Grip nedenleri ve tedavisi
Mevsim gribi, bir virüs nedeni ile ortaya çıkan oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Her sene genellikle kışın meydana gelir. Oluşma ihtimali fazla olan virüslerin önceden belirlenmesi ve bu virüslere karşı aşı geliştirilmesi mümkündür. Normalden daha fazla risk altında olan kişilerin korunması için grip aşıları vardır. Dünya genelinde her sene grip salgınları nedeni ile 65 yaş üzeri 300 ile 500 bin arasında insanın öldüğü bilinmektedir.
Mevsim gribi sağlıklı ve aktivitesi yeterli olan insanlarda soğuk algınlığına benzer belirtiler gösterebileceği gibi, hastaneye yatırılması gereken bir duruma kadar ilerleyebilen, bronşit ve zatürre gibi hastalıklara neden olabilen bir gribal enfeksiyon hastalığıdır. Başka hastalığı olan kişiler gripten daha kötü etkilenebilirler. Çoğunlukla basit bir soğuk algınlığı bile grip zannedilse bile grip soğuk algınlığından daha ağır bir durumdur.
Grip nasıl bulaşır?
Grip virüsü sık sık mutasyona uğradığı için her yıl yeni bir virüs ile karşılaşılmaktadır. Yeni gelişen virüse karşı korunmasız olan kişiler, hastalığa daha kolay yakalanırlar ve salgınlar meydana gelir. Grip virüsü, grip geçiren kişilerin öksürmesi, hapşırması ve konuşması ile havaya dağılan virüsün diğer kişiler tarafından solunması sonucu bulaşır.
Mevsim gribi
Grip belirtileri
Grip belirtileri tipik olarak ani başlayan yüksek ateş, kas ağrıları, boğazda yanma hissi ve ağrı, kuru öksürük, burun akıntısı ve sızlaması, baş ağrısı, göğüste yanma hissi, gözlerde ağrı, yanma ve ışığa karşı hassasiyet gibi belirtiler grip belirtilerdir. Grip genellikle virüsten kaynaklandığı için antibiyotik tedavisi işe yaramaz. Bazı insanlar gribe karşı daha hassastır ve grip bu kişileri daha çok etkiler.
Grip tedavisi
Grip için en önemli tedavi yöntemi istirahattir. Gripli bir bireyin ya da çocuğun öncelikle en az 3 gün dinlenmesi gereklidir. Bol sıvı alınmalıdır. Aile hekimine baş vurup hekimin verdiği ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Fakat çocuklarda ağrı kesici olarak aspirin kullanılmamalıdır. Gripli hasta ne kadar iyi dinlenir ise o kadar kısa sürede iyileşir ve hasta dışarı çıkmayacağı için etrafındakilere de hastalık bulaştırmaz.
Grip için antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur. Alt hastalığı olanlarda ve ağır olgularda antiviral ilaçlar kullanılabilir. Genel durumu bozuk olan, nefes darlığı ve solunum sıkıntısı olan, bilinç kaybı ya da bulanıklığı olan, sık ve uzun süreli kusması olan ve gribin getirdiği komplikasyonlar gelişen erişkin hastalar hastaneye yatırılarak grip tedavisinin yapılması gerekebilir.
Hızlı ve zor nefes alan, vücudunda solukluk ve morarma olan, beslenme sıkıntısı çeken, uykuya meyilli olan, uyarılara cevap vermeyen, huzursuzluğu olan ve ateş ile birlikte döküntüsü olan çocukların ve bebeklerin hastaneye yatırılarak grip tedavisinin yapılması gerekebilir.
Grip tedavisi
Kimler grip aşısı yaptırmalı?
Grip salgınlarında yaşlıların daha dikkatli olması gereklidir. Grip salgınlarında yaşlılar daha fazla hayatlarını kaybetmektedirler. Bu nedenle 65 yaş üzeri kişilerin senede bir kez grip aşısı olmaları, 5 yılda bir pnömoni aşısı yaptırmaları gerekir. Gripten korunmak isteyen herkes grip aşısı yaptırabilir.
