Pankreas kanseri nedir?
Pankreas, onikiparmak bağırsağı ile dalağın arasında yaklaşık 15 sm uzunlukta, 2 sm kalınlıkta, 3-4 sm genişlikte karnı bir baştan bir başa uzanan bir salgı bezidir.
Pankreas kanseri, pankreas adı verilen organın kanseridir. Pankreas kanseri çok nadir görülen bir kanser olmamakla birlikte, kanserden ölümlerde 4’üncü sıradadır. Pankreasın habis tümörü, pankreasın tümörleri genellikle sindirim enzimlerini salan ekzokrin pankreas dokusunda oluşur.
Nadir olarak Vater ampülü (ana safra kanalı ve safra kanalının birleştiği nokta) veya endokrin kısmında meydana gelebilir. Pankreas kanserinin nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak sigara kullanımı, kronik panreaitit ve yüksek oranda alkol tüketimi gibi faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir.
Pankreas kanserinin yerleşim alanları
Pankreas, mide, ince bağırsak, karaciğer ve ana atardamarlar ile çevrelenmiştir. Pankreasın herhangi bir yerinde kanser görülebilir, bu nedenle pankreas kanseri kendi içerisinde üç kısma ayrılır. Bu ayrımlar, pankreasın baş kısmı, pankreasın gövde kısmı ve pankreasın kuyruk kısmı şeklinde değerlendirilir. Dolayısı ile pankreasta kanserin görüldüğü bölgelere göre farklı şikayetler ve farklı belirtiler de görülebilir.
- Ekzokrin pankreas kanseri nedir? Pankreas kanserlerinin büyük bir bölümünün başlangıç noktası, pankreas kanallarını çevreleyen ekzokrin hücrelerinin bulunduğu bölgedir. Pankreasın bu tür kanserlerine pankreasın ekzokrin kanserleri denir.
- Pankreatik endokrin hücre kanseri nedir? Pankreas kanserinin daha az sıklıkta rastlanan türü ise endokrin hücrelerden kaynaklanan pankreatik endokrin tümörleri şeklindedir ve bu kanser türü pankreasın adacık hücrelerinden gelişir.
Her iki kanser türünün tedavi metotları özellikle ileri evrelerde oldukça farklıdır. Pankreas kanseri erkelerde daha sık görülür ve genellikle 60-75 yaşları arasında ortaya çıkar. Pankreas kanserinin 40 yaşın altında görülme oranı yaklaşık % 2 civarındadır. Yakın aile bireylerinden pankreas kanseri olan kişilerin özellikle 40 yaşından sonra takip edilmesi önemlidir.
Pankreas kanseri nedenleri
- Pankreas kanserinin nedeni tam olarak bilinmediği gibi bilinen en önemli sebep sigara kullanımıdır. Sigara içenlerde ve aşırı alkol tüketenlerde pankreas kanseri daha sık görülür.
- Beslenme şeklinin de pankreas kanserinde etkileri vardır. Örneğin çok fazla kırmızı et tüketimi, kızartmalar, aşırı yağlı beslenme, hamur işlerini çok fazla tüketme gibi beslenme tarzının pankreas kanseri gelişiminde rolü vardır. Sebze, meyve, lifli gıdalar ve yeşil yapraklı besinler pankreas kanseri riskini azaltmada yardımcıdır.
- Alkolün pankreas kanserinde risk oluşturduğu net olarak bilinmemese de, alkol kullanımın da pankreas kanserine neden olduğu düşünülmektedir.
- Şeker hastalığının pankreas kanserine yol açtığı konusunda iddialar olmasına rağmen kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
- Pankreas kanseri oluşumunda genetik yatkınlığın da etkisi vardır.
- Ayrıca petrol ürünlerine ve diğer kimyasal maddelere maruz kalma, uzun süre tedavi edilmeyen pankreatit (pankreas iltihabı) gibi faktörler pankreas kanserine neden olabilir.
Pankreas kanserine neden olan faktörler
Pankreas kanseri belirtileri
Pankreas kanserinin erken teşhis edilmesi için kesin bir belirti ve bulgu yoktur. Pankreas kanserine dair özel bir belirti de bulunmamaktadır.
- Pankreas kanseri belirtilerinde en önemli bulgu kilo kaybı, kilo kaybı en önemli bulgu olduğu gibi hastalar bazen 7-8 kilo birden kaybedebilir.
- Yüzlerinde de kahverengi tonlu renk farkı hastaların yaklaşık tamamında görülen bir belirtidir.
- Kanserin oluştuğu kısım pankreasın başında ise safra yolları tıkanır ve sarılık, kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkar ve bu durumda teşhisin konulması daha kolay olur fakat pankreasın ortasında ve kuyruğundaki kanserlerde şikayetler daha geç ortaya çıkar.
- Pankreas gövdesi kanserleri genellikle tedavi edilemeyecek kadar geçikmiş olarak teşhis edilir ve tedavisi mümkün olmaz.
