Legionella, gram negatif, sporsuz, kapsülsüz, aerobik, kokobasil/basil. Habitatı akarsular, göller ve termal sular gibi doğal su kaynaklarıdır. Legionella familyasının 59’dan fazla türü vardır ve 30 türün insanda hastalık yaptığı gösterilmiştir.
Lejyoner hastalığı, ılıman, nemli koşullarda ve durgun sularda çoğalan bir bakteri olan Legionella Pneumophila’nın neden olduğu bir pnömoni (zatürre) türüdür. Lejyoner hastalığı salgınlar şeklinde ortaya çıkabilir. Her insanda Legionella hastalık yapmayabilir. Fakat altta yatan hastalığı olanlarda, sigara içenlerde yaşlılarda Legionella’dan hastalanma riski daha yüksektir.
LEJYONER HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Enfeksiyonun kaynağı genellikle büyük kamusal binalardaki klima sistemidir. Hastalık kontamine suyun inhalasyon damlacıkları (solunabilir büyüklükteki su zerrecikleri) şeklinde solunum yoluyla akciğerlerin derinliklerine girerek yerleşmesi sonucu olur.
Hastalığın kişiden kişiye bulaşması gözlenmemiş olmakla birlikte, çevresel bir kaynaktan yayılmak suretiyle salgın oluşturma potansiyeline sahiptir. Lejyoner hastalığı; toplum kaynaklı, hastane kaynaklı, mikrobiyal ekoloji ve epidemiyolojik kaynaklı olabilmektedir.
Toplum kaynaklı Lejyoner hastalığı: Bu tür, seyahat ilişkili ve diğer yaşam alanlarından kaynaklanan olmak üzere iki grupta incelenebilir. Seyahat ilişkili Lejyoner hastalığı sıklıkla otel, tatil köyleri, kaplıcalar, misafirhaneler ve daha az sıklıkta yolcu gemileri gibi konaklama alanlarından edinilen enfeksiyonlardır.
Hastane kaynaklı Lejyoner hastalığı: Bu tür de, sağlık hizmeti veren merkezlerden edinilen enfeksiyonlardır. Hastane kaynaklı pnömonilerin %1-40’ını oluşturabilir. Hastane kaynaklı Lejyoner hastalığı bağışıklık sistemi (immün sistem) baskılanmış hasta sayısının fazlalığı, cerrahi girişim çeşitliliği, yatak kapasitesi ve belli ölçüde hastanenin otelcilik hizmetlerinin gelişmişliği ile ilişkilide olabileceğinden, giderek önemi de artmaktadır.
Mikrobiyal ekoloji ve epidemiyolojik kaynak: Legionella bakterileri doğal sularda bulunan mikroorganizmalardandır. Hemen hemen dünyanın her yerinde göl, bataklık, nehir, kaplıcalar gibi su kaynaklarından, toprak örneklerinden, kuyu suları, gübre, kanalizasyon içeriği ve okyanus sularından izole edilmiştir. Bu bakteriler insan yapımı su sistemlerinde de yaygın bir şekilde gösterilmişlerdir. Legionella bakterileri, doğal suların, şehir şebekesine verilmek için geçirdiği klorlama ve benzeri dezenfeksiyon işlemleri ile tam olarak yok edilmezler ise, çok düşük konsantrasyonlarda olsa bile su şebekesine ve bina su tesisatlarına ulaşır, uygun koşullarda yerleşir ve çoğalırlar.
LEJYONER HASTALIĞI BELİRTİLERİ ve BULGULARI
Kısa bir kuluçka döneminden sonra (2-10 gün gibi bir süre) hastalık belirtileri başlar fakat nadir durumlarda belirtilerin ortaya çıkması üç haftaya kadar uzayabilir. İlk semptomlar arasında baş ağrısı, kas ağrısı, karın ağrısı, ishal ve kuru öksürük bulunur. Daha sonraki günlerde pnömoni gelişir ve kendisini yüksek ateş, üşüme, titreme, kanlı balgam çıkarma, uyku hali ve bazen deliryum ile gösterir. Karaciğer ve böbrek hasarı da görülebilir.