Fakat hastalık açısından riskli olan kişiler, kronik akciğer ve kalp hastaları, şeker hastası kişiler, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, Akdeniz ateşi hastalığı olan kişiler, bakım evi ve huzur evlerinde yaşayanlar, böbrek sorunları olan kişiler ve bu hastalara bakmak zorunda olan kişiler 6-23 ay arası çocuklar, Behçet hastalığı olan kişiler, kan hastalığı olan kişiler, böbrek yetmezliği olan kişiler, hamileliğin 4’üncü ayından itibaren hamilelerin grip aşısı olmaları önemlidir. Ayrıca, sağlık çalışanları, gazeteciler, polisler, öğretmenler, öğrenciler, okul çalışanları, fabrikalarda çalışanlar gibi kalabalık ortamlarda bulunmak zorunda olan kişilerinde grip aşısı olmaları önemlidir.
Grip aşısı hangi aylarda yapılır?
Grip salgını ile ilgili haberleri takip edip, duyulan ilk grip haberinden sonra grip aşısını yaptırmak doğru olabilir. Grip salgını haberi duyulmaz ise Ekim ayının son haftası veya Kasım ayının ilk haftası grip aşısı yaptırılması önerilir. Grip aşısını, risk altında iseniz herhangi bir zamanda da yaptırmanın sakıncası olmaz.
Lakin bu aylar dışında eczanelerde grip aşısı bulunmayabilir. Grip aşısı, grip virüsünün neden olduğu grip hastalığını önleyebilir. Grip aşısı soğuk algınlığını önlemez. Grip aşısı 9 yaşından küçük ve ilk defa grip aşısı olacak çocuklarda en az 4 hafta ara ile iki kez tam doz, 6 aydan 3 yaşına kadar olan çocuklarda yarım doz olarak uygulanır. Hastalığa neden olan virüs her sene değiştiği için grip aşısı her yıl bir kez uygulanır.
Ekim ayında yapılan aşı, mart ayına kadar koruma sağlar. Bu nedenle grip salgını vakaları duyulmaz ise grip aşısının kasım ayı sonlarına kadar ertelenmesi önerilir. Grip aşısı olduktan sonra bağışıklık 1-2 hafta içerisinde başlar. Ayrıca bebekler, çocuklar ve ergenlik çağındaki gençler gribe yakalandıklarında aspirin kullanmamalıdır. Aspirin kullanılır ise reye sendromu denilen ve ölüme neden olabilen hastalık gelişebilir.
Grip aşısının sakıncalı olduğu durumlar
Bazı kişiler bir doktor tarafından muayene edilmeden grip aşısı yaptırmamalıdır. Bu kişiler, yumurta alerjisi olanlar, geçmişte grip aşısı yapıldığında ciddi alerjik reaksiyon göstermiş kişiler, 6 aydan küçük bebekler ve orta dereceli ya da ciddi ateşli hastalık geçirmekte olan kişiler (hastalıkları geçtikten sonra yaptırabilirler).
Gripten korunma
Gripli kişiler ile yakın temasta bulunmamaya çalışmak, grip benzeri bir hastalık geçirildiğinde mümkün olduğunca istirahat etmek, hasta iken mümkün olduğunca diğer insanlar ile yakın temastan kaçınmak, aksırırken, öksürürken, hapşırırken ağız yolunu kağıt mendil ile kapatmak ve kullanılan mendili çöpe atmak, su ve sabun ile elleri sık sık yıkamak, yüzeyleri temiz tutmak gerekir.
Ayrıca dengeli ve düzenli beslenerek bağışıklık sistemini güçlü tutmak, C vitamini içeren besinler (portakal, mandalin, elma, greyfurt, maydanoz, ıhlamur, kuş burnu çayı, kivi, havuç, marul, brokoli gibi besinleri tüketmek), düzenli uyumak, egzersiz yapmak, yürüyüş yapmak, sigara ve alkolden kaçınmak, düzenli yoğurt ve süt, baklagiller yemek gibi, başka hastalıklar söz konusu ise, yaşlı ise, çocuk ise ve gerekir ise grip aşısı yaptırmak gibi önlemler ile grip hastalığından korunma imkanı sağlanabilir.
