Gırtlak (larenks) kanseri nasıl tedavi edilir?
Gırtlak ya da larenks, solunum, öksürük, konuşma ve yutma fonksiyonlarında önemli rol oynayan bir organdır. Gırtlak kanseri, üst solunum yolu bölgesinde bulunan, özellikle ses tellerinin bulunduğu anatomik bölge ile karakterize tıp dilinde larenks adı verilen gırtlağın habis (kötü huylu) bir hastalığıdır. Habis hastalıktan kasıt, kontrol edilemeyen bir şekilde büyüyen ve çoğalan tömöral bir oluşumu ifade etmesidir.
Bu tümöral oluşum yer kaplayarak bulunduğu bölgenin çalışma fonksiyonunu bozar. Gırtlağın en önemli fonksiyonlarından biri ses kontrolünü sağlamaktır. Gırtlak kanseri genellikle ses kısıklığı ile kendini gösterir. Gırtlak, ses fonksiyonunu sağlamanın yanı sıra, yenilen besinlerin akciğere kaçmasını önlemede de görev alan bir yapıdır.
Dolayısı ile bu bölgede yer kaplayan herhangi bir kitle ses kısıklığı ile karakterizedir. Gırtlak kanseri genellikle bölgesel yayılım gösteren bir kanser türü olduğu için uzak organlara sıçrama yapmaz. Ancak lokal yayılım göstermenin yanı sıra, uzak organlara sıçrama yaptığı da görülmüştür. Hastalığın evresi ilerledikçe seyri de kötüleşir.
Gırtlak (larenks) kanserine neden olan faktörler
Gırtlak kanserinin en önemli nedenlerinden biri sigara ve sigaraya benzeyen diğer maddelerin kullanımıdır. Diğer bir faktör ise cinsiyet (erkeklerde) daha sık görülür. Fakat bunun altında yatan neden de günlük yaşam tarzı alışkanlıklar (sigara ve madde kullanımı) gibi faktörlerdir.
Sigara kullanımının kadınlar arasında da daha yaygın olduğu toplumlarda her iki cinste de aynı oranlarda gırtlak kanseri görülmektedir. Gırtlak kanseri sigara ve diğer tütün ürünleri kullanmaksızın da, ileri yaşlarda, kimyasal maddelere maruz kalma, papillomatozis ve gastroözofagial reflü hastalığı nedeni ile de görülebilen bir hastalıktır.
Gırtlak (larenks) kanseri belirtileri
Gırtlak kanserinin en önemli ve ilk belirtisi ses kısıklığıdır. Ancak her ses kısıklığı gırtlak kanseri değildir. Ses kısıklığının çoğu nedeni ani başlayan nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Ses kısıklığı olan hastanın özellikle erkek olması, uzun süredir sigara kullanıyor olması, ileri yaşlarda olması, 3 haftadan uzun sürmüş olması gırtlak kanserini akla getirir ve bu tip bir durumda mutlaka iyi bir KBB uzmanına baş vurmak gereklidir.
Gırtlak kanserinin diğer belirtileri arasında yutmada güçlük veya takılma hissi, kronikleşmiş boğaz ağrısı, yutma sırasında kulaklara vuran ağrı, solunum güçlüğü, boğazda yabancı cisim hissi, kanlı balgam, hırıltılı solunum, boyunda kitleler ve bu kitleler ağrılı ya da ağrısız olabilir.
Gırtlak (larenks) kanseri teşhisi
Gırtlak kanseri teşhisi şüphelenme durumunda araştırmalar yapılarak konulur. Üç haftadan uzun süren ses kısıklığı mutlaka bir KBB doktoru tarafından değerlendirilmelidir. Sadece şüphelenme ile tam teşhis konulamayacağı için laringoskopik yöntem ile hastalıklı dokudan alınan küçük bir parça patolojik incelemeye gönderilir ve bu sayede kanser olup olmadığı anlaşılabilir.
Bunların dışında teşhis ve metastazları anlayabilmek için radyolojik görüntüleme yöntemleri direkt grafi (laringografi), baryumlu grafi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, pozitron emisyon tomografisi, elektronöromiyografi, maping (işaretleme), boyun uzak metastazının araştırılması, hastanın muayenesi ve öyküsü ve evreleme gibi yöntemler kullanılır.
Gırtlak (larenks) kanseri tipleri ve evreleme
Tip 1 gırtlak kanseri : Tümör normal hareket ile birlikte vokal korda veya kordlara sınırlı (anterior veya posterior komüssürü tutabilir).
Tip 1 a ve b gırtlak kanseri :Tip bir korda sınırlı iken, tip 1 b gırtlak kanseri, iki korduda tutmuş haldedir.
Tip 2 gırtlak kanseri : Tümör supraglottise ve/veya sobglottise uzanmış ve/veya kord hareketleri sınırlıdır.
Tip 3 gırtlak kanseri : Vokal kord fiksasyonu ile birlikte larenkse sınırlı ve/veya paraglottik boşluğa invaze olmuş ; ve/veya minör tiroid kartilaj erozyonu (iç korteks).
