HIV virüsü (AIDS) nasıl bir hastalıktır?
HIV virüsü, insan bağışıklık sisteminde yetersizliğe neden olarak hastalık oluşturan bir virüstür. HIV virüsünün son döneminde neden olduğu hastalık ise AIDS hastalığıdır. Hıv virüsü vücuda girdikten sonra CD4 T lenfositleri denilen bağışıklık sisteminin savunma hücrelerini etkiler ve buna bağlı olarak bağışıklık sistemi zayıflar. Bu nedenle bağışıklık sistemi vücuda giren mantar, virüs ve parazitler ile savaşamaz ve fırsatçı enfeksiyonlar ortaya çıkmaya başlar.
HIV virüsü ve (AIDS) nasıl bulaşır?
HIV virüsü genellikle cinsel yolla ve kan yolu ile bulaşır. HIV virüsü korunmasız cinsel ilişki esnasında ve ender olarak oral cinsel ilişki yolu ile de bulaşabilir. HIV virüsü kan alma, kan verme işlemlerinde şırınganın enfekte olması sonucu da bulaşabilir. Doğum sırasında HIV pozitif anneden bebeğe veya emzirme ile anneden bebeğe bulaşabilir. HIV (AIDS) virüsü vajinal salgı ve sperm yolu ile, vücut sıvılarının alış verişi ile de bulaşabilir. HIV virüsü enfekte olmuş aletler ile yapılan diş muayeneleri ya da diş operasyonları, enfekte olmuş aletler ile dövme, percing uygulamaları gibi yollarla da bulaşabilir. HIV virüsü gözyaşı, sarılma, el sıkışma, öpüşme gibi yollar ile bulaşmaz.
HIV virüsü (AIDS) belirtileri
HIV virüsü vücuda girdikten sonra bir belirti vermeyebilir. HIV virüsü belirtilerinde genellikle grip benzeri şikayetler (ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde büyüme, ishal, halsizlik, bitkinlik, bulantı, kusma, ciltte döküntü, kas ağrıları gibi) belirtiler görülebilir. Bu tür belirtiler tıp dilinde ”Akut retroviral sendrom” olarak adlandırılır. HIV virüsü alan hastalar çoğunlukla ağır ve uzun süre geçmeyen grip geçirdiklerini düşünürler.
HIV virüsü (AIDS) teşhisi
HIV virüsünün neden olduğu şikayetler genellikle gripten daha uzun sürebilir iken, aslında bu süre 4-5 hafta arasıdır. Fakat hasta grip olduğunu sandığı için araştırılması yolunda bir adım atmaya gerek duymaz. Bu grip benzeri belirtileri yaşayan hasta HIV virüsü ile herhangi bir belirti yaşamadan yıllarca (3-15 yıl arası) yaşamını devam ettirir.
Bu nedenle HIV virüsü alan birçok hastaya tanı konulamaz ve zamanında tedavi uygulanmaz. Bu tür bir hastalık şüphesi var ise mutlaka HIV testi yaptırmak ya da bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına baş vurmak gereklidir. Erken tanının AIDS tedavisinde önemi çok büyüktür. Bağışıklık sistemini oluşturan CD4 T lenfositleri denilen (savunma hücrelerinin) sayısı azalmadan tedaviye başlanmalıdır. Erken teşhisin konulması için bireyin korunmasız cinsel ilişki ya da şüpheli temas sonrası HIV testi yaptırması gereklidir.
HIV virüsü (AIDS) tedavisi
Türkiye’de HIV virüsü için antiretroviral grubu ilaçlar kullanılmaktadır. Türkiye’de bu ilaçlar, hastalığın kesin teşhisi konulduktan sonra devlet tarafından verilmektedir. HIV virüsü tanısı konulduktan sonra tedavi hemen başlatılır. HIV virüsü tedavisi ne kadar erken başlanır ise tedavinin başarı oranı o kadar yüksek olur.
HIV virüsü tedavi sürecinde hastanın günlük yaşamında çok önemli bir değişiklik yoktur. HIV pozitif tedavisi gören hastaların diğer komplikasyonlardan korunması için alkol ve sigaradan uzak durması gerekir. HIV pozitif tedavisinde kullanılan bazı ilaçların bazı besinler ile ve belli bir kalori rejiminde alınması önemlidir. Bu nedenle hastalar, tedaviye ek olarak alması gereken besinleri veya aç karnına yemesi gereken besinleri dikkat etmelidir.
HIV pozitif tedavisi ilaç geliştirme alanında sürekli yeni gelişmeler vardır. HIV pozitif tedavi süreci kişiye göre değişebilir. HIV tedavisinde kullanılan ilaçların da yan etkileri vardır. Hamilelerde de HIV pozitif tedavisi farklı ilaçlar ile uygulanabilmektedir. Hastalar için her ilaç ayrı ayrı değerlendirilir ve ona göre bir tedavi seçeneği oluşturulur.