Pankreas kanserinin genel belirtileri arasında kilo kaybı, sarılık, kaşıntı, halsizlik, iştahsızlık, yemek sonrası ya da yatay pozisyonda iken artan karın ağrısı, ishal, kabızlık, gaz, şişkinlik, ani meydana çıkan şeker hastalığı, koyu renkli idrar, genel halsizlik, karaciğer ve safra kesesinde büyüme, kil renginde dışkı gibi belirtiler vardır.
Pankreas kanseri belirtileri
Pankreas kanseri teşhisi
Pankreas kanseri teşhisi kanser şüphesi görüldükten sonra ilgili tetkikler ile konulur. Pankreas kanserinde erken tanı koymak oldukça zordur. Günümüzde pankreas kanserinin alt tipleri vardır. Bu tipleri şu şekilde evrelendirmek mümkündür.
Pankreas kanserinin erken evrelerinde çoğunlukla herhangi bir belirti ve bulguya rastlanmaz. Hastalığın belirtileri, birçok hastalığın belirtileri ile benzerlik gösterir. Pankreas anatomik olarak mide, ince bağırsak, karaciğer, safra kesesi, dalak, safra kanalı gibi organların arkasında yer alır, bu nedenle bu organların hastalıkları ile karışabilir ya da kanser bu organlara sıçramış olabilir.
Pankreas kanseri teşhisi genellikle çeşitli testlerin yardımı ve pankreas çevresindeki organların detaylı görüntülenmesi ile konulabilir.
Hastalar tesadüfen başka nedenlerle tomografi çektirdiklerinde kanser olduğu fark edilebilir. Bunun dışında pankreas kanseri teşhisinin konulması için pankreas kanserini düşündüren semptomları olan hastalarda bilgisayarlı tomografi filmi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI), ultrasonografik görüntüleme, endoskopik görüntüleme, laparoskopi gibi yöntemler ve bazı idrar, kan tahlilleri gibi testler kullanılır.
Pankreas kanseri tedavisi
Pankreas kanseri tedavisinde çok ince bir nokta vardır; tomografi tetkikinde pankreasta kitle görüldüğünde bu kitleden biyopsi alındıktan sonra tanının konulması bazı durumlarda beklenmez, çünkü pankreas kanseri çok hızlı gelişen bir tümördür. Bu nedenle hastalarda görüntüleme metotları ile kitle belirlenir ve pankreas kanseri şüphesi varsa biyopsi alınarak ya da alınmadan hastanın ameliyat planı yapılır.
Pankreas kanserinde biyopsi her zaman doğru sonucu vermeyebilir. Ayrıca biyopsi alındığında kanserin karın içerisindeki diğer organlara sıçrama riski olup olmadığı tartışmalıdır. Hastanın pankreas kanserinden kurtulması ve sonrasında daha kaliteli hayat yaşaması için en uygun tedavi cerrahidir.
Kanser karın içerisindeki diğer organlara yayılmış ise hastanın ameliyat olması fayda etmez. Bu gibi durumlarda kemoterapi ve radyoterapi tedavisi uygulanır. Sarılık için safra yollarına stent takılması gerekebilir. Ağrıyı azaltmak için nanoknife, radyofrekans ablasyon (RFA), çölyak ganglion blokajı gibi yöntemler uygulanabilir. Yine ameliyat edilen hastalarda da ameliyattan sonra kemoterapi ve radyoterapi tedavileri de uygulanır. İleri evredeki hastaların yaşam süresi genellikle 1 yıldan azdır.
Pankreas kanseri ameliyatından sonra
Pankreas kanseri ameliyatı dikkatli, titiz ve uygun bir şekilde yapıldığında ameliyat sonrası oldukça rahat seyreder. Pankreas kanseri ameliyatı sonrası genellikle basit bir mide ya da sarfa kesesi ameliyatı gibi olur.
Pankreas kanserinden ameliyat olan hastalar, genellikle başka bir sorun çıkmadığı sürece 10-15 gün içerisinde taburcu edilir. Hastalar evlerine döndükten sonra çok fazla bir kısıtlama getirilmez. Hastalar taburcu olduktan sonra istediklerini yerler, istedikleri gibi davranabilirler fakat hastalar kontrollerine düzenli olarak gitmek zorundadırlar.
Bazı hastalarda pankreas kanseri ameliyatı sonrasında kilo kaybı devam eder. Başarılı geçen ameliyattan sonra hastaların yaşam kalitesinde genellikle ciddi bir eksiklik söz konusu olmaz.
Pankreas kanserinden korunma yolları
Pankreas kanserinden korunmanın kesin bir yolu yoktur. Sigara kullanmamak, alkol kullanmamak pankreas kanseri riskini oldukça azaltır. Beslenmede de ağır yağlı kızartmalar, aşırı et tüketimi gibi beslenme tarzından uzak durmak gerekir. Sebze, meyve, lifli gıdalar ve yeşillik tüketimini arttırmak gibi beslenme tarzı pankreas kanseri ve diğer kanser türlerinden korunmada yardımcı olur.
Benzer sağlık yazıları
- Pankreatit nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Pankreas kistleri neden olur
- Pankreas kanseri tedavisinde yeni gelişmeler
- Akut karın ağrısı nedenleri ve tedavisi
- Şeker hastalığı (diyabetis mellitus) neden olur
