Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Ektima (koyun çiçeği) nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Orf hastalığı, ektima, koyun çiçeği, kontagiosum, kontagioz püstüler dermatit, infeksiyöz labital dermatit olarak da adlandırılan bu hastalık boğaz ağız, uyuz ağız, bulaşıcı sığır ektiması ve kabuklanmış ağız gibi tanımlar ektimanın diğer eş anlamlı kullanılan tanımları dır.

Ektima kontagiosum insanlarda görüldüğünde ORF hastalığı olarak adlandırılır. Epitelyal Tropik, deoksiribonükleik asit (DNA) virüsleri grubuna ait olan parapoxvirüs etkeninin neden olduğu, özellikle koyun ve keçilerde görülen ve kendi kendini sınır çizen zoonotik bir cilt enfeksiyonudur. Ektima dünyanın her yerinde görülebileceği gibi Türkiye’de oldukça sık görülür.

Ektima yani orf hastalığı, ilk defa 1887 yılında Steep tarafından koyunlarda tanımlanmıştır. İnsanda görülen ektima veya orf hastalığı vakasını da 1934 yılında Newson ve Cross rapor etmiştir. Hastalığın dünyada yıllık görülme oranı 40 ve 25 bin olarak bildirilmiştir. Hastalık koyun ve keçilerde genellikle ilkbahar mevsimlerinde ortaya çıkar. Bazı hayvanların dudaklarında oluşan çizik ve yaralar ve mevsimin kurak geçmesi ektima hastalığının oluşmasına zemin hazırlar.

Ektima (orf hastalığı) nasıl bulaşır?

Ektima hastalığının bulaşması deri travması sonucu hastalığın var olduğu hayvan ya da yaralı deri bölgelerine temas yolu ile bulaşır. Orf hastalığı bazen dolaylı olarak da insana bulaşabilir. Hayvandaki var olan yaralar bulaşma olanağını arttırır.

Virüs ısıya dayanıklı olduğu için yara ürünleri ile bulaşma daha sıktır. Ektima virüsünün insandan insana geçişi nadirdir. Orf – ektima virüsü, dirençli bir virüs olduğu için çiftlik malzemelerinde ve toprakta aylarca ya da yıllarca varlığını koruyabilir. Hastalık bulaşmış eşyalar bulaşıcılığı arttırır.

Orf hastalığı açısından risk grubunda olan kişiler veteriner hekimleri, hayvanın derisi veya yünü ile ilgilenen kişiler, kasaplar, hastalıklı hayvanın etleri ile uğraşan kişiler, mezbaha işçileri, çobanlar, çiftçiler ve çocukları, hanımları orf hastalığı bulaşma riski yüksek gruplardır. Ayrıca kurban bayramlarında kesilen hayvanlarda bu riski diğer insanlara da bulaş yolu olur.

Ektima (koyun çiçeği hastalığı) hangi hayvanlarda görülür?

Ektima hastalığı keçilerde, koyunlarda, develerde, dağ keçilerinde, geyiklerde, tavşanlarda, ceylanlarda, sincaplarda, kedi ve köpeklerde de görülür.

Ektima (orf hastalığı) belirtileri

İnsanlarda orf – ektima, her bir evresi ortalama bir hafta süren 6 ayrı klinik evreden oluşur.

1. Lezyonlar genellikle parmaklar ve ellerin sırt bölgesinde, ön kollarda yerleşim gösterdiği gibi bazende yüz bölgesi ve genital bölgede oluşabilir.
2. Kişinin kendi lezyonlarını kaşıması ya da elleyip başka vücut bölgelerini dokunması ile hastalık yayılma gösterebilir.
3. Bu lezyonların merkezi kırmızı, çevreleyen beyaz bir halka ve dış kısmında kızartı şeklinde görülür. Bu evrede lezyon ödemli, hassas olur ve kolayca kanayabilir.
4. Bir hafta içinde bu nodülün üzerinde kabuklanma ve meme başı gibi çıkıntılar oluşur.
5. Hastalığın bazı belirtileri yüksek ateş, burun akıntısı, göz kapaklarında ödem, iştahsızlık gibi belirtilerdir.
6. Bağışıklığı baskılanmış kişilerde atipik lezyonlar ve multifokal lezyonlar görülür. Lezyonlar genellikle herhangi bir yan etki bırakmadan iyileşir. Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalık varlığında orf lezyonları daha büyük ve yaygın olabilir.

Ektima (orf hastalığı) teşhisi

Orf hastalığının tanısında koyun, keçi ile temas, hayvan kesme öyküsü ve lezyonun görünümü tanının konulmasında yardımcıdır. Hastanın anlatacağı ipuçları en faydalı aşamadır. Hastalığın kesin tanısı lezyondan alınan örneğin mikroskop altında incelenmesi, viral kültür, biyopsi materyalinin histopatolojik incelemesi, immünofloresan antikor testleri ve diğer serolojik incelemeler ile konulur.

Hastalığın ayırıcı tanısında herpetik paronişi apse, pyoderma kangrenozum, sağımcı nodüler, sığır çiçek hastalığı, deri şarbonu, Mycobacterium marinum enfeksiyonu, derin mantar enfeksiyonları pyojenik gronülom, sweet sendromu, mellidiosis, ruam, veba, keratoakantoma, dermatofibsarkom ve malign melanom gibi habis hastalıklar araştırılmalıdır.

Ektima (orf hastalığı) tedavisi

Ektima hastalığı kendine özgü bir tedavisi olmayan ve şikayetlere yönelik tedavi uygulanan bir hastalıktır. Hastalıkta ikincil bir enfeksiyon gelişir ise antibiyotik tedavisi uygulanır. Karmaşık durumlarda ya da immün yetmezliği olan durumlarda topikal merhemler verilir ya da kriyoterapi tedavisi ve cerrahi eksizyon uygulanabilir.

Cilt hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları

1. Kayalık dağlar benekli humması neden olur
2. Yılancık hastalığı nedenleri ve tedavisi
3. Fronkül ve karbonkül nedenleri, belirtileri ve tedavisi
4. İmpetigo nedenleri, belirtileri ve tedavisi
5. Şarbon hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
6. Bruselloz nedenleri, belirtileri ve tedavisi
7. Tifüs nedenleri, belirtileri ve tedavisi