Ksilitol nedir?
Ksilitol, vücut tarafından ancak kısmen emilen doğal oluşumlu bir karbonhidrattır. İnsan vücudu her gün 15 gram ksilitol üretir. Ksilitol tamamen doğaldır ve metabolizmada her gün kullanılan bir maddedir. Ksilitol enerji içeren tatlandırıcılardan dır, ancak diğer karbonhidratlardan %40 daha az kalori içerir. Ksilitol’ün glisemik indeksi 7’dir, sofra şekerinin ise 100’dür.
Ksilitol içeren bitkiler ve besinler nelerdir?
Ksilitol küçük miktarlarda çeşitli bitkilerde, meyvelerde ve sebzelerde bulunur. Başlıca ksilitol kaynakları; ahududu, çilek, sarı erik, karnıbahar ve ıspanaktır. Doğada çok geniş alanlara dağılmıştır. Fakat küçük konsantrasyonlarda olduğu için ekonomik olmayan bir maddedir.
Pirinç ve pamuk tohumlarının kabukları, şeker kamışı posası, buğday sapı, Hindistan cevizi kabuğu, zengin ksilitol içeriklerinden dolayı ksilitol elde etmek için kullanılırlar.
Ksilitol kullanım alanları ve faydaları
Ksilitol bazen şekerlemelerde ve içeceklerde diş çürüğüne neden olmayan bir tatlandırıcı olarak kullanılır. Ksilitol diş dostu bir maddedir ve diğer şekerler gibi diş çürüğüne katkısı yoktur, hatta diş çürüğü nedeniyle küçük oyukların onarılmasında yardımcı olduğu bilinmektedir.
Diyabetli kişiler tarafından da şeker yerine tatlandırıcı olarak kullanılır.
Ksilitol içeren sakızların bazı çocuklarda yineleyen orta kulak enfeksiyonlarını azalttığı gösterilmiştir, ayrıca bu sakızlar serinlik ve tazelik hissi verir. Yapılan bir çalışmada da ksilitollü sakız çiğneyen bir grup gönüllüde ağız aftları oluşumunun ve mantar enfeksiyonlarının hissedilir derecede azaldığı gözlenmiştir.
Ksilitolün dikkat çeken bir başka yararı da kemik kaybını (oteoporodaki kemik kaybı gibi, geri döndürmedeki rolüdür. Yumurtalığı alınmış fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, ksilitolün kemik yoğunluğunu koruduğu görülmüştür.
Sonuç olarak; ksilitol çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Diş hekimliği ve medikal alanlarda kullanımının yanında, gıda sektöründe katkı maddesi olarak, ecza endüstrisinde, içecek endüstrisinde, keklerde ve sakızlarda tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır.
Ksilitol’ün zararları
Ksilitolün bilinen bir toksisitesi yoktur. Fazla ksilitol, karında rahatsızlığa, şişkinliğe, gaz ve diyare (ishal) gibi irritabl bağırsak sendromu benzeri şikayetlere yol açabilir. Ksilitolün bazı kişilerde de çarpıntıya neden olduğu da bilinmektedir. Pratikte günlük ksilitol alımının 30-50 gramı geçmemesi önerilmektedir. Fakat köpekler gibi diğer bazı canlılar için aynı şey geçerli değildir. Ksilitolle tatlandırılmış yiyecek alan köpeklerde hipoglisemi görülebilmektedir. Köpeklerde koordinasyon kaybı, depresyon ve ksilitol alımından 30 dakika kadar bir süre sonrasında kollaps gözlenebilir. Bir olguda köpek 5-6 adet bisküvi yedikten sonra bu tür problemlerle karşılaştığı bildirilmiştir. Yine köpeklerde fazla dozda ksilitol pıtılaşma bozukluğu ve karaciğer yetmezliğine neden olabilmektedir.
Benzer sağlık yazıları
- Dekstran nedir ve ne için kullanılır
- Amalgam dental nedir
- Balsam nedir
- Şekerli ve gazlı içeceklerin zararları
