Progesteron hormonu nedir?
Progesteron hormonu, dişi üreme sisteminin çalışması için gerekli olan temel bir dişi cinsellik hormonudur. Progesteron hormonu yumurtalıklar tarafından adet döneminin ikinci yarısında ve plasenta tarafından gebelik döneminde üretilir. Progesteron hormonu ayrıca böbrek üstü bezleri (adrenal veya suprarenal bezler) ve erkeklerde testisler tarafından da çok az miktarlarda üretilir.
Progesteron hormonunun görevleri
Adet döneminde, yumurtlamadan (bir yumurtanın yumurtalıklardan salınması) durumundan sonra progesteron düzeyinin yükselmesi sonucu endometrium (rahim iç zarı) kalınlaşarak döllenmiş bir yumurtayı karşılamaya hazırlanır fakat döllenmenin gerçekleşmediği durumlarda progesteron ve östrojen hormonlarının üretimi azalır ve rahim iç zarının vücuttan atıldığı kanaması yani adet kanaması meydana gelir.
Eğer yumurtlama sonrası gebelik oluşur ise progesteron plasenta tarafından üretilir. Progesteron hormonu annenin vücudunda bazı değişikliklere yol açar. Bu değişikliklerden birisi memelerin büyümesidir.
Gebeliğin son dönemlerinde annedeki progesteron seviyesi düşer ve bu düşüş doğumun gerçekleşmesine yardımcı olur.
Kadınlarda yağ depolanmasının artması ve ciltteki bezler tarafından cilt yağı (sebum) üretiminin yükselmesi progesteron hormonunun diğer etkilerindendir.
Progesteron hormonu neden yükselir?
Progesteron hormonu bazı durumlarda artış gösterir.
- Hamilelikte
- Cushing sendromunda
- Adregenital sendromda
Gibi durumlarda progesteron hormonu yükseliği olur.
Progesteron hormonu neden düşer?
Progesteron hormonu bazı durumlarda düşer veya düşüktür.
- Turner sendromu durumunda
- Yumurtlamanın gerçekleşmediği adet düzensizliklerinde
- Hipofizi ilgilendiren hastalıklarda veya problemlerde
Progesteron hormonu düşüklüğü olur.
Progesteron hormonu içeren ilaçlar
- Desogestrel
- Levonorgestrel
- Noretisteron
- Progestan
- Didrogesteron
- Medroksiprogesteron
- Norgestimat
- Norgestrel
- Progynex
- Synergon
- Crınone
- Cyclogest
Gibi ilaçlar progesteron hormonu içeren ilaçlardır.
Progesteron hormonu içeren ilaçlar ne için kullanılır?
- Progesteron hormonuna benzeyen bir grup ilaçtır. Bu ilaçlar hem doğal hem de sentetik progesteron türevlerini içerirler.
- Progesteron hormonu doğum kontrol haplarının içinde kullanılır.
- Sadece progestojen içeren hap, kontreseptif (gebelik önleyici) implant ya da kontraseptif enjeksiyon şeklinde tek başına ya da östrojen hormonu içeren ilaçlar ile birlikte kombine hap şeklinde kullanılabilirler.
- Progestojen ilaçlar çeşitli adet dönemi problemlerinin (adet düzensizliği gibi) tedavisinde de kullanılır.
- Progesteron hormonu içeren ilaçlar endometriyoz (rahim iç zarına ait parçaların rahim dışında pelvik boşlukta bulunması gibi) bir durumun tedavisinde de kullanılırlar.
- Progesteron hamilelik sırasında düşük riski taşıyan kadınlarda da kullanılır.
- Progesteron hormonu içeren ilaçlar bazen anti-kanser ilaç olarak da kullanılır.
Progesteronlu ilaçlar nasıl etki ederler?
Progestojenler servikal (rahim ağzı) mukusunu kalınlaştırarak spermin rahim ağzından girmesini engel olurlar ve rahim iç zarını incelterek döllenen yumurtanın yerleşmesini zorlaştırırlar. Ayrıca fallop tüpü boyunca yumurtanın hareketini kısıtlayarak da gebelik oluşumunu önleyebilirler, ancak bu tür bir durumda ektopik gebelik riski artabilir.
Bir progestojen ilacı olan Desorgestrel (Cerazette) ise yumurtlamayı engelleyerek gebeliğin önlenmesini sağlar.
Progestojen ilaçlar menopoz dönemindeki kadınlarda ya da erken menopoz riski taşıyan kadınlarda hormon replasman (HRT) tedavisi olarak da kullanılırlar.
Östrojen içeren doğum kontrol ilaçları tek başına uzun dönemli kullanıldığında rahim kanseri riskini arttırdığı için ve bu riski azaltmak için bir progestojen ilacı bir östrojen ilacı ile birlikte kullanılır.
Döngüsel olarak kullanıldıklarında (adet döneminden adet dönemine şeklinde) progestojenler rahim iç zarının aylık olarak dökülmesini sağlarlar.
Progesteron hormonunun görevleri
Progesteron hormonu içeren ilaçların yan etkileri
Progestojen ilaçlarının sık görülen istenmeyen etkileri arasında kilo alımı, ödem, baş ağrısı, baş dönmesi, kızarıklık, adet düzensizlikleri, memelerde gerginlik ve hassasiyet, hirsutizm gibi genel olarak görülen yan etkileri vardır.
Benzer sağlık yazıları
- İmplant yöntemi ile doğum kontrolü nasıl sağlanır
- Ertesi gün doğum kontrol hapları nasıl kullanılır
- Doğum kontrol haplarının çeşitleri ve isimleri
- Doğum kontrol hapları nasıl kullanılır
- Menopoz döneminde hormon tedavisi ve kanser riski
- Menopoza girme yaşı uzatılabilir mi
- Menopoz nedir? Menopoz belirtileri
