Hiperparatiroidizm hastalığı nedir?
Hiperparatiroidizm, paratiroid hormonun (PTH) paratiroid bezlerden aşırı derecede üretilmesidir. Normalde PTH, vitamin D ve başka bir hormon olan kalsitonin kandaki kalsiyum düzeyini düzenler.
PTH’nın aşırı salınımı kemikten kalsiyumu alarak, kandaki kalsiyum seviyesini yükseltir (hiperkalsemi gelişimine neden olur). Bu etki kemiklerde osteoporoz gibi bozukluklara sebep olur. Kalsiyum yüksekliğini normal seviyeye getirebilmek için, böbrekler idrar ile fazla miktarda kalsiyum atarlar. Bu tür bir durumda da böbrek taşları oluşur.
Hiperparatiroidizm tipleri ve nedenleri
Primer (birincil) hiperparatiroidizm nedenleri: Hiperparatiroidi çoğunlukla küçük kanserleşme riski olmayan ve paratiroid bezini tek taraflı tutan bir kitle-tümör nedeni ile meydana gelir ve buna birincil hiperparatiroidizm adı verilir. Bu durum çoğunlukla 40 yaşından sonra ortaya çıkar ve kadınlarda erkeklere oranla iki kat fazla görülür. Hiperparatiroidi tüm bezlerin nedeni bilinmeyen nedenlerle büyümesinden dolayı da ortaya çıkar. % 1 oranında da paratiroid kanseri hiperparatiroidizme neden olur.
Sekoder (ikincil) hiperparatiroidizm nedenleri: Bu durum ayrıca vücutta kalsiyum seviyesinin düşük olduğu böbrek yetmezliği gibi durumlarda da görülür ve bu duruma ikincil hiperparatiroidizm adı verilir.
Hiperparatiroidizm belirtileri ve komplikasyonları
Hiperparatiroidizm asemptomatik (herhangi bir belirti gösteremeyen) şekilde olabileceği gibi en sık görülen belirtiler arasında kas ağrıları, depresyon ve karın ağrıları vardır, fakat en sık görülen belirtisi böbrek taşları ve kanda kalsiyum yüksekliğidir.
Hiperparatiroidi ciddi seviyede ve ciddi kalsiyum yüksekliğine neden olursa daha birçok şikayete ve komplikasyona sebep olabilir.
- Bulantı, iştahsızlık, kabızlık, pankreaitit, kilo kaybı, peptik ülser gibi belirtiler ve komplikasyonlar gastrointestinal sistem tutulumuna bağlı görülebilen belirtiler ve komplikasyonlardır.
- Yorgunluk, bitkinlik, depresyon, hafıza kaybı gibi şikayetler nöropsikiyatrik tutulumu olan hastalarda görülebilen şikayetlerdir.
- Hipertansiyon, kardiyomegali (kalp büyümesi) gibi problemler kardiyovasküler tutulumuna bağlı görülebilen problemlerdir.
- Aşırı idrar salınımı, aşırı su içme, gece sık idrara çıkma, renal kolik, böbrek taşları, kanda kalsiyum yüksekliği ve hematüri (idrarda kan görülmesi) gibi belirtiler ve komplikasyonlar renal sistem tutulumuna bağlı görülebilen şikayetler ve komplikasyonlardır.
- Kas güçsüzlüğü, kemik ve eklem ağrıları, kemik dokusunda azalma, kemik erimesi ve patolojik kırık gibi belirtiler ve komplikasyonlar kas ve iskelet sistemi tutulumuna bağlı şikayetler ve komplikasyonlardır.
Hiperparatiroidizm teşhisi
Hiperparatiroidizm durumu eller ve başın radyografik olarak değerlendirilmesi ve kanda kalsiyum ve PTH düzeylerini ölçen testler ile teşhis edilebilir. Tiroid hastalıkları için endokrinoloji bölümüne gitmek gerekir. Paratiroid tümörlerinin teşhisi için ultrasonografik tarama da gerekir.
Hiperparatiroidizm tedavisi
Hiperparatiroidizm hafif ise tedaviye gerek duyulmayabilir. Hafif paratiroidizmli olgularda kan kalsiyum düzeylerinin ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi için yılda bir kez takibi gerekir.
Daha ciddi paratiroidizmli vakalarda kan kalsiyum seviyesini azaltmak için bazı ilaçlar kullanılabilir. Eğer paratiroid bezinde bir kitle ya da tümör varsa etkilenen bez cerrahi olarak çıkarılır ve bu tedavi ile çoğunlukla iyileşme sağlanır. Kalan paratiroid bezi yeterli miktarda hormon üretmez ise hipoparatiroidizm (paratiroid bezlerinin az hormon üretmesi) için uygulanan tedavi yöntemleri uygulanır.
Benzer sağlık yazıları
- Hiperkalsemi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Hashimato hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Tiroid hormonu eksikliği neden olur
- Tiroid hormonu fazlalığı neden olur
- Tiroid kanseri nedenleri ve tedavisi
