Dış kulak yolu enfeksiyonu nedir?
Dış kulak, kulak kepçesi ile orta kulak boşluğunda kalan kanal şeklinde bir yapıdır ve dış kulak ses dalgalarının orta kulağa iletimini sağlar. Dış kulak üzerinde dış ortama karşı kulağı koruyan ve antiseptik özellikleri olan salgı üreten bezler vardır. Dış kulak yolunu örten deride dış kulak yolunu koruyan birçok madde salgılanmaktadır. Dış kulağın inflamatuvar hastalıkları, dış kulak yolu enfeksiyonu, otitis eksternal ya da yüzücü kulağı olarak adlandırılır.
Özellikle nemli ortamlarda bulunanlarda, yaz aylarında ve kulak karıştırma alışkanlığı olan kişilerde dış kulak yolu iltihabı daha sık görülür. Dış kulak yolunda kanal darlığı olan, dış kulak yolunda kemik büyümesi olan ve kulak temizleme çubuğunu dış kulak yolunu sokan kişilerde dış kulak iltihabı oldukça sık görülür.
Dış kulak iltihabına neden olan faktörler
Dış kulak yolu kanal şeklinde bir yapıdır ve o yapı ve o bölge nemlenmek zorundadır. Dış kulak yolundan antiseptik maddeler salgılanmaktadır. Özellikle halk arasında kulak kiri olarak adlandırılan salgının bakteri, mantar, virüs ve böcekler gibi zararlı durumlara karşı koruyucu etkisi vardır ve bu salgının o bölgeden temizlenmemesi gereklidir. Özellikle kulak temizleme amacı ile dış kulak yoluna pamuklu çubuk, rulo peçete ya da nemi alacak herhangi bir malzeme ile bu salgının deri üzerinden temizlenmesi doğru bir davranış olmaz ve dış kulak yolu iltihabı riskini arttırır.
Ayrıca kulak yolunda kemik büyümesi, kulak temizleme işlemi, nemli ortamlarda bulunmak ya da çalışmak (havuza veya denize girmek, sauna gibi yerlerde uzun durmak veya çalışıyor olmak gibi etkenler dış kulak iltihabı riskini arttıran diğer etkenlerdir. Havuzlarda klorlu temizleme sistemi bulunmaktadır ve bu klorun dış kulak yolundaki antiseptik koruyucular üzerinde olumsuz etkileri vardır. Özellikle uzun süre ve sürekli havuza girenlerde dış kulak yolunun yapısı bozulur. Havuz ve deniz suyunun soğuk olması durumunda uzun dönem içinde durulur ise kulak yolunda bulunan kemiklerde büyümeye ve bu bölgenin daralmasına neden olabilir.
Dış kulak iltihabı (enfeksiyonu) belirtileri
Dış kulak yolu iltihabı ilk başladığında dış kulak yolunun derisinde şişlik (ödem) oluşur. Dış kulak yolunun cildi ödeme karşı çok hassastır ve deri altında ağrılar başlar. Dış kulak yolu iltihabı yakın dönemde tedavi edilmez ise kulakta şişlik, sarı, yeşil renkte ve kötü kokulu akıntı, kulakta tıkanma, işitme kaybı, kulak derisinde pullu döküntü gibi şikayetler meydana gelir.
Dış kulak derisine dokunulduğunda ya da hareket edildiğinde ağrı oluşabilir. Bununla birlikte hastalık ilerler ise ön tarafta bulunan tükürük bezlerine enfeksiyon yayılabilir ve daha ciddi apseler oluşabilir. Bunların dışında bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde hastalık daha ciddi bir duruma, kemikleri de tutan bir enfeksiyon olan malign otitis eksterna adı verilen daha zor dış kulak yolu iltihabına dönüşebilir.
Dış kulak iltihabı (enfeksiyonu) teşhisi
Eğer kulakta kaşınma, kulağın içinde pullanma ve kulak kanalında ağrı var ise dış kulak yolu iltihabından şüphelenmek gerekir. Dış kulak yolu iltihabı olduğunda genellikle kulaktan dışarı doğru sarı, sarımsı yeşilimsi akıntı görülür ve bazen bu akıntıdan sonra ağrıda azalma olabilir. Dış kulak yolu iltihabı KBB uzmanın yapacağı fizik muayenede otoskop denilen bir alet ile muayene eder. İltihaptan şüphelenilir ise akıntıdan örnek alınarak laboratuvara gönderilir ve bu sayede iltihabın bakteriyel, virüse bağlı, mantara bağlı olup olmadığı anlaşılır ve buna yönelik tedavi planı yapılır.
