Boğazın içine kaçan yabancı cisim nasıl çıkarılır?
Yabancı cisim aspirasyonu veya hava yoluna yabancı cisim kaçması (YCA), soluk alma sırasında ağız ya da burun yolundan kaçan bir cismin alt solunum yoluna tıkanması veya yerleşmesidir. Yabancı cisim aspirasyonu çocukluk döneminin önemli bir hastalanma ve ölüm nedenidir. Endoskopik yöntemler sayesinde son yıllarda yabancı cisim aspirasyonu nedeni ile ortaya çıkan ölüm oranlarında % 24’ten % 2’ye inme sağlanmıştır. Yabancı cisim aspirasyonu 1-2 yaş arasında ve genellikle de erkek çocuklarda görülür.
Yabancı cisimler genellikle sağ ana bronş ve dallarına, her iki ana bronş dallarına ve subglottik bölgeye yerleşir. Hava yollarına kaçan cisimler yöresel, kültürel ve sosyoekonomik özelliklere bağlı bazı farklılıklar gösterdiği gibi, küçük taneli kuruyemişler, meyve sebze parçaları, kulak küpeleri, çorap klipsleri, toplu iğneler, kalem kapakları, oyuncak parçaları ve bozuk paralar gibi cisimler özellikle çocuklarda kaçabilir.
Yabancı cisim aspirasyonu (kaçağı) belirtileri
Yabancı cisim yutan çocuklarda genellikle acil sağlık kuruluşlarına baş vurulur. Yakınmaların geç başladığı farkında olunmayan yabancı cisim aspirasyonları gelişen semptomlar sonrası hastaneye baş vurulur. Bazı kişilerde yıllar sonra yabancı cisim tanısal yöntemlerde ortaya çıkabilir. Erken dönem belirtiler, öksürük, hırıltılı nefes, ateş yükselmesi iken, geç dönem ortaya çıkan belirtiler ise, akciğer enfeksiyonu, bronşektazi veya tesadüfen çekilen akciğer radyografilerinde görülen atelektazilerin araştırılması esnasında meydana çıkar. Yabancı cisim aspirasyonu bazı vakalarda geçici bronşiyal astım hastalığı ile karışabilir.
Yabancı cisim aspirasyonu (kaçağı) teşhisi
Yabancı cisim aspirasyonu tanısında çocuktan ya da aileden alınan öykü oldukça önemlidir. Fakat sadece aileden ve çocuktan dinleme yetmeyebilir. Olguların %10-20’sinde yabancı cisim kaçağına dair bir öykü olmamasına rağmen görüntüleme yöntemlerinde yabancı cisim görülmüştür.
Yabancı cisim aspirasyonu şüphesi taşıyan hastaların doktora baş vurma şekli erken dönem ve geç dönemde farklılık gösterir. Fiziksel muayenede stridor, siyanoz, hışıltılı solunum, nefes alırken zorlanma, solunum seslerinde tek taraflı ya da iki taraflı azalma, ronküs, yüksek ateş, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları olan hastalarda ise ral ve akciğer seslerinde kabalaşma tespit edilir. Gerekli olgularda bronkoskopi yöntemi gerekebilir. Bronkoskopi uygulaması tanı ve tedavi amaçlı kullanılır.
Yabancı cisim aspirasyonu (kaçağı) tedavisi
Yabancı cisim aspirasyonu şüphesi ile acil polikliniklere baş vuran hastalar ayrı ayrı değerlendirilir ve klinik bulgularına göre tedavi planı yapılır. Hastaya öncelikle damar yolu açılır. geç tanı konulan akciğer enfeksiyonu gelişmiş hastalara antibiyotik tedavisi verilir. Hastanın uygun duruma gelmesinden sonra soluk yolları endoskop ile incelenir.
Bronkoskopi işlemi deneyimli ve uyumlu bir ekip (endoskopi ve anestezi uzmanları teknisyen) gibi ekibin çalışması ile yapılır. Mümkün olduğunca hızlı yapılan ve zedeleyici olmayan bir girişim hastanın hayatını kurtarır. Bronkoskopi sırasında yabancı cisim tek parça halinde çıkartılmaya çalışılmalıdır. Deneyimli bir ekip çalışması ve uygun araç gereç ile bronkoskopi sırasında gelişebilecek komplikasyonlar önlenebilir.
Çocuklarda yanbancı cisim aspirasyonu
Yabancı cisim aspirasyonu çıkarmanın yan etkileri
Deneyimli bir ekip ve uygun araç gereçler ile yapılan bronkoskopilerin komplikasyon oranı düşüktür. Olası yan etkiler, vokal kord yaralanması, subglottik ödem, kanama, trakeal ve bronşiyal rüptür, pnömotoraks, pnömediyasten, bradikardi, kardiyak arrest, soluk yollarında yabancı cisim kalması ve akciğer enfeksiyonudur. Bronkoskopi sonrası gelişebilecek komplikasyonlar nedeni ile girişimin ardından hastanın en az bir gün hastanede yatırılarak takip edilmesi gereklidir.
Yemek borusu hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Bronkoskopi nasıl yapılır
- Yutma güçlüğü neden olur
- Boğulma neden olur
- Çocuklarda ve yetişkinlerde yemek borusu yanıkları
- Yemek borusu kanseri neden olur
