Pankreas iltihabı (akut pankreatit) tedavisi
Akut pankreatit, pankreasın ani başlayan inflamasyonudur. Bu durum pankreasın farklı derecelerde hasar görmesi olarak ta tanımlanabilir. Bu tip bir hasar bazen pankreas hücrelerinin ölümüne neden olabildiği gibi, birtakım kimyasal maddeler nedeni ile gelişen durumlar vücudun tamamını kapsayan bir bozukluğa kadar gidebilen bir tablo ortaya çıkabilir. Pankreas sindirime yardımcı bazı maddeler salgılamaya yarayan bir organdır.
Örneğin, iç salgı insülin, dış salgı amilaz, lipaz, tripsin gibi. Dış salgıda bulunan maddeler inaktif formda olur ve bağırsakta aktif hale geçerler ve yağ, şeker ve proteinlerin parçalanmasını sağlarlar. Fakat akut pankreatit durumunda bu maddeler bir şekilde daha pankreas içindeyken ya da bir nedenden dolayı çevre dokulara giderek aktif hale geçerler ve dokuları parçalamaya başlarlar. Akut pankreatit bu kontrol dışı dokuların parçalanması olayına karşı vücudun meydana getirdiği savunma olayına ve sonuçlarına verilen addır.
Akut pankreatit (Pankreas İltihabı) neden olur?
Akut pankreatitin pekçok nedeni vardır ve en sık görülen nedenlerden biride safra kesesi taşlarıdır. Safra kesesindeki taşlar, safra kesesinin kasılması sonucu ana safra kanalına dökülebilir ve böyle bir durumda safra sarılığı ortaya çıkar. Bu durum safra kesesi taşı olan kişilerin en önemli komplikasyonlarından biridir. Bu taşların daha da önemli komplikasyonlarından biride pankreatite neden olmasıdır. Akut pankreatitin diğer bir nedeni ise aşırı alkol kullanımıdır. Alkol direkt olarak ya da dolaylı nedenlerden pankreatite yol açar.
Bunların dışında pankreatite neden olan diğer faktörler, çocuklarda kabakulak, hepatit A-B ve C virüsleri, koksaki B-EBV gibi virüsler, erişkinlerde kan yağlarının yüksek değerlerde olması (hiperlipidemi), bazı ilaçlar, kanal darlığı, pankreasın bazı doğumsal bozuklukları, bazı kadınlarda hamilelik, batına (karın bölgesine) künt travmalar veya herhangi bir neden olmadan da pankreatit gelişebilir. Bazı akrep sokmaları da direkt toksik etki ederek akut pankreatite neden olabilir. Hiperparatiroidi de seyrek olarak akut pankreatite sebebiyet verebilir.
Akut pankreatit (pankreas iltihabı) türleri
Pankreatitin eskiden beri farklı türleri tanımlanmaktadır. Fakat Günümüzde hastalığın şiddetini de belirleyen iki tip akut pankreatit sınıflaması söz konusudur. Akut ödematöz pankreatit ve akut nekrotizan pankreatittir.
Akut ödematöz pankreatit : Akut pankreatitlerin 4’te üçünü oluşturur ve bu duruma hafif akut pankreatit adı verilir. Pankreasta küçük bir hasar olur ve ciddi sorunlara yol açmadan, cerrahi tedaviye gerek duyulmadan iyileşir.
Akut nekrozitan pankreatit : Pankreatitlerin 4’te birini oluşturur ve ağır seyirli pankreatit olarak ta tanımlanır. Pankreas dokusunda ve çevre dokularda ağır hasar ve doku ölümüne neden olur. Durumun ağırlığı ve tetiklediği farklı mekanizmalar sonucu solunum sistemi, böbrekler ve dolaşım sistemi etkilenebilir. Bu durum hastanın yoğun bakımda tedavi görmesine ve bazı cerrahi yöntemlere baş vurulmasını gerektirebilir. Akut ödematöz pankreatit hastalarının % 30’unda uygulanan tüm tedavilere rağmen ölüm kaçınılmaz olabilir. Hastada iyileşme olsa bile pankreasta hasar oluşmuş ve fonksiyonları bozulmuştur. Bu gibi bir durumda hastalığın derecesine göre pankreas yetmezliği ortaya çıkar.
Akut pankreatit (pankreas iltihabı) belirtileri
Pankreatit belirtileri genellikle ani başlar ve en çok görülen belirti karın ağrısıdır. Karnın üst bölümünde künt ağrı, bu ağrı sırtta ve belde de kuşak tarzında hissedilir. Bazen bulantı, kusma ve ateş yükselmesi ağrıya eşlik eder ve genellikle hastanın acil servise baş vurmasına neden olur.
Akut pankreatit (pankreas iltihabı) teşhisi
Pankreatit tedavisi
Pankreatit tanısı genellikle gastroentroloji muayenesinde yapılan fizik muayene ve bazı tetkikler ile konulur. Akut pankreatit şikayeti olan hasta genellikle acil servislere baş vurur. Yapılan acil müdahaleler sonrası, hasta mutlaka bir gastroentrolog veya genel cerrahi uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.
Kan tahlillerinde özellikle amilaz ve lipazın yüksek olması tanıda en değerli ipucudur. İdrarda amilaz atılımı (5000 U/24’lı), serum Ca azalır. Direkt grefi, karın ultrasonografisi, çekilecek bilgisayarlı tomografi filminde pankreasta hasar tespit edilmesi de tanıda yardımcıdır.
Akut pankreatit (pankreas iltihabı) tedavisi
Akut pankreatit tedavisinde günümüzde uygulanan en önemli tedavi ilaç tedavisidir. Pankreatit tedavisinde en önemli nokta akut pankreatitin tipini belirlemek ve nedenini bulmaktır. Akut pankreatitin nedeni eğer safra taşının kanalı tıkamış olması ise bunun tedavisi yapıldığında şikayetlerde de düzelme sağlanır. Akut pankreatitin tipi ne olursa olsun tedavinin amacı pankreası dinlendirmektir. Bunun için tedavi sırasında ağız yolundan beslenme kesilir. Hastanın tedavisi damar yolu ile hastanın beslenmesi ve pankreasın bilgisayarlı tomografi ile takibi şeklinde başlatılır. Hafif olgularda ve görüntülemede doku kaybı yok ise 3-5 gün içerisinde hastalığın gerilediği, hastanın şikayetlerinin azaldığı durumlarda uzun süreli tedavi gerekmez.
Fakat farklı derecede doku ölümü (nekroz) tespit edilmiş ise bu durum sorunun ağırlığını gösterir. Bu durumda doku kaybının takibi, ölü dokuların enfeksiyona yol açmaması için koruma, bozulan diğer sistemlerin takibi, ameliyat zamanın planlanması gibi tedavi seçenekleri doğru planlanmalı ve zamanında yapılmalıdır. Çünkü yanlış bir tedavi planının izlenmesi hastanın ölümüne yol açabilir. Pankreatitin nedeni safra kesesi taşları ise safra kesesi alınır. Alkol ise alkol alımı bırakılır. Eğer pankreas yetmezliği gelişir ise, şeker hastalığı, sindirim bozukluğu gibi komplikasyonlar ortaya çıkar ve bunların tedavisi de tedaviye eklenir.
Karın ağrısı neden olur?Sırt ağrısı neden olur?Safra kesesi taşları
2 Yorum