Tip 4 a gırtlak kanseri : Tiroid kartilajı invaze etmiş ; ve/veya larenks dışındaki yapılara invazyon.
Tip 4 b gırtlak kanseri : Tümör prevertebral alana invaze ; karotisi çevrelemiş mediastinal yapıları invaze.
Gırtlak (larenks) kanseri tedavisi
Gırtlak kanserinin tedavisi vardır. Gırtlak kanserinin tedavisi tümörün büyüklüğüne ve yerleşim yerine göre kanserin yayılıp yayılmamış olmasına ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Gırtlak kanseri tedavisi diğer kanserlere göre daha yüz güldürücü sonuçlar verir. Erken evrede yakalanan gırtlak kanseri tedavisinde başarı oranı yaklaşık % 70-80 civarıdır.
Gırtlak kanseri tedavisinde cerrahi tedavi, radyoterapi tedavisi ve kemoterapi tedavisi gibi tedavi yöntemleri uygulanır. Erken tanısı konulan ve 65 yaş altı gırtlak kanserleri hastalarında tedavinin başarı oranı daha yüksektir. Gırtlak kanseri tedavisinden sonra sağ kalım oranlarının kadınlarda daha yüksek olduğu bildirilmektedir.
Gırtlak (larenks) kanseri cerrahi tedavisi
Gırtlak kanseri tedavisi
Gırtlak kanseri tedavisinde cerrahi yöntemler, radyoterapi, kemoterapi tedavileri uygulanır. Cerrahi tedavi konservasyon cerrahisi (parsiyel larenjektomi), endoskopik eksizyon, vertikal parsiyel larenjektomiler, total larenjektomi, horizontal parsiyel larenjektomiler, suprakrikoid larenjektomi gibi cerrahi yöntemlerdir.
Eskiden cerrahi tedavide gırtlağın tamamen alınması şeklinde yapılırdı. Fakat günümüzde genellikle gırtlak kanseri cerrahisinde gırtlağın sadece bir bölümü alınması ve geri kalan bölümün tekrar oluşturulması (tamiri) şeklinde işlem tamamlanır. Gırtlağın fonksiyonlarının tekrar elde edilmesi erken evre gırtlak kanserlerinde mümkün olabilmektedir.
Gırtlak (larenks) kanserinde kemoterapi ve radyoterapi tedavisi
Cerrahi tedaviler, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemleri gırtlak kanseri tedavisinde ana tedavi yöntemlerini oluşturur. Baş, boyun bölgesi kanserleri lokal olarak genişleyen ve etrafa yayılan tümörler olduğu için uzak organlara sıçrama yapmadıklarından tedavide başarı oranı daha yüksektir. İleri evre tümörlerde tümörün küçültülmesi için cerrahi öncesi ve sonrası hepsi birlikte radyoterapi tedavisi ve kemoterapi tedavisi şeklinde de uygulanır.
Gırtlak (larenks) kanseri ameliyatı sonrası
Erken evre gırtlak kanseri ameliyatından sonra yapılan ameliyatın genişliğine göre hastanede yatış süresi 1-2 günden bir haftaya kadar değişebilir. Eğer ameliyat sırasında trakeotomi (boyun ön bölgesinde) delik açılmış ise hastanın taburcu olması için o deliğin kapatılması ve hastanın kolay yutabilmesi sağlanana kadar hastanede kalış süresi uzayabilir.
Geç evre ve daha geç evre gırtlak kanseri hastalarının hastanede kalış süresi daha uzun olur. Hastalar yaraları iyileştikten ve rahat yutabilir duruma geldikten sonra evlerine taburcu edilirler. Bu süre bazen birkaç hafta sürebilir.
Hastalığı ilerlemiş hastaların cerrahi sonrası kemoterapi ve radyoterapi tedavisi yapılmadan tedavi tamamlanmış olmaz. Gırtlağı alınan hastalara iyileştikten sonra ses protezi veya başka yöntemler ile konuşma fonksiyonu geri kazandırılmaya çalışılır. Gırtlağı tamamen alınmış hastalara ses protezi ameliyat sırasında ya da daha sonra uygulanır.
Gırtlak kanseri ameliyatının riskleri
Gırtlağı alınmış hastalarda ses kısıklığı, koku almada azalma, boyundaki kesi izinin yara olması, boyun cildinde sertleşme, boyun ve omuz ağrıları, ameliyat sonrası yutmada zorluklar, kanama ve kan nakli nedeni ile riskler, yüz sinirinin alt dudak, dudak köşesine giden dalının hasar görmesine bağlı gülümseme sırasında yüzde asimetri, ameliyat alanında enfeksiyon riski, yara yerinden tükürük gelmesi, ameliyat anında veya sonrasında bazı kalp sorunları, ameliyat sırasında veya sonrasında nörolojik problemler (inme gibi) rikler söz konusu olabilir.
Boğaz hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Yutak (farinks) kanseri nedir
- Baş, boyun kanseri neden olur
- Boğaz ağrısı neden olur
- Boğaz kuruluğu neden olur
6 Yorum