Belirtileri sıralayacak olursak;
- Baş ağrısı,
- Kas ağrıları,
- Karın ağrısı,
- İshal,
- Kuru öksürük,
- Batıcı tarzda göğüs ağrısı,
- Yüksek ateş,
- Üşüme/titreme,
- Kanlı balgam çıkarma,
- Uyku hali,
- Deliryum,
LEJYONER HASTALIĞI TEŞHİSİ
Hastalığın tanısında; hastanın öyküsü ve klinik muayene bulguları, laboratuvar testleri (kan, idrar testleri), balgam kültürü, solunum sistem muayenesi, göğüs radyografisi, bilgisayarlı tomografi gibi yöntemler kullanılır. Altın standart tanı yöntemi kültürde etkenin üremesidir. Kültür için balgam çıkaramayan hastalardan trans-trakeal aspirasyon sıvısı, bronkoalveolar lavaj sıvısı, bronşiyal yıkama sıvısı, plevral sıvı ve akciğer biyopsi örneği de alınabilir.
LEJYONER HASTALIĞI TEDAVİSİ
Lejyoner hastalığı tedavisinde kinolonlar ve makrolidler ilk seçenek ilaçlardır. Hastalığın klinik seyri, hastanın bağışıklık sistemi, başka bir hastalığının olup olmadığı, tedavinin uygun dönemde ve erken başlanması ve komplikasyon gelişip gelişmemesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Hastalar genellikle iyileşse de, bazı hastaların yoğun bakım birimlerinde yatmaları gerekebilir ve nefes alabilmeleri için ventilatör kullanımına ihtiyaç duyulabilir, özellikle ileri yaş hastalarda hastalık ölümcül olabilir.
LEJYONER HASTALIĞI KOMPLİKASYONLARI
- Hiponatremi,
- Renal yetmezlik (böbrek yetmezliği),
- Rabdomiyaliz,
- Akciğer fonksiyonlarında azalma,
- Fulminan solunum yetmezliği,
- Endokardit,
- Dehitaratasyon,
- Mental durum değişikliği,
- Uyuklama/uyuşukluk,
- Baş ağrısı,
- Septik şok ve koma gibi komplikasyonlar gelişebilir.
LEJYONER HASTALIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Hiçbir aşı mevcut değildir.
- Lejyoner hastalığı gelişimini önlemek için binalardaki havalandırma ve su sistemlerinin endüstriyel standartlara uyularak düzenli bakımı yapılmalıdır.
- Duş başlıkları ve hortumları sökülüp düzenli aralıklarla temizlenmelidir.
- Duş başlıkları sürekli kullanılmıyorsa duştan önce birkaç dakika kadar sıcak su boşta tazyikli bir şekilde akıtılmalıdır.
- Kuyu suyu kullanılmadan önce sterilize veya filtre edilmelidir.
Toprak, saksı toprağı ve organik gübrelerde de bakteri tespit edildiğinden, bu işler ile ilgili çalışanların (bahçe işleriyle uğraşanların) Lejyoner hastalığından korunmak için aşağıdaki korunma önlemlerini uymaları gerekir:
- Bahçe işlerinde sulama yapılırken su akışı düşük basınçta olmalıdır.
- Mekanlarda çalışırken mekanın iyi havalandırılması gerekir.
Üreticiler, saksı toprakları ve gübre paketlerinin etiketlerinde belirtilen uyarıları dikkate almalı ve saksı toprağı tozuna maruz kalmadan, bazı önlemlerle işlerini yapmaya dikkat etmelidir.
Bu önlemler aşağıdakileri içerebilir:
- Toz oluşumunu azaltmak için, saksı toprağı ile uğraşa başlamadan önce toprak ıslatılmalıdır.
- Saksı toprağı ve gübre paketlerini açarken yüzünüzden uzak tutarak açmaya çalışmalı, kullanırken maske ve eldiven takılmalıdır.
- Saksı toprağının ve gübrenin elinize değmesinden sonra, bir şey yemeden, içmeden ve sigara içmeden önce eller yıkanmalıdır.
Konu İle İlgili Benzer Yazılarımız
