Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Temel yaşam desteği nedir?

Kalp masajı, resusitasyon, kardiyopulmoner resusitasyon ya da kısaltılmış adı ile CPR, Durmuş vaziyetteki dolaşım ve solunum sistemini tekrar çalıştırabilmek için uygulanan yöntemlerin tamamıdır.

Bu yöntem ilk yardım yöntemi olduğundan buradaki amaç, hastaya gerekli sağlık hizmeti ulaşana kadar hastanın dolaşım ve solunumunun devam etmesini sağlamaktır. Kalp masajı ilk yardım eğitimi almış kişiler tarafından yapılmalıdır.

CPR yöntemleri uygulayan kişinin vasıflarına göre ikiye ayrılır. Temel yaşam desteği BLS (basic life spport), ileri kardiyak yaşam desteği ACLS (advanced cardiac life spport). Bu yöntemlerde, kurtarıcı yada kurtarıcılar, elleri ile hastanın kalbinin görevini, ağızları ile de hastanın akciğerinin görevini yerine getirmeye çalışırlar. Yöntem A,B,C ve D baş harfleri ile kısaltılmış bir algoritma ile uygulanır. Airway (hava yolu), Breaht (solunum), Circulattion (dolaşım), Defirilattion (defibrilasyon).

Erişkinler için temel yaşam desteği

Öncelikle hastaya nasılsınız diye sorulup, hastanın bilincinin açık olup olmadığı kontrol edilir. Eğer hastanın bilinci, solunumu yok ise öncelikle 112’ye arayarak acil yardım istenir. Sonrasında ilk olarak hastanın hava alabilmesi için etrafın açılması ya da hava aldırılması, boynunda kravat veya gömleğin düğmesi sıkışık ise gevşetilmesi gereklidir.

Sonra ağız açılıp bakılır ve dil geriye kaydı ise veya herhangi bir yabancı cisim kum, toprak ve diş protezi gibi bir şeyler solunumu tıkayabilir. Bu nedenle hastanın veya yaralının ağız içi bakılıp temizlenir. Bu işlemlerden sonra yine hastanın veya yaralının solunumu ve bilinci yok ise hemen temel yaşam desteğine başlanmalıdır.

 

Temel yaşam desteğinin yapılış şekli

Temel yaşam desteği, suni solunum ve kalp masajı ile bir bütündür. Çünkü solunum desteklenmesi sırasında kalp kendiliğinden durabilir ya da durmuştur. Bu nedenle suni solunum yapılır iken, kalp masajının da yapılması gereklidir. Öncelikle hasta veya yaralı baş, çene pozisyonuna alınır ve işlem başlanır.

Baş, çene pozisyonu : Bunun için bir el hastanın alnına yerleştirilir, diğer elin iki parmağı çenenin altına yerleştirilir, baş geriye doğru itilir, böylece arkaya yaslanan dil kökü oynatılarak hava yolu açılır.

Bak-dinle- hisset yöntemi: İlk yardımı yapan kişi, gözleri ile hastanın göğüs kafesinin solunum ile beraber inip kalktığını, kulağı ile ağızdan veya burundan çıkan havanın sesini, yanağını hastanın ağzına ve burnuna yaklaştırarak çıkan havanın sıcaklığını ve akımını hissetmelidir. Eğer solunum yok ve ilk yardımı yapan kişi bundan emin ise yapay solunum başlanmalıdır.

Yapay solunum nasıl yapılır?

İlk yardımcı bu işlemi yaparken kendini korumak için yapay solunum sırasında ince bir tülbent, gazlı bez gibi araçlar kullanmalıdır. Yapay solunum sırasında erişkinlerde şah damarından, bebeklerde koldan 5 saniye süresince nabız kontrolü yapılmalıdır. Eğer nabız yok ise dış kalp masajına başlanır.

Dış kalp masajı nasıl yapılır?

