Kaşıntı bir hastalık olmamakla birlikte sadece bir belirtidir. Eğer kaşıntının sebebi bir deri hastalığı, sistemik hastalıklar, ilaçlar, ruhsal rahatsızlıklar ve fizyolojik nedenler ise, bu durum patolojik kaşıntı olarak kabul edilir. Patolojik kaşıntının daha pek çok nedeni olsa da, ruhsal durumlara bağlı olan (organik nedenlere bağlı olmayan, psikojenik faktörler ile ortaya çıkan veya şiddetlenen, sürekli hal almış) pruritus “psikojenik pruritus” olarak adlandırılır. Psikojenik pruritus depresyon, ansiyete bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, psikoz gibi hastalıklar ile birlikte görülebilir.
PSİKOJENİK PRURİTUS BELİRTİLERİ
Psikojenik pruritus kronik ve tekrarlayıcı karakterdedir. Birden ortaya çıkıp ani bir şekilde kaybolabilir. Değişken olmakla birlikte ataklar saatler veya günlerce sürebilir. Psikojenik pruritusta kaşıntıya duyarlı bölgeler; kulak kanalı, göz kapakları, burun delikleri, perianal ve genital bölgelerdir.
Kaşıntı hiç bir deri lezyonu oluşturmaksızın da olabileceği gibi, kaşınan bölgelerde aşırı kaşıma eylemi (kazıma, oyma ve kanatma gibi) nedeniyle lezyonlar oluşabilir.
PSİKOJENİK PRURİTUS KLİNİK TİPLERİ
PSİKOJENİK PRURİTUS TEŞHİSİ
Bölgesel ya da yaygın farketmeksizin kaşıntı ile hekime başvuran bir hastada psikojenik kaşıntı (pruritus) teşhisinin konulabilmesi için detaylı fizik ve dermatolojik muayene, ayrıntılı öykü ve laboratuvar testleri gereklidir.
Hastadan öykü alınması sırasında alerji sorununun olup olmadığı, kilo kaybı, halsizlik, ateş gibi durumların varlığı ve mesleki koşullar sorgulanır. Ayrıca kaşıntının ne zaman başladığı, süresi, hangi dönemlerde daha yoğun olduğu, başlatıcı veya tetikleyici veya yatıştırıcı etkenlerin olup olmadığı ve var olan başka hastalıklar hakkında da hastadan bilgi alınması önemlidir.
Dermatolojik muayenede ekskoriasyon, krut oluşumları, deride renk değişiklikleri, yaralar, eritem ve enfeksiyon bulgularının olup olmadığına bakılır. Kaşıntıya sebep olan uyuz, ürtiker, egzama gibi birincil deri hastalıkları dikkatli muayene ve deri testleri ile dışlanır.
Laboratuvar testleri özellikle belirtisiz seyreden ya da kaşımaya bağlı deri lezyonlarının az olduğu veya belirsiz olduğu durumlarda altta yatan sistemik hastalıkların dışlanması için oldukça yararlıdır.
Böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, polisitemia vera, çeşitli metabolik bozukluklar, Hodgkin hastalığı ve lösemi türleri gibi hastalıklarda görülen kaşıntılar psikojenik kaşıntı (pruritus) ile ayırt edilemeyebilir. Bu nedenle üstte bahsi geçen teşhis yöntemleri dikkatli değerlendirilmelidir.
Diğer deri hastalıklarını dışlamada deri biyopsisi de yapılabilir.
PSİKOJENİK PRURİTUS TEDAVİSİ
Psikojenik pruritus tedavisinde dermatolojik ve psikiyatrik tedavi gibi yöntemler uygulanır.
Dermatolojik tedavi: Destekleyici tedavi olarak ciltte oluşabilecek hasarları önlemek ve hastayı güven vermek için gereklidir. Dermatolojik tedavide antihistaminikler çok fazla işe yaramasa da denenebilir. Özellikle sedatif etkili birinci kuşak H. antihistaminikler daha etkili olabilir. Topikal veya sistemik steroidler kaşıntıya karşı etkili olmasa da, ciltte enflamatuar bir durum varsa kullanmak gerekebilir. Cilt kuruluğu kaşıntı sorununu tetiklediğinden, nemlendirici kullanmak önemlidir. Gereken durumlarda (iltihabi bir durum varsa) bölgesel ya da sistemik antibiyotikler de kullanılabilir.
Psikiyatrik tedavi: İlaç tedavisi ve psikoterapi tedavilerini içerir. Nedene yönelik tedavi (altta yatan psikiyatrik hastalığın düzeltilmesi için uygulanan tedavi) uygulanır.
Benzer Sağlık Yazılarımız
- Kaşıntı Neden Olur
- Dermatitis Artefakta Nedir
- Nörodermatit Nedir, Neden Olur
- Purpura Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir
- Döküntüler Neden Olur
