavisi: Saç kıran hastalığını tamamen iyileştirecek bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Bu saç sorununun tedavisi saç dökülmesini azaltmaya yöneliktir. Belli alanlarda dökülmesi olan hastalarda bazı kremler, losyonlar kullanılır. Deri içerisine steroid enjeksiyonu uygulanabilir. Bu yöntemlerden fayda görmeyen, yaygın saç dökülmesi olan kişilerde güneş ışını tedavisi (fototerapi) ve ağız yolu ile kullanılan bazı ilaç tedavileri verilir. Saç kıran genellikle stresli dönemlerde arttığı için psikolojik tedaviye gerek duyulabilir. Saç kıran tipi saç dökülmesinde saç ekimi yapılır ise tekrar dökülmeler oluşabilir.
Benzer sağlık yazıları
- Çocuklarda saç dökülmesi neden olur
- Hamilelikte saç dökülmesi neden olur
- Saç dökülmesinde nano teknolojisi nedir
- Saç aşısı neden ve nasıl yapılır
- Saç ekimi nedir ve nasıl yapılır
