Karaciğer kanseri nedir? Karaciğer kanseri tedavisi
Karaciğer insan vücudunun içinde bulunan en büyük organdır ve insan karaciğeri olmadan yaşayamaz. Karaciğerin bağırsaklardan gelen kanı toplamak ve süzmek, vücuttan toksik (zehirli) atıkları uzaklaştırmak enerji depolamak ve proteinleri üretmek gibi birçok işlevi bulunmaktadır. Birincil karaciğer kanseri karaciğerde başlayan tip olarak (primer) karaciğer kanseri şeklinde gelişir veya karaciğere diğer bölgelerden kanser sıçraması (sekonder) karaciğer kanseri oldukça sık görülen bir durumdur. İçinde kan oranı fazla bulunan bir organ olduğundan ve büyük bir organ olması nedeni ile karaciğer, kanserlerin en sık sıçradığı organdır.
Birincil karaciğer kanserinin ortalama % 90’ını hepatosellüler karsinom (HCC) oluşturur. Diğer primer (birincil-esas) karaciğer kanseri alt tiplerini safra yolu kanseri ve karaciğerdeki kan damarlarının kanseri olan, erkeklerde sık rastlanan ölüm nedenleri arasında 6’ıncı sıradadır. Metastatik karaciğer tümörleri, hepatoblastom, kolanjiyosarkom ve sarkomlardır.
Bunlardan en sık görülenler metastatik KC tümörleri ile primer KC kanseridir. Hepatoblastomlar genellikle çocuklarda, anjiyosarkom ise vinil klorür ve thotrotrast’a maruz kalanlarda rastlanan ve çok sık görülmeyen tümörlerdir. Karaciğer kanseri ABD’de dünyanın diğer bölgelerine göre daha sık görülür. Birincil karaciğer kanseri genellikle 50 yaşın üzerinde gelişir. Bazen 2 yaş altındaki çocuklarda da karaciğer kanseri görülebilir.
Karaciğer kanserine neden olan faktörler
Karaciğer kanserinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Karaciğer kanseri etkenleri genellikle kronik hepatit B ve C virüsü (HBV ve HCV) enfeksiyonu başlıca faktörüdür. Kronik olarak HbsAg açısından seropozitif olan hastalarda, serum a- fetoprotein düzey taraması ile hepatosellüler karsinoma gelişimi erken olarak tespit edilebilir. Herhangi bir nedene bağlı sirozda (örneğin alkolizm, hemokromatoz, a-1 antitripsin eksikliği veya primer biliyer siroz) gibi durumlarda hepatosellüler karsinoma gelişme riski yüksektir.
Karaciğer parazitleri ile yaygın enfeksiyon (Clonorchis sinensis) enfeksiyonu karaciğer tümörlerinin Asya’daki yüksek oranda görülme sıklığından kısmen sorumludur. Aflotoksinler olarak bilinen bazı mantar metabolitlerin, deneysel olarak karaciğer tümörleri oluşumunda etken olduğu bilinmektedir. Ayrıca genetik faktörler, metabolik hastalıklar, cinsiyet hormonları ile ilgili tedavi, radyasyona maruz kalma, beslenme ve diyet, immünosüpresif tedavi, thorotrast kullanımı ve sigara kullanımı gibi faktörlerde karaciğer kanseri oluşumunda etken olabilir.
Karaciğer kanseri tipleri
Hapatosellüler karsinom, primer hepatik kanserlerin yaklaşık % 80’ini oluşturur.Gros morfolojileri, hastalığın 3 sınıfa ayrılmasına sebep olur.
Birincisi : Masif form, nadiren küçük satelit nodüller ile çevresindeki karaciğerden belirgin şekilde ayrılan tek büyük kitle olarak karakterizedir.
İkincisi : Nodüller form : çoğunlukla tüm karaciğere dağılmış multiple nodüllerden oluşmaktadır.
Üçüncüsü : Diffüz form tümörün karaciğer parankimine doğru infiltrasyonu ile karakterizedir.