Vücut ağırlığı ile kaburga kemikleri 4-5 sm içe doğru çökecek şekilde, ritmik olarak, sıkıştırma ve gevşetme şeklinde bası uygulanır. Ritim dakikada 100 bası olacak şekilde uygulanmalıdır. Tüm dış kalp masajı boyunca bel kasları kullanılır. Hasta veya yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır. Temel yaşam desteğine hastanın yaşamsal refleksleri ya da tıbbi yardım gelene kadar veya ilk yardımı yapan kişi yorulana kadar kesmeden devam etmesi gereklidir. 1 siklus = 30 kalp masajı ve 2 yapay solunum 5 kere tekrarlanır. Her siklusta hastanın ve ya yaralının solunumu şah damarından nabzı 5 saniye süre ile kontrol edilir.

Ağızdan ağza yapay solunum nasıl yapılır?

Ağızdan ağza tekniğini uygulamak için hasta veya yaralıya baş, çene pozisyonu verilir. Çene alt kenarı yere dik oluncaya kadar geri itilir. Alındaki elin baş ve işaret parmakları ile burun kanatları dışarı hava çıkmayacak şekilde kapatılır. İlk yardımı yapan kişi, hastanın veya yaralının ağzını kendi ağzı ile hava çıkmayacak pozisyonda kavrar.

Hastanın akciğerine kapasitesine göre hava gidecek şekilde ağızdan 2 kere nefes verilir ve bu işlem yapılırken her nefes vermeden sonra geri çekilerek soluğun dışarı çıkmasına izin verilir. Bu esnada göz ucu ile hastanın göğüs kafesi takip edilerek verilen nefesin gidip gitmediği kontrol edilir. Bu şekilde verilen hava hayati organları koruyacak yeterli oksijene % 16-18 sahiptir. Bebeklerde veya çene kilitlenmesi olan yetişkinlerde yapay solunum ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır.

Kalp masajı uygulama şekli

Hasta veya yaralı imkanlar doğrultusunda düz bir zemine yatırılır ve kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğini ortalayarak (göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası) göğsün merkezi tam olarak ayarlanır. Sonrasında bir elin topuğu göğsün merkezine yerleştirilir ve diğer el bu elin üzerine yerleştirilir. Böylece her iki elin parmakları birbirine geçirilir.

Parmak uçlarının hastaya temas etmemesine dikkat edilir. Çünkü parmak uçları kaburgalara değer ise güç dağılır ve kaburgaların kırılmasına neden olabilecek ciddi sorunlara yol açabilir. Eller sabit tutulup, dirsekler ve omuz düz ve hastanın veya yaralının vücuduna dik olacak şekilde tutulmalıdır.

Bu işlem 1-8 yaşına kadar olan çocuklarda tek elle 2.5-5 sm çökecek şekilde yapılmalıdır. Bir yaşın altındaki bebeklerde her iki meme başından geçen hattın hemen altına iki parmak konur. Parmaklar yan yana ve yere dik olacak, göğüs kemiği 1-1,5 sm içe çökecek şekilde, bası sıklığı dakikada 100 bası olacak şekilde 30/2 oranında yapılır. Bu işlemden sonra hastanın veya yaralının solunumu var ise iyileşme pozisyonuna alınır ve düzenli aralıklar ile kontrolü yapılır. Nabız kontrolü, dolaşım bulguları, göğüs kompresyonu takip edilir.

İyileşme pozisyonu nasıl verilir?

1. Gerçek yan yatış pozisyonuna benzer olması gereklidir.
2. Pozisyon kalıcı olmalıdır.
3. Göğüse basınç verilmemelidir.
4. Sırt üstü pozisyona kolay alınabilmelidir.
5. Hastanın iyi hava alabilmesi sağlanmalıdır.
6. Hastada yeni bir hasara neden olmamalıdır.

İlk yardım yöntemleri ile ilgili benzer sağlık yazıları

1. İlk yardım nedir
2. Yanıklarda ilk yardım nasıl yapılır
3. Abdomane baskı ne demek
4. Epilepsi nöbetlerinde ilk yardım nasıl yapılır
5. Akrep sokmalarında ilk yardım nasıl yapılır
6. Boğulmalarda ilk yardım nasıl yapılır