Dismorfofobi (beden dismorfik bozukluk – BDB), kişinin görünümünde var olduğunu sandığı bir kusur ile aşırı uğraşması ve bu kusurunu saklamak için kompulsif davranışlar sergilemesi olarak tanımlanan bir durumdur.
DİSMORFOFOBİYE NEDEN OLABİLEN FAKTÖRLER ve DİSMORFOFOBİ TİPLERİ
Birçok ruhsal bozuklukta olduğu gibi, beden dismorfik bozukluğun da nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik, gelişimsel, psikolojik, sosyal ve kültürel dahil olmak üzere birçok faktör, bu durumun gelişimiyle ilişkili olabilir. Bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde ortaya çıksa da, birçok hastanın çocukluk dönemine ait travmalar, istismar, ihmal ve alay gibi öyküleri bulunabilir.
Ender olarak görülse de, sanrısal beden dismorfik bozukluğunda, ebeveynin sanrısal düşünceleri çocuğun bu durumdan etkilenmesine, dolayısıyla da çocuğun zamanla aynı sanrıları geliştirmesine yol açar (bu tip ailesel beden dismorfik bozukluk olarak adlandırılır). Daha nadir olarak da hasta kendi çocuğu üzerinde sanrılar geliştirebilir (bu da, vekilli beden dismorfik bozukluk olarak adlandırılır).
DİSMORFOFOBİ BELİRTİLERİ ve BULGULARI
Beden dismorfik bozukluğun en bilindik klinik özellikleri, kişinin kendi kurduğu veya çok önemli olmayan bir fiziksel kusur ile orantısız düzeyde uğraşma ve bu nedenle, bu durumun kişinin sıkıntıya düşmesini veya iş-özel ve sosyal yaşamında işlev kaybına neden olmasıdır.
Bu hastalar genellikle psikiyatriste gitmeyi değil, fiziksel kusurlarını ortadan kaldırmak için estetik cerrahi veya diğer uzmanlıklara (örn. dermatolog gibi) gitmeyi tercih ederler. Bu bireylerin takıldıkları kusurlar genellikle yüz ve baş bölgesini içeren (burun, gözler, dudak, saçlar gibi) hayali ve önemsenmeyecek (sıklıkla yüzdeki yaralar, sivilceler, cilt lekeleri, yüzdeki kıllar ve burun, ağız, çene ve kaşların şekli gibi) kusurlardır. Ayrıca bu bireylerin, cinsel organlara veya vücudun diğer yapılarına (kalça, bel, karın ve göğüsler gibi) ilişkin kaygıları da olabilmektedir. Beden dismorfik bozukluğu, vücudun bir parçasının görünüşüyle ilgili olabileceği gibi, bazen de vücudun işlevi ile ilgili endişelerden (örn. terleme ve buna bağlı olarak koku salgılandığı hakkında düşünceler) de kaynaklanabilir.
Bu bireylerin kaygıları sosyal ortamlarda daha ciddi boyuta gelebilir. Bu nedenle, bu kişiler evden çıkmak istemez, sadece karanlıkta çıkmayı tercih ederler, kaygılarından dolayı sosyal ortamlardan uzak durmaya çalışırlar, hatta işi bırakma veya okula gitmeme gibi daha ciddi davranışlar sergileyebilirler. Çoğu hasta bedensel kusurlarının başkaları tarafından görüldüğünü düşünerek sık sık aynaya bakma ihtiyacı duyar. Vücutlarının belli bölgesinde bozukluk, kusur veya düzensizlik olduğu hakkındaki düşünceleri ne olursa olsun değişmez. Günlerinin ortalama 3-8 saati hastaların kontrol edemedikleri bu düşünceler ve uğraşlar ile geçer.
DİSMORFOFOBİDE TANI ve AYIRICI TANI
Beden dismorfik bozukluğun hangi başlık altında sınıflandırılmasına yönelik tartışmalar halen devam etmektedir. Bu durum her ne kadar somatoform bozukluk olarak sınıflandırılsa da, bazı ruhsal hastalıklar (örn. obsesif kompulsif bozukluk gibi) ile ilişkisi nedeniyle, yaygın olarak obsesif kompulsif spektrum bozuklukları grubunda bir bozukluk olarak da kabul görmektedir.
Bu bozukluğun teşhisi oldukça zordur ve birçok hasta genellikle tanı veya uygun tedavi alamaz, çünkü bu bireylerin çoğu plastik cerrahlara veya dermatologlara başvururlar. Doğru tanı, özel sorgulamaya ve duygusal sıkıntı veya sosyal işlev bozukluğu ile korelasyona bağlı olabilir. Dismorfofobinin, duygudurum bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu ve yeme bozuklukları (örn. anoreksiya nervoza gibi) ile ilişkili de olabileceği öne sürülmektedir
Ayrıcı tanıda sosyal anksiyete bozukluğu, majör depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk gibi psikiyatrik durumlar göz önünde bulundurulmalıdır.
DİSMORFOFOBİ TEDAVİSİ
Bu hastalar genellikle plastik cerrahların veya dermatologların devamlı hastalarıdır. Kusur olarak gördükleri bölgeleri sürekli düzeltme veya düzelttirme derdine düşerler.
Tedavi genellikle kişinin psikolojik durumuna bağlı olarak kısa ya da uzun sürebilir. Tedavide duruma göre ilaç tedavisi, psikoterapi ve hipnoterapi gibi yöntemler uygulanır. Hastaların vücut dismorfik bozukluğu başka bir psikolojik rahatsızlıktan kaynaklanıyorsa, bu hastalığın tedavisi üzerinde durulur.
Hastalara uygulanacak psikoterapinin kaç seans olacağı psikiyatristin görüşüne ve hastalığın derecesine bağlı olarak değişir.
Benzer Yazılarımız
- Fobik Bozukluk Nedir
- Psikoterapi Nedir
- Psikanaliz Nedir
- Deri Yolma Bozukluğu Nedir
- Revizyon Burun Estetiği Nedir