Karaciğer kanseri belirtileri
Primer (birincil) karaciğer kanserinin belirtileri, nedeni bilinmeyen önemli ölçüde kilo kaybı, bir kaç hafta değişimler şeklinde birkaç hafta süren iştah kaybı, kişinin kendini sürekli hasta hissetmesi, çok az bir yemek yemekle bile şişlik ve tok hissetme, karın bölgesininde ağrı veya rahatsızlık hissi, şişkin bir karın, cildin sararması (sarılık), koyu renkli idrar ve soluk renkli dışkı, kaşıntı, kronik hepatitli ya da sirozlu bir hastanın aniden kötüleşmesi, yüksek ateş, karaciğerde büyüme, üst karın bölgesinde ağrı ve terleme gibi belirtiler meydana gelebilir. Bu belirtiler genellikle belirtisizdir ve enfeksiyon gibi bir nedende bu tip belirtiler görülebilir.
Karaciğer kanseri teşhisi
Karaciğer tümörleri
Karaciğer kanserinde en sık görülen tip hepatosellüler karsinomdur. Hepatosellüler karsinom tanısında, görüntüleme yöntemleri, biomarkerlar ve biyopsi yöntemleri kullanılır. Görüntüleme yöntemleri olarak kontrast ultrasonografi (USG), bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) görüntüleme yöntemleri tanıda yardımcıdır. Kan (biomarker) tetkiklerde alfa feto protein değerine bakılır. Bütün bu tetkiklere rağmen tanı konulamaz ise biyopsi tetkiki yapılır.
Karaciğerinde nodül saptanan bir hastada kitle 1 cm’in altında ise üç ay ara ile ultrasonografik yöntem ile takip edilir. Başka bir tanı yöntemine gerek duyulmaz. Üç ay ara ile yapılan ultrasonografik tetkiklerde nodülün durumuna göre gereken işlemler uygulanır.
Kitle 1-2 cm arasında ise üç kontrastlı teknikten (USG, BT, MR) en az iki tanesinde hepatoma lehine bulgu var ise hepatoma tanısı konur. Eğer üç kontrastlı teknikten en az iki tanesinde hepatoma lehine bulgu yok ise karaciğer biyopsisi yapılır.
Kitle 2 cm’den büyük ise üç kontrastlı teknikten (kontrast USG, BT, MR) bir tanesi hepatoma lehine ise veya AFP değeri 200 ng/ml’den yüksek ise hepatoma tanısı konur. Aksi durumunda biyopsi yapılır.
Karaciğer kanseri tedavisi
Karaciğer kanserinin tedavisinde tümörün büyüklüğüne ve yerleşim yerine, kanserin yayılmış ya da yayılmamış olmasına, hastaya cerrahi tedavi uygulanıp uygulanmayacağına ve hastanın genel sağlık durumuna göre tedavi planı yapılır. Tedavi kanserin fonksiyonunu da bağlıdır. Çünkü karaciğer kanseri gelişen hastalarda viral hepatit, alkol ve bazı endüstriyel çözücülere maruz kalma söz konusu olabilir. Küçük tümörler genellikle cerrahi olarak çıkarılarak tedavi edilir.
Hepatosellüler karsinom tip için karaciğer nakli, radyoterapi ve kemoterapi tedavileri uygulanır. Cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri ile tedavi edilemeyen karaciğer kanserli olgularda radyofrekans ablasyon tedavisi (ısı kullanımı) ya da kriyoablasyon (dondurarak) tedavi ve perkutan etanol enjeksiyonu (kanserli hücreleri öldürmek için karaciğerdeki tümörün içerisine alkol enjekte edilmesi) gibi tedavi seçenekleri karaciğer kanseri tedavisinde uygulanan yöntemlerdir.
Karaciğer fonksiyonları ileri derecede bozulmuş olan ve cerrahi tedavi uygulanamayan hastalardakaraciğer transplantasyonu (nakli) yapılır. Bu tedavi ile hem hepatoma hemde siroz hastalığı tedavi edilmiş olur. Karaciğer nakli, siroz zemininde gelişen hepatoselüler karsinomlarda en etkili tedavi yöntemi olarak kabul görmektedir. Fakat karaciğer nakli sonrası tümörün tekrar etmesi en kaygı verici sonuçtur.
Siroz neden olur?Karaciğer nakli nedir?Hepatit C nedir?
