Okul çağı, 6-12 yaş grubundaki çocukluk dönemini kapsar. Okul çağındaki çocuklarda büyüme ve gelişme yavaş ama sürekli olmakla birlikte ergenlik döneminde büyüme ve gelişme daha hızlı olur. Kız çocuklarında hızlı büyüme 10-12 yaşları arasında, erkek çocuklarında ise 11-14 yaşları arasındadır.
Çocuklarda büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni doku yapımının tamamlanması için daha fazla miktarda protein, mineral ve vitamin gerektirir. Enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli şekilde karşılanabilmesi için okul çağındaki çocukların tükettiği besinler kaliteli ve yeterli miktarlarda olmalıdır.
Besinlerden günlük alınan enerji, protein, vitamin ve minerallerin vücutta faydalı hale getirilebilmesi için dört besin grubunda yer alan besinler öğünlere dengeli olarak dağıtılmalıdır.
OKUL ÇOCUKLARINDA BESLENME KAYNAKLI SORUNLAR
Çocuğun toplum yaşamına ilk girdiği okul dönemlerinde genellikle okulda ve okul dışı alanlarda yanlış beslenme alışkanlıkları ortaya çıkmaktadır.
Çocuğun yediği besinin miktarını ve ne tür besinlere ihtiyacı olduğunu bilmemesi, düzensiz beslenmesi, yanlış besinleri seçmesi, yediği besinlerin hazırlanışı, pişirilmesi ve saklama koşullarındaki uygunsuzluk, okullarda verilen besinlerin uygun olmayışı gibi faktörler çocuklarda beslenme sorunlarına neden olmaktadır.
Okul çağında beslenmeye bağlı meydana gelebilecek sorunlar arasında;
- Zayıflık,
- Şişmanlık,
- Kansızlık,
- Vitamin yetmezlikleri,
- İyot yetersizliği,
- Diş çürükleri,
- Obezite,
- Hastalıklara karşı dirençsizlik,
- Hastalığın ağır geçmesi,
- Enfeksiyonlara yatkınlık,
- Öğrenme bozuklukları,
- Gelişim bozuklukları gibi başlıca sağlık sorunları vardır.
ÇOCUKLARDA BESLENME DÜZENİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Çocuklarda beslenme çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına ve fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Okul çağı çocuklarının beslenme alışkanlıklarını aile ve arkadaşları da etkiler. Bunun yanı sıra reklamlar, okuldaki beslenme durumunun düzenli olarak denetlenmemesi gibi faktörler çocuğun yanlış beslenme alışkanlığı edinmesine yol açar. Bu faktörler göz önüne alınarak çocuğun dengeli ve düzenli beslenebilmesi için aile ve okul yönetimindeki bireylerin ve öğretmenlerin çocuk beslenmesi konusunda eğitim almaları önemlidir.
ÇOCUĞUN YETERLİ VE DENGELİ BESLENDİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Çocuğun yeterli ve dengeli beslendiğinin en önemli göstergesi yeterli büyümesi ve gelişmesidir. Çocuğun yeterli büyüdüğü ve geliştiği yaşı ve cinsiyeti göz önüne alınarak olması gereken vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçülerek ve düzenli olarak bunlar takip edilerek anlaşılabilir.
OKUL ÇOCUKLARINDA KAHVALTININ ÖNEMİ NEDİR?
Okul çocukları hakkında yapılan araştırmalarda çocukların genellikle kahvaltı yapmadan okula gittikleri ortaya koyulmuştur.
Çocuk zamanını nasıl geçireceği hakkında eğitilmelidir ve oyun oynama, çalışma faaliyetleri, beslenme zamanları gibi durumlar ailesi ve öğretmenleri tarafından çocuğa öğretilmelidir.
Bütün gece aç kalan vücudun, yeni bir güne başlarken çalışma gücünü tekrar kazanması için kahvaltı çok ama çok önemlidir. Uzun süren açlıktan sonra kahvaltı yapılmadığında çocuk kendini yorgun ve güçsüz hisseder, başı döner, yeterli enerji alamadığı için öğrenme ve dikkat yeteneği azalır, okul başarısı düşer. Kahvaltı beyin fonksiyonları için gerekli olan enerjiyi sağlayarak öğrenmeyi ve okul başarısını olumlu yönde etkiler.
Çocuğun sağlıklı kalması ve okul başarısının önemi için sağlıklı besinler ile hazırlanan ve çocuğa sunulan üç ana öğün ve üç ara öğün oldukça önemlidir.
PROTEİN, KARBONHİDRAT, YAĞ, VİTAMİN VE MİNERAL KAYNAĞI BESİNLERİN FAYDALARI
Çok farklı besinler ile beslenmek enerjinin sağlanmasında faydalı olmakla birlikte çocukların ihtiyaç duyduğu protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minerallerin de dengeli olarak alınmasında yararlıdır.
Okul çocuklarında süt ve süt ürünleri tüketiminin önemi nedir? Süt, peynir, yoğurt gibi besinler, güçlü kemiklere, güçlü dişlere ve kaslara sahip olmak için gerek duyulan protein, kalsiyum ve D vitamini ihtiyacının karşılanmasında önemlidir. Süt ve süt ürünleri grubundan günde 2-3 porsiyon tüketmek gerekir.
Okul çocuklarında hayvansal ve bitkisel proteinler tüketiminin önemi nedir? Kırmızı et, beyaz et, karaciğer, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi besinler sağlıklı kaslar ve kan için gerekli olan protein, demir, B vitamini ve bazı minerallerin vücuda alınmasını sağlar. Bu besinler okul çağı çocuklarında imkanlar doğrultusunda günde 2-3 porsiyon tüketilebilir.