Dış kulak iltihabı (enfeksiyonu) tedavisi
Dış kulak enfeksiyonu tedavisi
Dış kulak yolu enfeksiyonu tanısı konulduktan sonra dış kulak yolu enfeksiyonunun derecesine ve tipine göre farklı tedavi yöntemleri verilebilir. Örneğin, dış kulak yolu iltihabının başlangıç aşamasında sadece kızarıklık ve şişlik vardır ve bunun için damla tedavisi verilir.
Bu damlaların içeriğinde kulak kirinin içeriğinde de bulunan asitli ve alkollü maddeler vardır ve bu damlalar tedavide kullanılır. Bunların dışında, kulak kirinin içerisinde bulunan enfeksiyonlara karşı koruyucu maddeler vardır ve bunun yerine de antibiyotik içeren damlalar verilir.
Dış kulak yolu enfeksiyonu mantarlara bağlı gelişmiş ise mantar enfeksiyonun oluşturduğu artıklar temizlenir ve çeşitli antiseptik solüsyonlar sürülür ve tedavi amaçlı devam edilir. Eğer dış kulak iltihabı bakteriyel bir enfeksiyon nedeni ile oluşmuş ise genellikle antibiyotik içeren damlalar verilir. Fakat hastalık ilerlemiş ise, dış kulak yolunun daralmasının yanı sıra ciddi iltihap oluşmuş ise bazen damla tedavisi yetmeyebilir ve bu gibi bir durumda antiseptik içeren gazlı bezler dış kulak yoluna sokularak bir iki gün o bölgede bırakılır. Bu sayede o bölgenin darlığı giderilmeye ve daha fazla daralması önlenmeye çalışılır.
Damla akıtıldığında içeri girmiyor ve dışarı yani geri geliyor ise hasta yana doğru yatmalı ve dış kulak kepçesini bir eli ile yukarı doğru çekerek bir iki dakika bekledikten sonra damla damlatılır. Dış kulak yolu iltihabı olduğu dönemde hasta kulağını sudan korumalıdır. Dış kulak yolu iltihabı ile birlikte hasta da ateş yüksekliği de var ise bu durumda ağız yolu ile alınan antibiyotik tedavisi gerekebilir. Ayrıca dış kulak iltihabına apse eşlik eder ise apseyi boşaltma işlemi de yapılır.
Dış kulak iltihabı nasıl önlenir?
Dış kulak iltihabından korunmak için kulakta bulunan salgının yerinde kalması ve kulak temizliğinin doğru yapılması gereklidir. Doğru kulak temizliğinin yapılma şekli, banyodan çıkarken kulağa ılık su tutup, kafayı her iki yana doğru çevirerek suyun havlu üzerine akması sağlanmalı ve daha sonra saç kurutma makinesini ılık dereceye ayarlayarak kulak yolunu kurutmak ve ıslaklığı gidermek gerekir.
Bu şekilde kulaktaki koruyucu tabaka zarar görmez. Fakat bu temizleme işlemi kulak zarı normal olan ve dış kulak yolu enfeksiyonu olmayan kişiler için geçerlidir. Kulak içerisine pamuklu temizleme çubukları sokulmamalıdır. Kulağını pamuklu çubuklar ile temizlemeyen ve kulak kirinin var olduğu kişilerde havuz ve denizlerde dış kulak enfeksiyonuna yakalanma riski daha düşüktür. Bunların dışında sık sık havuza giden ve çok fazla dış kulak yolu enfeksiyonuna yakalanan kişiler bazı kurallara dikkat etmelidir.
Örneğin, normalde dış kulak yolu asidiktir ve bu asidite, normal limon suyu veya elma sirkesi kullanarak elde edilmeye çalışılır. Havuza girip çıktıktan sonra kulağa temiz ve ılık su tutup havuzun klorlu suyunu uzaklaştırmak gereklidir. Daha sonra saç kurutma makinesi ile kulak yolu ılık derecede kurutulmalı ve sonrasında da 1-2 damla limon suyu ya da sirkeyi dış kulak yoluna damlatılmalıdır. Bu tür bir uygulama sayesinde dış kulak yolu iltihabından korunmak mümkün olabilir. Fakat dış kulak yolu iltihabını andıran belirtiler başlar ise mutlaka erken dönemde bir KBB uzmanına baş vurmak gereklidir.
Kulak hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Çocuklarda orta kulak iltihabı nedenleri ve tedavisi
- Kulak çınlaması nedenleri ve tedavisi
- Kulak akıntısı neden olur
- Kulak ağrısı neden olur
- Denge siniri iltihabı nedenleri ve tedavisi
