Obezite nedenleri ve tedavisi
Obesite, bir çocuğun vücut yağ miktarının aşırı boyutta ve ağırlığının, boy ve cinsiyete göre ideal ağırlığın % 20 veya daha üzerinde olmasıdır. ABD’de 12 yaşından küçük çocukların % 5 – % 10 kadarı obezdir. Aynca Amerikalı ergenlerin % 15’i de obezdir. 13 – 19 yaşları arasındaki gençlerin obez olanları ileri ki dönemlerde % 80’i obez erişkinler olur.
Obez çocuk ve ergenler yüksek kan basıncı (yüksek tansiyon) ve yüksek kan kolesterol düzeyleri açısından daha büyük risk altındadır. Bu gençler ve çocuklar erişkin yaşamlarında da obez olmayı sürdürürler ise kalp hastalığı, yüksek kan basıncı, diyabet, safra kesesi hastalığı, böbrek hastalığı, artrit ve bazı kanser tipleri gibi belirli hastalıklara öteki erişkinlerden daha erken yaşlarda yakalanabilirler.
Çocuklarda obezite neden olur?
Obezite nedenleri
Çocuklarda obezitenin çeşitli olası nedenleri vardır. Hipotiroidi ve cushıng sendromu gibi altta yatan bazı hastalıklar genellikle obeziteye neden olabilir. Ancak çoğu zaman çocuk sadece aşırı yemek yiyor ve yeterince hareket etmiyordur. Vücudun alınan kalorilerin tümüne gereksinimi yoktur ve fiziksel etkinlik ile alınan fazla kalori yakılamamaktadır. Çoğu çocukta obeziteye kalıtsal bir yatkınlık vardır. Çocuğun bir ebeveyni obez ise çocuğun da obez olma olasılığı % 40 civarıdır. Çocuğun iki ebeveyni de obez ise çocuğun obez olma olasılığı % 75-% 80 civarı olabilir.
Depresyon, özgüvenin yetersiz olması, çocuğun kötüye kullanılması aile ya da ilişki sorunları gibi sosyal ve psikolojik bozukluklar da çocuğun aşırı yemesine ve obez olmasına katkıda bulunur. Kilolu oldukları için dalga geçilen obez çocuklar rahatlamak için daha da fazla yiyebilir ve aşırı yemeyi daha da artırabilirler.
Çocuklarda obezite teşhisi
Obezite sorunu olan çocuğun öncelikle bu işin uzmanları tarafından değerlendirilmesi gereklidir. Doktor ya da beslenme uzmanı vücuttaki aşırı yağı ölçebilir. Triseps alanında (üstkolun arka bölümü) deri kıvrımı kalınlığı ölçülebilir. Deri kıvrımının kalınlığı, çocuğun yaşı ve cinsiyetine göre standart ölçümlerin üst % 15’lik bölümünde yer alıyor ise çocuk obez olarak kabul edilir. Hekim ayrıca çocuğu tartacak ve standart kilo çizelgeleri ile karşılaştırarak çocuğun boy ve büyüme hızını değerlendirecektir
Doktor kan ve idrar örnekleri alarak çocuğun beslenme durumunu ve olası obezite nedenlerini saptamaya çalışır. Ayrıca hormonal ya da genetik hastalıklar’ın söz konusu olmadığını gösterme amaçlı kemik röntgenleri çektirebilir. Doktora çocuğun yeme alışkanlıklarını, fiziksel etkinlik düzeyini ve ruhsal durumunu ebeveyn, anlatmalı ve ailede obesite, yeme bozuklukları öyküsü varlığını bildirmelidir.
Çocuklarda obezite tedavisi
Çocuklarda obezite tedavisinde doktorlar genellikle çocuklardaki obeziteyi tedavi etmek için ilaç tedavisi uygulamazlar. Ailede, çocuğun iştahını azaltma amacı ile reçetesiz satılan diyet haplarından vermemeledir. En iyi tedavi yöntemleri, çocuğun beslenmesi ve fiziksel etkinliğindeki değişiklikleri hedefler. Doktor çocuğu ve aileyi bir diyetisyen ya da beslenme uzmanına sevk edebilir ve bu kişi çocuğun toplam kalori alımını ve tükettiği yağ miktarını azaltan sağlıklı bir beslenme planı sunar. Bu diyet aynı zamanda uygun gelişme için gereken dengeli bir kalori, yağ, protein, vitamin ve mineral içeriğine sahiptir.
Doktor ayrıca fazla kalorilerini yakması için çocuğa düzenli egzersiz de önerir. Gerçekten hoşuna giden etkinlikleri teşvik ederek ve yürüyüş, bisiklete binme ya da yüzme gibi sağlıklı fiziksel etkinlikleri aile ce yaparak çocuğa katkıda bulunmak aileye düşen görevler arasındadır. Çocuk sağlıklı gıdalar ile beslenmeli, yediklerine ilişkin olarak kayıt tutulmalı, çok yağlı abur-cubur yemesi engellenmeli ve çocuk diyetine uyduğu için onu ödüllendirmelidir.
Çocuğun kilo vermesi için gerçekçi hedefler benimsenmelidir. Hangi streslerin çocuğun aşırı yemesine neden olduğunu saptamaya çalışarak ve çocuğa stres ile başa çıkmak için aşırı yemek yemenin dışında yollar öğretilmesi gereklidir. Çocuk davranışlarını yaşam boyu değiştirmelidir. Çocuğun yaşam tarzı değişikliği devam etmez ise aşırı yağ ve kilolardan başarılı kurtulması ve zayıf kalma olasılığı düşüktür.
Çocuklar doğal olarak tatlı ve yağlı yiyeceklere düşkündürler. Ancak özellikle çocuk fazla kilolu ise çiğ sebzeler ve az yağlı soslar ile aperatifler gibi sağlıklı atıştıracak besinler vermek çok önemlidir. Boş zamanlarında TV seyretmesi değil fiziksel etkinlikte bulunması için çocuk aile tarafından teşvik edilmelidir.
Beslenme ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Çocuklarda yüksek kolesterol neden olur
- Televizyon seyretmek kilo almaya neden olur mu
- Kilo vermeye yardımcı besinler
- Metabolizma nasıl hızlı çalışır
- Çocuklarda yemek seçme nasıl önlenir