Okul çocuklarında tahıl tüketiminin önemi nedir? Tam tahıllı veya tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi, bulgur pilavı, buğday salatası, mısır veya mısırlı pilav, makarna gibi tahıl içeren besinler B vitamini, demir, mineral ve posa içeren besinlerdir. Bu besinler ayrıca kompleks karbonhidrat kaynaklarıdır ve çocuklar için gerekli enerjiyi sağlarlar. Bu tip besinlerden ekmek de dahil edildiğinde günde 5-6 porsiyon tüketilebilir.
Okul çocuklarında sebze tüketiminin önemi nedir? Sebzeler A vitamini, C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerirler. Bunların yanı sıra sebzelerde belirli miktarlarda B vitamini, potasyum, kalsiyum ve diğer mineraller de bulunur. Okul çağındaki çocukların günde 3-4 porsiyon sebze tüketmeleri önerilir.
Okul çocuklarında meyve tüketiminin önemi nedir? Meyveler, çocuklarda cilt, göz ve diş sağlığı için A vitamini, C vitamini, potasyum ve diğer minerallerin vücuda alımını sağlarlar. Meyveler, bunların yanı sıra karbonhidrat ve posa da içerirler. Meyve yemeyi çocuklar çoğunlukla yadırgamazlar. Çocukların günde 2-3 porsiyon meyve tüketmesi tavsiye edilir.
OKUL ÇOCUKLARINDA GÜNLÜK ENERJİ VE BESİN ÖĞESİ GEREKSİNİMLERİ
Okul çağındaki çocuklarda her çocuğun kendine özgü enerji ve besin öğesine ihtiyacı vardır. Çocuklar enerjiyi besinlerden alırlar ve büyüme, gelişme, fiziksel aktivite ve temel vücut fonksiyonları için aldıkları enerjiyi kullanırlar.
Çocuklarda enerji gereksinimi birçok faktöre göre değişebilir. Örneğin çocuğun büyüklüğü, fiziksel aktivitesi, büyüme durumu, sağlıklı ya da hasta oluşu, cinsiyeti gibi durumlar çocuğun enerji ihtiyacını değiştirebilir.
Çocukların enerji ve besin öğesi gereksinimleri
OKUL ÇOCUKLARI İÇİN BESLENME ÇANTASI NASIL HAZIRLANMALI?
Bir haftalık örnek beslenme çantası menüsü aşağıda verilmiştir:
Pazartesi günü için örnek beslenme çantası menüsü: Tam tahıllı ekmek ile yapılmış arasında peynir, domates gibi malzeme bulunan sandviç veya içinde peynir ve yeşillik bulunan poğaça veya börek ve ayran, mevsimine göre meyve (1 orta boy elma, 1 orta boy portakal, 1 büyük boy mandalina, yaklaşık 15 iri taneli üzüm ya da 5 adet erik gibi).
Salı günü için örnek beslenme çantası menüsü: İçinde haşlanmış yumurta olan sandviç, 5 adet zeytin ve meyve suyu.
Çarşamba günü için örnek beslenme çantası menüsü: Peynirli tost ya da sandviç ve ayran, çiğ sebze (1 küçük boy domates, 3-4 orta boy yeşil biber, 1 orta boy havuç, 5-6 yaprak marul gibi).
Perşembe günü için örnek beslenme çantası menüsü: Meyveli veya kuru yemişli kek ve süt, mevsimine göre meyve (1 küçük boy elma, 1 orta boy portakal, 1 büyük boy mandalina, yaklaşık 15 iri taneli üzüm veya 5 adet erik gibi).
Cuma günü için örnek beslenme çantası menüsü: 1 kibrit kutusu peynir, 5 zeytin, 1 dilim tam tahıllı ekmek ve süt, çiğ sebze (1 küçük boy domates, 4-5 orta boy biber, 1 orta boy havuç veya 5-6 yaprak marul gibi).
Çocuğun beslenme çantasında her gün bulunması gereken su kesinlikle unutulmamalıdır.
Not: Aileler ekonomik durumlarına göre çoğun beslenme çantasına ara atıştırmalık olarak ceviz, badem, fındık, kuru meyve gibi besinler de ekleyebilirler. Bu sayede çocukların kantinlerden ıvır zıvır almaları da önlenebilir.
OKUL ÇOCUKLARININ BESLENMESİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
- Beslenme çantası her gün düzenli olarak ve iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
- Beslenme çantası, beslenme örtüsü, peçete ve su her gün hazırlanmalıdır.
- Beslenme çantasına konulan sebze ve meyveler çok iyi yıkanmalı, okula getirilen ambalajlı yiyeceklerin Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarafından onaylı olup olmadığından ve son kullanma tarihlerinin geçmemiş olduğundan emin olunmalıdır.
- Öğrencilerin besinleri yiyip yemedikleri bu konu ile ilgili okul görevlileri tarafından takip edilmelidir.
Okulda Çocukların Uzak Durması Gereken Besinler
Sağlıklı beslenme ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Çocuklarda aşırı yeme alışkanlığı neden olur
- Şekerli ve gazlı içeceklerin zararları
- Çocuklarda ve gençlerde anoreksiya nervoza neden olur
- Çocuklarda yemek seçme nasıl önlenir
- Obezite nedenleri ve tedavisi
2 Yorum