HIV virüsü (AIDS) görülme sıklığı nedir?
Sağlık Bakanlığının açıkladığı 2013 yılı verilerine göre Türkiye’de 7000’ne yakın HIV pozitif hastası olduğu bildirilmiştir. Fakat bu rakamlar resmi olarak tanımlanan rakamlardır ve HIV pozitif olduğunu bilmeyenlerin olduğu tahmin edildiğinde bu rakamların 20 bin veya üzeri olabilme ihtimali yüksektir.
Amerika’da yapılan son çalışmalarda HIV pozitif taşıyan her 5 hastadan birinin kendisinde HIV virüsü olduğunu bilmediği bildirilmiştir. Avrupa ve Amerika’da AIDS hastalığı ve HIV virüsü hakkında bilincin artması, prezervatif (kondom) kullanımının yaygınlaşması ve alınan diğer önlemler ile HIV virüsü yayılma riski azalmaya başlamıştır.
Fakat Türkiye’de şehirli yaşam tarzının artması, HIV virüsü hakkında yeterli bilincin olmaması nedeni ile hastalığa yakalanma riskini arttırmıştır ve sonraki yıllarda HIV virüsünün görülme sıklığının da artması beklenmektedir. Bu nedenle hastalıktan korunmak için gerekli önlemler almalı, HIV virüsü hakkında bilgi edinmeli ve şüpheli temas sonrası mutlaka HIV testi (P24 antijen testi, Anti-HIV antikor testi, Antijen+antikor testi ve HIV RNA PCR testi gibi testler) yaptırılmalıdır.
HIV pozitif (AIDS) testi nedir?
HIV RNA testi nedir? : HIV RNA testi şüpheli temastan 10 gün sonra yapılabilir. Testte direkt olarak HIV virüsünün DNA’sı saptanır ve bu test sonucu vücutta kaç adet virüs olduğu ortaya çıkar. Bu test HIV testinde duyarlılığı en yüksek olan yöntemdir. HIV RNA testi her merkezde yapılamaz. Bu test özel eğitim almış personeli bulunan, bu teste özel cihazı olan deneyimli bir ortamda yapılır.
P24 antijen testi nedir? : P24 antijen testi şüpheli temastan sonra 2 ile 6 hafta arasında pozitif olur. Bireye HIV virüsü bulaşması sonucu öncelikle HIV virüsüne özgü antijen ortaya çıkar ve sonrasında antijen seviyesi düşmeye başlar ve antijene tepki olarak antikorlar kan testinde tespit edilebilir.
Anti-HIV antikor testi nedir? : Anti-HIV antikor testi kişi enfekte olduktan sonra 3’üncü haftadan itibaren pozitif olmaya başlar veya 3 üncü, 6’ıncı aya kadar bile uzayabilir. Bu nedenle 3’üncü haftada Anti-HIV antikor testi yaptıranların 3’üncü ayda ve 6’ıncı ayda tekrar bu testi yaptırmaları gereklidir.
Son olarak HIV antijen ve antikor testi pozitif çıkanların bu testi doğrulamak için Webstern blot adlı doğrulama testi de yapılır ve bu test Türkiye’de sayılı merkezlerde yapılmaktadır.
HIV virüsü (AIDS)’den korunma yolları
Türkiye’deki hastalar açısından bakıldığında bireyler, hastalığın cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğu konusunda bilgilendirilmelidir. Bu konuda tek eşlilik ve prezervatif kullanımı cinsel yolla bulaşma yönünden HIV’ı önleme amaçlı çok ama çok önemlidir. Kan bankasından alınan kanlar tarama yapıldığı için % 90-95 oranında güvenlidir. HIV pozitifli yakını ya da yakınları olan bireyler, hastanın kan ve vücut sıvıları ile temasından korunmalıdır. Madde bağımlılığı zaten olmaması gereken bir davranıştır. Fakat madde kullananlar kesinlikle aynı enjektörü kullanmamalıdır. Dövme ya da percing yaptıranlar güvenli ve sağlık bakanlığının onayladığı merkezlerde bu işlemleri yaptırmaya özen göstermelidir. Başkasının tırnak makası, diş fırçası gibi malzemeler kullanılmamalıdır.
Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve belirtileri
- AIDS tedavisinde yeni gelişmeler
- Mevsim gribi belirtileri
- Frengi (sifiliz) nedenleri ve tedavisi
- Hamilelikte bebeğe cinsel yolla hastalık bulaşır mı
2 Yorum