Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Emzirme, bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişimi için en uygun bebeği besleme yöntemidir. Emzirme, anne ve bebeğin sağlığı üzerinde biyolojik ve psikolojik etkiye sahiptir. Anne sütü insan organizmasının büyümesine, gelişmesine, olgunlaşmasına yarayan her türlü besin öğelerini ve diğer maddeleri içeriğinde barındıran en uygun ve en doğal beslenme yöntemidir.

Emzirme döneminde enerji ve besin öğeleri ihtiyacı hamilelik döneminde olduğundan daha fazladır. Anne hamileliği süresince iyi beslenir ise emzirme dönemindeki ihtiyaçlarını kısmen karşılayabilir. Anne hamileliği döneminde aldığı kiloları doğumun ilk haftasında kaybetmeye başlar.

Doğumdan sonra anne sütü salımında rolü olan iki refleks vardır. Süt oluşumu refleksini prolaktin hormonu sağlar, sütü salgılayan refleksi ise oksitosin hormonu sağlar.

EMZİKLİLİK DÖNEMİNDE ANNENİN ENERJİ İHTİYACI NASIL SAĞLANIR?

Gebelik süresince vücut yağı olarak depolanan enerji ve besin gruplarından alınan enerji sayesinde süt üretimi sağlanır. Süt veren kadın hem kendi vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutabilmek hem de salgıladığı sütün karşılığı olan enerji, protein, vitamin ve mineralleri alabilmek için yeterli ve dengeli beslenmelidir. Eğer anne bu süreçte yeterli ve dengeli beslenemezse kendi vücut depolarını tüketmek zorunda kalır. Bu durum, annenin sağlığının bozulmasına ve süt üretimi yetersizliğine neden olur.

EMZİRME DÖNEMİNDE ENERJİ VE BESİN İHTİYACI NEDİR?

Sadece anne sütüyle bebeğini besleyen bir anne günde yaklaşık 700-800 mL süt salgılar. Bu sütün salgılanmasında etkili olan enerji ve besin öğeleri ihtiyacı emzirme döneminde de normal gereksinmeye ek yapılarak arttırılır.

Yeterli miktarda anne sütü üretimi için yeterli miktarda sıvı alımı önemlidir. Günde en az 8-12 bardak su ve/veya sıvı tüketilmesi gerekir. Emziklilik döneminde su tüketiminin yanı sıra besin değeri yüksek olan meyve suyu ve süt, ayran gibi içecekler de tüketilmelidir. Süt, ayran ve meyve suyu aynı zamanda diğer besin öğelerinin tüketimini de sağlar ve anne sütünün verimini arttırır. Örneğin süt, ayran ile kalsiyum, meyve suları ile C vitamini ihtiyacına destek sağlanır.

Emziklilik döneminde zayıflamak için diyet yapılmamalıdır. Emziklilik döneminde enerji alımı günlük 1800 kalorinin altında olursa vücudun ihtiyacı olan besin değerleri yeteri kadar alınamaz. Özellikle doğumdan sonraki emziklilik dönemi başladığında düşük kalorili beslenmek süt üretimini azaltır ve sütün besin değerini olumsuz yönde etkiler.

Emziklilik döneminde soğan, sarımsak, brokoli, karnabahar, lahana, acı baharatlar ve kuru baklagiller, anne sütünün tadını değiştirebilir ve bu durum bazı bebeklerde gaz oluşumuna, huzursuzluğa, emmek istememeye neden olabilirken, bazı bebeklerde hiç bir değişiklik yaratmaz. Bebekte birtakım huzursuzluklar oluşur ise bu tür besinleri daha az sıklıkta tüketmek gerekebilir.

Emziklilik döneminde alkol ve sigara kullanılmamalıdır.

EMZİREN ANNELERİN TÜKETMESİ GEREKEN BESİNLER VE BESİNLERİN TÜKETİM MİKTARLARI

Besin grupları ve besin miktarları: 

• Süt ve yoğurt: 2-3 su bardağı (400-600 ml).
• Peynir: 2 kibrit kutusu kadar (60 gr).
• Et, tavuk, balık: 3-4 porsiyon.
• Yumurta, kuru baklagiller: 1 porsiyon.
• Taze sebze ve meyveler: 5-7 porsiyon.
• Ekmek: 4-6 dilim tahıllı ekmek.
• Pirinç, makarna, bulgur: 2-3 porsiyon ya da tüketilmese de olur veya bunlar ekmek yerine tüketilebilir.

ANNE SÜTÜNÜ ARTIRAN YİYECEKLER veya BESİNLER

Yumurta anne sütünü arttırır mı? Emziren annelerin haftada 3-4 kez yumurta yemesi oldukça önemlidir. Bebeğin büyümesinde ve gelişmesinde önemli yeri olan protein içeriği yumurta da vardır.

