Kulak tıkanıklığı nedenleri ve tedavisi
Kulak tıkanması bazen insanlarda büyük sıkıntı yaratan bir rahatsızlıktır. Kulak tıkanıklığı genellikle yanlış alışkanlıklardan dolayı olur. Bu yanlış davranışlardan biri kulak temizleme, yani kulak pamukları ile kulakları temizlemek yanlış bir alışkanlıktır.
Kulak tıkanıklığı orta kulak iltihabı, dış kulak iltihabı, su kaçması, uçak yolculuğu, tümöral bir oluşum, yanlış sümkürme, nezle, grip, sinüzit, migren, iç kulak hastalıkları, yapısal bozukluklar, geniz eti ve daha birçok nedene bağlı oluşabilir.
Dış kulak yolu bir huni şeklindedir. Kulak tıkanıklığı bazen esneme ile, sakız çiğneme ile, ağzı ve burnu kapatarak 5 dakika kadar yutkunma ile, su kaçmış ise su kaçan tarafa yatmak gibi yöntemler ile geçirilebilir. Fakat 2-3 saat süresince geçmeyen kulak tıkanıklıkları ihmal edilmemeli ve doktora baş vurulmalıdır.
Kulak tıkanıklığına neden olan faktörler
Yanlış alışkanlıklar nedeni ile kulak tıkanması : Kulak pamukları ile bu bölgenin kiri temizlenmeye çalışılır ki, bu kir değil koruyucu kulak salgısıdır. Bu kiri temizlemeye uğraşırken içerideki kalan pamuk parçaları ve kulak kiri arkaya doğru itilir ve bu bölgede biriken bu maddeler su ile şişip işitme kaybına (tıkanmaya) yol açar. Bu durum dış kulak yolundaki kire bağlı işitme kaybıdır.
Kulak enfeksiyonlarına bağlı kulak tıkanması : Orta kulak ve dış kulak enfeksiyonları nedeni ile oluşan işitme kaybı genellikle uzun süren nezle, grip durumlarında görülür. Özellikle çocuklarda 5-10 gün nezle devam eder ve bu durumda aileler bunu basit bir nezle olarak gördükleri için pek ciddiye almazlar ve bu durumda çocuğun kulağındaki östaki borusu tıkanır ve bu boru tıkanınca orta kulakta sıvı birikir. Bu sıvı o bölgede enfeksiyonel bir durum oluşturur ve ağrı, ateş, işitme kaybı (kulak tıkanması) ortaya çıkar. Yetişkinlerde ve daha büyük çocuklarda da havuz, deniz gibi ortamlar dış kulak enfeksiyonlarına sebep olur ve buna bağlı olarak ta kulak tıkanması oluşur.
Sümkürme nedeni ile kulak tıkanması : Sümkürme yanlış yapıldığında kulak tıkanması oluşur. İki elle burnun iki deliğini kapatarak olağan güç ile sümkürmek kulak tıkanması nedenlerinden biridir. Bu tür bir davranış sırasında (ağız kapalı, burun kapalı olarak) sümkürme sırasında bütün basınç ve genizde bulunan bütün bakteriler östaki borusundan kulağa doğru gider. Yani yanlış bir sümkürme ile kulak hem hastalanır hemde tıkanır.
Uçak binme nedeni ile kulak tıkanması : Özellikle nezle veya grip durumu var iken uçağa binmek ya da suda dalmak kulak tıkanmasına yol açar. Nezle veya grip hastalığı varken zorunlu olmadan uçağa binmemek ve dalış yapmamak gereklidir. Eğer bu tip bir rahatsızlık olması durumunda uçağa binmek zorunda iseniz, mutlaka uçağa binmeden ve indikten sonra burun damlası kullanmak ve var ise ilaçları kullanmak gerekir.
Diğer nedenlerden kaynaklanan kulak tıkanıklığı : Kulak tıkanıklığı 5-7 günden fazla devam eder ve tıkanıklığa; kulak ağrısı, kulak akıntısı, baş dönmesi ve burun kanaması gibi eşlik eden belirtiler var ise altta yatan nedenler arasında ayrıca, tümör, kulak zarı yırtılması, iç kulak sıvı dengesi bozukluğu, östaki tüpü bozukluğu ve nazofarenks kitle gibi diğer bazı nedenler de kulak tıkanıklığına neden olabilir.
Kulak tıkanıklığı için doktora gitmek gerekir mi?
Kulak tıkanması ya da işitme kaybı 2-3 saat içinde kendi kendine düzelmiyor ise KBB uzmanına gitmekte fayda vardır. Basit bir kulak kiri beklenebileceği gibi, 2-3 saat süresince geçmeyen ve ani bir işitme kaybı var ise mutlaka doktora baş vurmak gerekir. Banyodan sonra kulak tıkanması oluyor ve zaman zaman tıkanıp açılıyor ise bu çok acil bir durum olmayabilir. Fakat hiç bir neden olmamasına rağmen, kulak tamamen tıkanır ve işitme kaybı olur ise, kişi veya çocuk kendi sesini sağlam kulaktan duyuyor ise bu durum ani işitme kaybının göstergesi olabilir ve mutlaka doktora gidilmesini gerektiren bir durumdur.
