Refleks nedir?
Refleks, belli bir uyarana cevaben belirli bir eylemin otomatik olarak meydana gelmesidir. Refleksler kişinin isteminden bağımsız olarak verdiği en hızlı yanıtlardır.
Refleks nasıl oluşur?
En basit bir reflekste bir duysal sinir işi ya da basınç gibi bir uyarana yanıt olarak merkezi sinir sistemine (beyin ve omurilik) sinyal gönderir. Burada başka bir sinir hücresi uyarılarak bir kasın kasılmasına ya da bir salgı bezinin salgısında artışa neden olur. Sinyalin uyarının başladığı yerden merkezi sinir sistemine ve buradan son eylemin meydana geldiği yere doğru akışına refleks yayı denir.
Refleksin süresi genellikle uyaranın şiddetine bağlı ve uyaranın uygulandığı süreden daha uzun olur. Bu da demek oluyor ki, refleksler stereotipik hareket paternlerinin basit tekrarlarından ibaret değillerdir ve uyaranın özelliklerine göre düzenlenirler.
Refleks tipleri
- Refleks ilkel nedir? Bazı refleksler doğuştan vardır, bazıları koşullanma ile ortaya çıkar. Doğuştan olan reflekslerin bir bölümü yalnızca bebeklerde görülür (refleks, ilkel). Örneğin bebeğin avuç içine bir erişkin parmağını koyduğunda oluşan yakalama refleksidir, bebeğin alt ve üst dudağına bir nesne dokundurulduğunda dudak, dil ve çenede emme hareketi oluşması da emme refleksidir. Mesanenin belli bir doluluğa ulaştığında kasılması, temel vücut işlevlerini kontrol eder. Böyle doğuştan gelen refleksler otonom sinir sistemi tarafından gerçekleştirilirler.
- Şartlı refleks nedir? Şartlı refleksler şartlanma denilen bir süreç sonunda deneyimle edinilirler. Örneğin bir kişi işinden evine farkında olmadan hep aynı yolu izleyerek dönebilir. Örneğin köpeğe birkaç kez zil çalınır ama köpek buna tepki vermez, fakat birkaç kez her kapı zili çaldığında köpeğe et verilir, daha sonra zil çaldığında et verilmez ama köpeğin salya saldığı görülür (bu deney Pavlov tarafından denenmiştir).
- Çeşitli refleksler nedir? Çeşitli basit reflekslere örnek olarak, patella refleksi (diz kapağının altına vurulunca bacağın aniden yukarı doğru hareketi), gözbebeklerinin ışıkta küçülmesi fizik muayene sırasında kontrol edilirler.
Reflekslerdeki değişiklikler sinir sistemi hasarının göstergesi olabilir. Beyin sapının kontrolünde olan yaşamsal reflekslerin muayenesi beyin ölümü tanısının temelini oluşturur.
Benzer sağlık yazıları
- Refleksoloji nedenleri ve tedavisi
- Sinir sistemi hasarı nedir
- Nöroloji nedir
- Motor nöron hastalıkları neden olur
