Ürtiker (kurdeşen) nedenleri ve tedavisi
Ürtiker, hassasiyet sonucu meydana çıkan alerjik reaksiyonlar ile kendini gösteren bu rahatsızlık halk arasında kurdeşen olarak bilinmektedir.
Kurdeşen iki türlüdür ve 2 ile 6 saat arasında döküntülerin ortaya çıkması durumunda akut kurdeşen, 6 haftadan fazla devam eden kronik kurdeşen olarak adlandırılır.
Kurdeşen, kırmızı renkli döküntüler ile seyreden kaşıntılı alerjik deri hastalığıdır. Kabarıklıklar genellikle 0,5 sm ile 1 sm arasında değişen ödemli şişlikler şeklinde seyreder. Ciltte oluşan bu kabarıklıklar tek tek olabildiği gibi, tüm vücudu saran plaklar denilen geniş alanlar şeklinde görülebilir.
Kurdeşen bulaşıcı bir hastalık değildir. Döküntülerin yaygın olması kişiden kişiye bulaşacakmış gibi görülse de, dokunmakla başka bir kişiye bulaşmaz. Kurdeşen toplumda oldukça sık rastlanan hastalıklardan biridir.
Ürtiker (kurdeşen) neden olur?
Kurdeşenin nedenleri çok çeşitlidir. Örneğin, gıdalar içinde özellikle boyalı maddeler, katkı maddesi içeren gıdalar, çekirdekli meyveler ve sebzeler, yumurtalar, balıklar, etler gibi gıdalar kurdeşene neden olabilir. Gıdalar nedeni ile daha çok akut kurdeşen gelişir. Ayrıca sık sık ağrı kesici kullanmak, antibiyotik kullanmak, astım ilaçları gibi ilaçlar kurdeşene sebep olur.
Bunların dışında, enfeksiyonlar diş apsesi, safra kesesi iltihabı, hepatit, tüberküloz, guatr, tiroid, stres, ailesinde alerjik rinit, alerjik dermatit, alerjik astım olanlarda, soğuk, basınç, güneş, egzersiz, sistemik lupus eritematozus, çocukluk dönemi eklem romatizması, akut romatizmal ateş, akut romatoit artrit gibi hastalıklarda ürtikere (kurdeşene) neden olurlar.
Ürtiker (kurdeşen) belirtileri
Kurdeşen belirtileri farklı şekillerdedir. Kırmızı renkli 0,5 ile 1 sm arasında değişen ödemli kubbe şeklinde plaklardır. Bazen düğme düğme veya bakla bakla şeklinde kabarmalar gibi tarif edilebilir ve kaşıntılı, yanmalı bir durumdur.
Göz kapaklarında ve dudaklarda şişlik, yanma, kaşıntı şeklinde olabilir. Kurdeşen sivilce şeklinde küçük kabarıklıklar şeklinde de oluşabilir. Bazen tüm vücudu saran, tepeden tırnağa kıpkırmızı, yangılı ve kaşıntılı şekilde gelişebilir.
Ürtiker (kurdeşen) teşhisi
Kurdeşen tanısı, dermatoloji (cildiye) uzmanının yapacağı fizik muayenede hastadan alacağı şikayetler ve öykü, muayenede belirtilerin görülmesi ve bazı tetkikler ile kurdeşen tanısını koymak mümkün olabilir.
Bu tetkikler kan sayımı, idrar tahlilleri, alerji değeri ölçümü ve diğer hastalıklara yönelik tetkikler istenir. Fakat hastaların bir kısmında alerji testi yapılması gerekebilir. Kurdeşen döküntüleri başladığı an mutlaka doktora baş vurmak gereklidir.
Ürtiker (kurdeşen) tedavisi
Kurdeşen tedavisi
Akut kurdeşen genellikle kısa süreli olduğu için tedavide kısa süreli olur. Kurdeşen de öncelikle altta yatan başka bir hastalığın varlığı tespit edilir ve ona göre tedavi uygulanır. Eğer herhangi bir sebep bulunmaz ise, bazen hiç bir sebep bulunmayabilir ve bu idiyopatik kurdeşen olarak adlandırılır. Bu durumda daha uzun ve şikayetlerin baskılanması şeklinde tedavi uygulanır.
Kurdeşene neden olan başka bir hastalık var ise onun tedavisi yapılır. Kurdeşen tedavisinde doktorun reçete ettiği ilaçları, şikayetlerin geçmesi için düzenli olarak kullanmak gerekir. Verilen ilacı veya ilaçları doğru şekilde ve doğru zamanda almak önemlidir. İlaçlar dikkatli kullanıldığında kurdeşen şikayetleri düzelme gösterir. Kurdeşen’i hastalar kendi kendine tedavi edemezler.
Tedavinin seyri, şekli, ilaçların miktarı ve süresi bir doktor gözetimi altında yapılmalıdır. Yanlış ilaç kullanımı kurdeşen’in tedavisinin uzamasına neden olur. Kronik ürtikerli hastalar şikayetlere nelerin neden olduğunu bilip ona göre önlem almaları gereklidir. Kronik kurdeşen uzun süren 6 haftadan daha fazla süren kurdeşen demektir.
Bu 6 haftadan sonraki bitiş süresi bazen aylarca, bir yıl, iki yıl, hatta yıllarca sürebilir. Tedavisinde bu süre boyunca devam eder. Tedavide antialerjik denilen vücuttaki kaşıntıyı gideren ilaçları uzun süreli, gerektiğinde 6 ay, 1 yıl veya 10 yıl bile süren ilaç tedavisi uygulanır.
Ürtiker (kurdeşen) önlenebilir mi?
Kronik kurdeşen strese bağlı sık sık tekrarlayabilir. Bu nedenle stresten uzak kalmaya çalışarak bu tekrarlama önlenebilir. Ayrıca ilaçlara bağlı ortaya çıkan kurdeşen’de gereksiz yere ilaç kullanmamak gereklidir. Gıdalara bağlı kurdeşen gelişir ise o gıdadan uzak durmak kurdeşen gelişimini önleyebilir. Genel olarak kurdeşen iyi seyirli bir hastalıktır.
Genel olarak kaba, sıkı ve yünlü giysilerden kaçınmak, çok sıcak ortamlarda durmamak, aspirin ve benzeri ilaçlardan uzak durmak, salisilat içeren besinleri tüketmemek, stresten uzak durmak, sıcak su ile duş almamak, soğuk ürtikeri olan hastalar yüzmemeli ve soğuk su ile duş almamalı, güneşin tetiklediği ürtikeri olan hastaların güneşe maruz kalmaması ve hasta çocuk ise okuluna bilgi verilmesi gereklidir.
