Karaciğer apseleri nedenleri ve tedavisi
Karaciğer apseleri, pyojenik apseler ve amip apseler olmak üzere iki çeşittir. Pyojenik karaciğer apseleri genellikle daha sıktır. Amip karaciğer apseleri ise dünyanın birçok bölgesinde bölgesel olarak görülür. Karaciğer apseleri mantar, sitomegalovirüs ve diğer bazı mikroorganizmalar ile de, özellikle bağışıklık sitemi yetmezliği olan kişilerde karaciğer apseleri daha sık görülür.
Pyojenik karaciğer apsesine neden olan faktörler
Pyojenik karaciğer apselerine günümüzde antibiyoterapi tedavilerinin kullanımına bağlı olarak daha az rastlanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde pyojenik karaciğer apseleri tüm karaciğer apselerinin % 80’ini oluşturur. Diğer tüm sebepler (süperenfeksiyon, amip, mantar) ise kalan % 20’yi oluşturur. Pyojenik hepatik apse genellikle başka bir organın enfeksiyonu ile beraberdir. En sık neden olan olaylar, apandisit, kolesistit, tıkanmaya yol açan safra yolu ve pankreas kanseri, divertikülit, rejiyonel enterit, travma, sepsis ve pelvik inflamatuar hastalıktır. Karaciğer apseleri günümüzde en sık safra yolları taşlarının neden olduğu kolanjitlerden sonra ortaya çıkar. Portal pyeloflebit, portal venin, radyolojik olarak içinde hava görülen enfeksiyonudur.
Portal venöz enfeksiyon, hepatik apse nedenidir. Bu durumda inflamatuar bölge alanındaki mezenterik venler tromboze olur ve portal sisteme doğru yayılarak karaciğerde embolilere sebep olur. Odak genellikle multipldir. Fakat bu odaklar birleşerek septalı ya da septasız tekli apselere neden olur ve çoğunlukla sağ lobta ortaya çıkar.
Safra kanalı tıkanmasının ardından bakteriler çoğalarak intrahepatik safra yollarına ve sinüzoidlere doğru çıkarak kolanjit oluştururlar. Bakteri proliferasyonu lenfatik ve portal invazyonla biliyer distansiyona yol açar ve pyeloflebit apse oluşur. Bu birleşmeler daha da ilerler ise püy çevre hepatik dokulara kaçarak, multipl cepler yapar ve sonuçta septalı bir kavite gelişir.
Pyojenik karaciğer apseleri en sık kolesistit, koledokolitiyazis ve safra yolları strüktürleri ile birlikte olur. Palyatif tedavi girişimlerinin başarısı arttıkça, malign obstrüksiyonlar ya da mezenterik adenokarsinom durumları eskiye oranla daha sık apse nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilio-enterik anastomozu olan olgular apse gelişimi açısından risk taşırlar. Hepatik travmalarda apse oluşumu daha kolay olur. Günümüzde tümörler için uygulanan kemoembolizasyon, kriyoablayon ve alkol enjeksiyonu gibi yöntemler, iatrojenik hücre kitlesi ölümü oluşturmakta ve bu yolla apse gelişimi riski artmaktadır.
Pyojenik karaciğer apsesi belirtileri
Pyojenik karaciğer apseleri genellikle sağ lobta yerleşir. Hastalık diğer enfeksiyonlara bağlı geliştiği için esas enfeksiyona özgü klinik tablonun daha da ağırlaşması ile kendini gösterir. Üşüme ve titreme ile yükselen ateş, sarılığın ortaya çıkması, ağrılı karaciğer büyümesi, apandisitli olgularda ise genellikle gangrenli patlamış appendiksin çıkarılmasından sonra ilk hafta içerisinde, titreme ile yükselen ateş, karaciğer büyümesi ve sağ hipokondriumda muayene sırasında elle yapılan muayenede ağrı ve hassasiyet gibi belirtiler ile kendini gösterir.
Ateş, tek pyojenik karaciğer apsesinde çok yüksek değildir. Apseye ait olmayan enfeksiyona bağlı belirtiler iştahsızlık, kilo kaybı, güçsüzlük, bulantı ve kusma gibi belirtiler görülür. Ağrı genellikle künt ve sabittir. Ağrı, sağ hipokondriumda olabileceği gibi frenik sinir irritasyonuna bağlı olarak sağ omuzda duyulur. Apse yüzeye yakın ise karaciğer üzerindeki cilt kısmı ödemli ve kızarıktır.
Pyojenik karaciğer apsesi teşhisi
Ateş, üşüme ve titreme daha çok yaygın apseleri düşündürmelidir. Hastanın fizik muayenesinde bu belirtiler öne çıkan bulgulardır. Bu hastaların öncelikle öyküleri iyi değerlendirilmelidir. Bu hastaların öykülerinde genellikle apse oluşumuna neden olan başka bir faktör vardır. Tek apsenin başlangıcı genellikle sinsidir ve çoğu kez kaynak bulunamaz. Pyojenik karaciğer apsesi teşhisinde kan tetkikleri, Görüntüleme yöntemleri (direkt karın grafisi, torax grafi, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve sintigrafi) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Pyojenik karaciğer apsesi ayırıcı tanısında Amip apsesi, enfekte kist hidatik, abdominal lenfoma, hematomlar, karaciğer tümörleri ve benzeri hastalıklardan ayırt edilmesi için kesin tanı yöntemi laparotomidir.
Pyojenik karaciğer apsesi tedavisi
Pyojenik karaciğer apselerinin tedavisinde pyojenik apseler, tedavi edilmez ise % 90-95 ölüm ile sonuçlanabilir. Bu apselerin tedavisinde antibiyotik tedavisi, apsenin drenajı (boşaltılması) ve amip apse ayırt edilemez ise metronidazol’ün tedaviye eklenmesi gerekir. Malign hepatik ikincil enfeksiyonu ile oluşan apselerde ve çocukluk çağı gronülomatöz hastalıklarına eşlik eden apselerde apseyi boşaltma işlemi ve antibiyotik tedavisi yetmeyebilir ve bu durumda karaciğer apse oluşan kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemi uygulanabilir. Karaciğer apsesi tanısı konulmayan hastalarda ve apsenin boşaltılma işlemi iyi yapılmayan hatalarda ise kötü sonuçlar oluşabilir.
Karaciğer hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Kist hidatik nedir
- Karaciğer kanseri neden olur
- Karaciğer büyümesi neden olur
- Hepatit C nedir
- Karaciğer transplantasyonu (nakli) nasıl yapılır