Kulağa bir darbe olmuş ise, bir yabancı cisim girmesi, kanama olmuş ise yine doktora gidilmesi gerekir. Bir uçak yolculuğundan sonra kanama ile birlikte işitme kaybı var ise doktora baş vurulması gerekir. Dalış sonrası işitme kaybında, ateşlenme sonrası ağrı ve işitme kaybında da doktora baş vurulması önemlidir.
Bunların dışında sinsi işitme kaybı denilen ve östaki borusu çalışmayan veya geniz eti olan çocuklarda sessiz şekilde işitme kaybı başlar. Bu çocuklar okulda başarısız olur. Anne babalar çocuklarının evde televizyonun sesini çok açtıklarını fark ederler ise bu durumun altında yatan efüzyonlu otit denilen ve sinsi şekilde ilerleyen zamk kulak durumu söz konusu olabilir. Bu tür bir durum dikkat edilmeli ve bu çocuklar mutlaka doktora götürülmelidir.
Kulak tıkanması nasıl tedavi edilir?
Kulak tıkanıklığının tedavisi nedene yönelik yapılır. Kulak tıkanıklığının nedenini bulmak için gereken tetkikler ve iyi bir kulak muayenesi gereklidir. Kulak tıkanmasının nedeni kulak kiri ise bu kirin doktor tarafından temizlenmesi, orta kulak enfeksiyonu söz konusu ise orta kulak enfeksiyonunun tedavisinin yapılması gerekir.
Östaki borusunda tıkanıklık var ise bu borunun neden tıkandığının bulunması ve bu durumun tedavisinin yapılması gereklidir. Fakat en sık, nezle ve gribe bağlı burun tıkanıklığı ve kulak tıkanması görülür ve bu durumun tedavisi de burun damlası, nezle, grip ilaçları ile yapılır. Uçak binildiğinde kulak tıkanması oluyor ise mutlaka uçağa binerken ve inerken uygun burun damlası kullanılmalıdır. Özellikle uçak inerken kesinlikle uyumamak gerekir.
Uçakta kulak tıkanması nasıl önlenir?
Uçağa binerken nezle olup olunmaması önemlidir ve nezle, grip gibi bir durum söz konusu ise uçağa binerken ve inerken mutlaka burun açıcı bir burun damlası kullanmak gerekir. Eğer nezle gibi bir durum olmadan da uçak içinde kulak tıkanması oluyor ise kabin basıncı ile ilgili olabilir ve bu durumda ağız kapalı ve burun kapalı iken yutkunarak valsalva manevrası yapılmalıdır.
Fakat burnumuzu ve ağzımızı el ile kapatarak basınç yapılır ise genizde bulunan bakterileri östaki tüpüne ve orta kulağa göndererek hem kulak tıkanmasına hemde orta kulak iltihabına zemin hazırlamış oluruz. Uçağa binerken nezleli isek burun damlası kullanılmalı, nezle ilacı var ise bu ilaçlar içilmeli, uçak inerken kesinlikle uyunmamalı, eğer çocuk söz konusu ise çocuğun dik tutulması ve biberon verilmesi ve çocuğun küçük küçük yudumlayarak içmesi sağlanmalıdır.
Kulak tıkanıklığını açmak için valsalva manevrası nedir?
Valsalva denilen manevrayı tanımlamadan önce kısaca burun ile kulak arasındaki ilişkiyi bilmek önemlidir. Burun ile kulak arasında bir östaki borusu vardır ve bu östaki borusunun görevi, genizden orta kulağa hava göndermek ve orta kulaktaki suyu buradan boşaltmaktır. Eğer buradan hava gönderilir ise hava gider ve orada bulunan sıvı çıkar. Bu çalışma fonksiyonu sayesinde orta kulağın eşitlenmesi sağlanır.
Valsalva denilen manevrada, ağız kapatılır, burun kapatılır ve kulağa hava gönderilir ve bu sayede östaki borusunun ağzı açılır. Lakin bunu yapmak her zaman işe yaramayabilir veya zarar verebilir. Eğer bu yöntem ile kulağa aşırı basınç uygulanır ise orta kulakta enfeksiyon gelişebilir. Çünkü bu yöntem ile genizde ve burun arkasında bulunan bakteriler kulağa geçebilir.
Fazla basınç uygulanır ise kulak zarı bile yırtılabilir. Valsalva manevrasının doğru yapılışı şu şekilde olur. Ağız ve burun 5 dakika kadar kapatılır ve bu sırada sadece tükürüğü yutmak, yani yutkunmak gerekir. Yani ağız kapalı, burun kapalı iken 5 dakika civarı yutkunmak yeterli olur. Bu şekilde yapılan manevra sayesinde östaki borusu kolaylıkla açılır. Bunu yaptığımız halde kulak tıkanıklığı açılmıyor ise altta yatan başka bir neden olabilir ve bu durumda doktora gitmek gerekir.
Kulak hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Kulak akıntısı neden olur
- Dış kulak iltihabı nedenleri ve tedavisi
- Kulak ağrısı neden olur
- Çocuklarda orta kulak iltihabı nedenleri ve tedavisi