Kırmızı et anne sütünü arttırır mı? Demir, bebeğin büyümesinde ve gelişiminde çok değerli bir mineraldir. Bu değerli mineralin en fazla bulunduğu besin ise kırmızı ettir. Demir, bebeği enfeksiyonlara karşı korur ve bağışıklık sitemini kuvvetlendirir. Annelerin haftada 2-3 kez kırmızı et tüketmeleri de tavsiye edilir.

Balık anne sütünü arttırır mı? Kalp damar hastalıklarından beyin gelişimine, bağışıklık siteminin güçlenmesinde ve bebeğin beyin gelişimi ve görme yeteneğini desteklemede oldukça etkili bir besindir. Annelerin mevsimine uygun balıklardan haftada 2-3 kez tüketmeleri önerilmektedir.

Kuru baklagiller anne sütünü arttırır mı? Doğumdan sonra 2 yaşına kadar olan dönem bebeğin büyüme ve gelişme gösterdiği en hızlı dönemdir. Nohut, mercimek, kuru fasulye, börülce gibi besinler kaliteli bitkisel protein içerir.

Yağlı tohumlar anne sütünü arttırır mı? Fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar zengin yağ asidi ve vitamin ve mineral bileşimi ile emzirme dönemi için önemli besin kaynaklarıdır.

Yoğurt anne sütünü arttırır mı? Aannenin bebeği ile paylaştığı mineral depolarını doldurmasının yanında, bebeğin kemik ve diş sağlığı için yoğurt tüketimi çok önemlidir. Anne, enerji ihtiyacına göre günde 1-2 bardak yoğurt tüketmelidir.

Koyu yeşil yapraklı sebzeler anne sütünü arttırır mı? Yeşil yapraklı sebzeler annenin emzirme dönemindeki beslenmesi ile doğrudan ilişkilidir. Mevsimine uygun, ıspanak, semiz otu, maydanoz, dere otu, tere, roka, nane, lahana, brokoli gibi yeşilliklerin tüketimi durumunda folik asit gibi birçok besin öğesine katkı sağlanmakta ve ileride bebekte anemi görülme riskini de azaltmaktadır.

Zeytin anne sütünü arttırır mı? Zeytin ve zeytin yağı, yağ asidi bileşimi ile birlikte gün içerisinde yemek, salata ve soslarda kullanmak gibi yöntemler sayesinde bebeğin yağ asidini de dengelemiş olur.

Biber anne sütünü arttırır mı? Renkli biberler; kırmızı, yeşil, sarı biberler içeriğinde bulunan A vitamini sayesinde bebeğin görme duyusu üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Ayrıca biber yüksek antioksidan kapasitesi ile hem annenin hem de bebeğin bağışıklık sitemi üzerinde olumlu etkiye sahiptir.

Kuru meyveler anne sütünü arttırır mı? Kuru meyveler içeriğinde bulunan lif, vitamin, mineral ve fitobesinler sayesinde emzirme döneminde artan ihtiyaçları karşılamada yardımcıdır. Fitobesinler renkli sebze ve meyvelerde bulunur. Antioksidan özelliği ile kansere karşı koruyucu etkiye sahiptir fakat kuru meyveler şeker oranı nedeni ile aşırı tüketilmemelidir.

ANNE SÜTÜ NEDEN AZALIR?

Emziklilik döneminde anne sütü miktarını azaltan bazı faktörler vardır. Bu faktörler; bedensel, çevresel, psikolojik, emme refleksi, ilaçlar ve beslenme gibi anne sütünün miktarını olumsuz etkiler.

• Anne sütünü azaltan bedensel faktörler: Annenin sık doğum yapması, annenin ağır işlerde çalışması, aşırı yorgunluk ve annenin yaşının küçük olması gibi faktörler süt salımını azaltır.
• Anne sütünü azaltan çevresel faktörler: Annenin yaşam koşulları (sosyoekonomik düzeyi, kültürel faktörler; gelenek, görenek ve adetler gibi) yaşam koşulları anne sütü oluşumunda olumsuz etki gösterir.
• Anne sütünü azaltan psikolojik faktörler: Annenin psikolojik durumu ( üzüntü, huzursuz ortam, stres, ani coşku, sinir sisteminin yetersiz çalışması ve doğum sonrası hormon dengesizlikleri gibi) psikolojik faktörler anne sütü salımını olumsuz etkilemektedir.
• Anne sütünü azaltan emzirme yöntemleri: Annenin süt salımını bebeğin uygun pozisyonda emzirilmemesi, bebeğin meme başını tam kavrayamaması ve meme başında oluşan çatlaklar ve yaralar anne sütü üretimine olumsuz etki edebilir.
• Anne sütünü azaltan diğer faktörler: Reçetesiz ilaç kullanımı ve dengesiz ve yetersiz beslenme gibi faktörlerdir.

