Diabetes insipidus nedir?
Diabetes insipidus, aşırı susama, aşırı su içme ve büyük miktarlarda sulu idrar yapma ile ayırt edilen nadir bir durumdur, bu durum şekersiz diyabet olarak da adlandırılır.
Diabetes insipidus çoğunlukla hipofiz bezinin normalde idrarla atılan su miktarını düzenleyen ADH (antidiüretik hormon) salgılamakta yetersiz kalmasından ileri gelir. Bu yetersizlik hipofiz bezinin bir hastalığından kaynaklanabilir ya da beyin cerrahisinden sonra geçici olarak meydana gelebilir. Bu hastalığın nefrojenik diabetes insipidus denilen ender bir biçimi, böbreklerin ADH’ye tepki vermekte yetersiz kalmasından kaynaklanır. Diabetes insipidus’un iki tipi vardır. Bunlar; santral diabetes insipidus, nefrojenik diabetes insipidus.
Santral diabetes insipidus nedenleri
Diabetes insipidusun bu tipi genetik, konjenital, edinsel ve idiyopatik olarak ortaya çıkabilir.
Santral diabetes insipidusun genetik nedenleri: AVP gen defektleri (otozomol dominant, otozomal resesif geçişli olabilir). Santral diabetes insipidusun diğer bir genetik nedeni de Wolfram sendromu olabilir.
Santral diabetis insipidusun konjenital (doğumsal) nedenleri: Septooptik displazi, orta hat kraniyofasiyal defektler, holoprosensefali sendromlar, hipofiz agenezi gibi nedenler santral diabetes insipidus’un doğumsal nedenleri olarak sayılabilir.
Santral diabetes insipidusun edinsel nedenleri: Tümörlere bağlı (kraniofaringioma, germinom, pinealoma, lösemi/lenfoma gibi) nedenler, inflamatıvar/infiltratif hastalıklara bağlı (Langerhans hücreli histiositozis, sistemik lupus eritematozus, nörosarkoidoz, lenfositik nöro hipofizitis gibi) nedenler, enfeksiyona bağlı (menenjit, ensefalit, konjenital infeksiyonlar gibi) nedenler, travmatik hasarlara bağlı (beyin cerrahisi, kafa travması, hipoksik hasarlanma gibi) nedenler sayılabilir.
Nefrojenik diabetes insipidus nedenleri
Nefrojenik diabetes insipidusun da konjenital ve edinsel nedenleri vardır.
Konjenital (doğumsal) diabetes insipidus nedenleri: X’e bağımlı (otozomal resesif geçişli V2 reseptör defektine bağlı diabetes insipidus), aquaporin – 2 defekti (otozomal dominant geçişli) diabetes insipidus.
Edinsel diabetes insipidus nedenleri: Metabolik faktörler, renal hastalıklar, primer polidipsi, ilaçlar gibi nedenler.
Diabetes insipidus belirtileri
Sık idrara çıkma (özellikle gece idrara çıkma) ve gece idrar kaçırma diabetes insipidusun en önemli belirtileridir. İdrar soluktur, renksizdir ve konsantrasyonu düşüktür.
Diabetes insipidus teşhisi
Tanı en başta kan ve idrar testlerini içerir. Doktorunuz 24 saatlik idrar çıktısını ölçebilir. Birkaç saat sıvı verilmediği zaman oluşan idrar çıktısını da ölçebilir, bu durumdan etkilenmiş olan kişi büyük miktarda idrar yapmaya devam edecektir. Kişinin sentetik ADH’ye verdiği yanıt’da test edilebilir. ADH hormonu tedavisinden sonra da idrar çıktısı hala yüksekse, o kişide hastalığın nefrojenik biçiminin olduğu anlaşılır.
Diabetes insipidus tedavisi
Diabetes insipidus bulunan bir kişi 24 saatte 5 ile 20 litre arasında idrar yapabilir, bu kaybı karşılamaya yetecek miktarda su içiyor olması gerekir. Eğer kaybedilen bu su yerine konulmaz ise, dehidrastasyon meydana gelerek, kafa karışıklığına, bilinç bulanıklığına ve komaya yol açabilir.
Santral diabetes insipidus tedavisi: ADH ile ilgili diabetes insipidus tedavisinde desmopressin (sentetik ADH) kullanılır.
Nefrojenik diabetes insipidus tedavisi: Edinsel nedenlerde altta yatan nedenin araştırılıp bulunması ve varsa altta yatan bir etken bunun tedavisi yapılır. Doğumsal nedenlerde büyüme için yeterli kalorinin sağlanması ve dehidratasyondan kaçınma (yüksek kalori içerikli beslenme, ilaç tedavisi) gibi tedavi yöntemlerini içerir.
Benzer sağlık yazıları
- Şeker hastalığı nedir ve neden olur
- Şeker hastalığına bağlı sinir hasarları
- Şeker hastalığına bağlı böbrek hasarları
- Şeker hastalığı ve korunma yöntemleri
- Şeker hastalığı ve mide felci
