Organ nakli nedir? Organ nakli neden yapılır?
Organ nakli ya da organ transplantasyonu, organ donörü (vericisi) tarafından verilen sağlam organın veya bir parçasının alıcının hasta ya da fonksiyonu bozulmuş organının yerine koymak amacı ile bir vücuttan diğerine aktarılmasıdır. Tıbbın tarihçesinden günümüze kadar çeşitli transplantasyon tipleri tanımlanmıştır.
Otgreft transplantasyon : Bir dokunun aynı kişinin bir bölgesinden alınıp, vücudun başka bölgesine nakledilmesi işlemidir.
Allogreft transplantasyon : Genetik olarak aynı kimliğe sahip olmayan aynı türe ait iki canlı arasında yapılan doku ya da organ nakli işlemidir.
İzogreft transplantasyon : Allogreftlerin bir alt grubu olup genetik olarak aynı kimliğe sahip verici ve alıcı arasında yapılan organ ve doku nakli işlemidir.
Ksenogreft transplantasyon : Organ ya da dokunun, bir türünden başka bir canlı türüne nakil edilmesidir.
Kafa / beyin nakli nedir?
Kafa/beyin nakli her zaman için ciddi bir bilimsel araştırmadan çok bir bilim kurgu konusu haline gelmiştir. Bunla birlikte pek çok bilim adamı bu konu üzerinde çalışmıştır. Canlılarda ilk kafa nakli 1950’lerin başında organ nakillerinin öncüsü olan Rus Bilim adamı Vladmir P. Demikhov tarafından 1954 yılında gerçekleştirilmiştir. Demikhov bir çok nakil yapmıştır. Ancak ona en büyük ünü kazandıran başarısı 1954 yılında yapmış olduğu kafa naklidir.
Demikhov yavru bir köpekten aldığı kafayı daha büyük bir köpeğin boynuna yerleştirmiş ve her iki kafa aynı köpekte bağımsız bir şekilde hareket etmiş, yemek yiyebilmiş ve su içebilmiştir. Büyük olan köpek ilk zamanlar yeni nakledilen kafadan kurtulmaya çalışmış, ancak bir süre sonra bu kafayı kabullenmiştir. Demikhov Kafa naklini daha sonra 20 hayvanda uygulamış ve bu hayvanlardan en uzun yaşayanı 1 ay hayatta kalabilmiştir.
Sonuç olarak insanda kafa transplantasyonu (nakli) bilim kurgu değil bilimsel bir gerçektir. Cerrahi olarak yapılabilir ve nakledilen kafada beyin canlılığını korur. Ancak günümüz koşullarında kafa nakli yapılan vücudun hareket edemeyeceğine inanılmaktadır.
İnsanlarda kafa nakli için yeni gelişmeler
Kafa nakli nasıl yapılır
Beyin ölümü gerçekleşmiş bir insandan sağlanan sağlam beden, felçli veya ALS’li hastalarda uygulanabilecek bu nakil ile bu hastaların hareket edebileceklerini savunmaktadır. Canavero, çalışmasının ayrıntılarını haziranda ABD’de düzenlenecek bir konferansta bildireceğini ve destek isteyeceğini belirtmiştir.
Kafa naklinde kullanılacak teknikler
Canavero, Surgical Neurology İnternational Dergisi’ne yazdığı makalede kafa naklinin maymunlara yapıldığını ve artık insanlara da bu naklin yapılma zamanının geldiğini vurgulayarak uygulanacak tekniği anlatmıştır.
Hücrelerin oksijensiz şekilde daha uzun yaşayabilmeleri için operasyon öncesinde, donörün vücudunun ve alıcının kafasının ısısı düşürülerek, donörün ve alıcının kafası aynı anda kesilir. Önce boyun çevresindeki dokular kesilir ve ana damarlar küçük tüpler kullanılarak birbirine bağlanır. Sonra her ikisinin de omurilikleri kesilir ve daha sonra hareket kabiliyetini kaybetmeyen ancak beyin ölümü gerçekleşen kişinin bedeni ile, bedeni hasarlı kişinin kafası birleştirilir. Bunu yapabilmek için alıcı ve vericinin omuriliklerinin uçları poli etilen glikol adlı madde ile yapıştırılarak, sonraki aşamada kaslar ve damarlar dikilir. Sergio Canavero kafa nakli için yapılan çalışmalar doğrultusunda bu işlemin yapılması aşamasının özetini bu şekilde ifade etmiştir.