HANGİ DURUMLARDA BEBEK EMZİRİLMEZ?

Bazı durumlarda annenin bebeğini emzirmesi annenin sağlığı açısından riskli olabilir.

• Bu durumlar; annede ağır kalp yetmezliği varlığı, ağır solunum yetmezliği varlığı, ağır böbrek yetmezliği varlığı gibi durumlardır.
• Çok az görülen bir durum olsa da bazı psikolojik durumlarda (ağır depresyon durumlarında) emzirme annenin yanlış davranışları nedeni ile doğru olmaz.
• Çalışan annelerin (kurşun, civa arsenik teması olan) annelerin bebeklerini emzirmeleri doğru değildir.
• Kanser ve epilepsi hastalığı nedeni ile ilaç kullanan anneler bebeklerini emzirmemelidir.
• Galaktozemi, fenilketonüri gibi özel beslenme tedavisi gerektiren bir hastalık varlığında bebeğin emmesi doğru olmaz.

EMZİRMENİN ANNEYE YARARLARI

• Bebeğini hemen emzirmeye başlayan annelerde doğum sonrası rahimin küçülmesi daha hızlı olur.
• Gelişmekte olan ülkelerde emzirme, gebeliği önlemede yardımcı olur. Bebek doğduktan sonra 6 aya kadar sadece anne sütü ile besleyen, gece ve gündüz en az 10 defa sürekli emziren ve adet görmeyen kadınlarda hamile kalma riski oldukça düşüktür.
• Bebeğini en az 2 yaşına kadar emziren annelerin özellikle menopoz döneminde meme kanseri, yumurtalık kanseri ve yumurtalık kistleri, idrar yolu enfeksiyonlarına yakalanma riski daha düşüktür.

ANNE SÜTÜNÜN BEBEĞE FAYDALARI

Anne sütünün çocuğa olumlu etkileri sadece bebek emdiği sürece değil, ileri yaşlarda da devam eder.

• Emzirme süresince sütteki yağ oranının artışı bebeğin iştahını kontrol altında tutar.
• Anne sütü emen çocuklarda obezite (şişmanlık) ve koroner kalp hastalığı oluşma riski azalır.
• Anne sütü ile beslenen çocuklarda konuşma bozukluğunun daha az olduğu ve matematik skorlarının daha yüksek olduğu belirtilmiştir.
• Anne sütü emen çocuklarda ağız gelişim bozuklukları, diş problemleri ve diş çürükleri, orta kulak iltihabı daha az görülür.
• Anne sütü emen bebeklerde kan kanseri (lösemi hastalığı) görülme sıklığı daha azdır.
• Uzun süre anne sütü emen çocukların şeker hastası olma olasılığı oldukça düşüktür.
• Anne sütü ve doğumdan sonra gelen sarı süt bebek için çok önemlidir. Bu süt bebeğin ilk aşısı olarak tanımlanabilir.
• Anne sütü bebekler için yaşamsal öneme sahiptir ve bebeğin, annesi ile sevgi bağı kurabilmesi için en iyi iletişim yoludur.

EMZİREN ANNE İÇİN ÖRNEK MENÜ

• Sabah kahvaltısı: 1 su bardağı süt, 1 haşlanmış yumurta, 1 yemek kaşığı pekmez, 1 adet domates, 1 ince dilim tahıllı ekmek.
• Kuşluk: 1 adet meyve.
• Öğlen yemeği: 1 porsiyon etli sebze yemeği, 1 porsiyon makarna, 1 kase yoğurt, 1 ince dilim tahıllı ekmek ve salata.
• İkindi vakti: Peynirli, domatesli sandviç ve 1 meyve.
• Akşam yemeği: 1 kase tarhana çorbası, 3 adet köfte, patates püresi, 1 porsiyon zeytin yağlı sebze yemeği, 2 ince dilim ekmek, 1 adet meyve ve salata.
• Gece menüsü: 1 kase yoğurt.

BEBEK EMZİRİRKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?

 

Benzer sağlık yazıları

1. Anne sütü nasıl oluşur
2. Bebek nasıl emzirilir? Emzirme sorunları
3. Doğumdan sonra vücut eski haline nasıl döner
4. Doğumdan sonra normal yaşama dönüş
5. Bebek beslenmesi nasıl olmalı
6. Anne stresi bebekte gaz sancısı yapar mı