Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Çocuk felci nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Çocuk felci (poliomyelit), salgınlar da yapabilen virüslerin (polio) neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Çocuk felci dünyanın her yerinde özellikle yaz ve sonbahar başlarında görülür. Çocuk felci genellikle hafiftir fakat ciddi durumlarda beyin ve omurilik hasar görür ve bazen paralizi (felç) meydana gelir.

Üç farklı tipi olan çocuk felci virüsü vücuda ağız yolu ile girer ve boğazda, bağırsaklarda çoğalır ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine dağılır. Her 200 çocuktan birinde polio virüsü omuriliğe geçer ve orada kasların hareketliliğini sağlayan sinir hücrelerini tahrip eder.

Bu tahribat kalıcı olur ve sinir hücreleri yeni hücreler üretemediği için etkilenen kaslar çalışmaz hale gelir. Çocuk felci virüsü bazen de beyin dokusuna kadar ulaşır ve solunum yetmezliği ve ölüme neden olur.

Çocuk felci (poliomyelit) nasıl bulaşır?

Polio virüsünün kuluçka süresi ortalama 1-3 hafta arasındadır. Virüs özellikle hijyen koşullarının kötü olduğu bölgelerde insan dışkısı bulaşmış yiyecek ve içeceklerden bulaşır ve genellikle virüsün bulaştığı suların ve besinlerin ağız yolu ile alınması sonucunda virüs vücuda girer. Polio virüsü bazen hava yoluyla da bulaşabilir.

Hastalık etkeni sadece insan bağırsağında kısa süre yaşar. Hayvanlar hastalık etkenini taşımazlar. Çocuk felci geçiren çocuğun dışkısının kontrol altına alınmaması, tuvalet temizliğine dikkat edilmemesi hastalığın yayılmasında en önemli faktörlerdir. Çocuk felci en sık 5 yaşından küçük çocuklarda görülür. Daha büyük çocuklar ve erişkinler çocuk felci hastalığına daha nadir yakalanırlar.

Çocuk felci hastalığı (poliomyelit) belirtileri

Polio virüsü ile enfekte olan çocukların çoğunda herhangi bir belirti yoktur. Diğer çocuklarda ise 7-14 günlük kuluçka dönemi vardır ve bundan sonra hafif bir ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kusma, karın ağrısı ve ense sertliği gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Çocuk felci belirtileri, başlangıçta üst solunum yolu enfeksiyonlarına benzer şikayetlere neden olur. Belirtiler hastaların bazılarında hafif seyirlidir ve hasta tamamen iyileşebilir ancak bazılarında iyileştiği zannedilen dönemden 1-2 gün sonra meninkslerin (beyin ve omuriliği saran membranların) iltihabı gelişebilir ve bu gibi bir durumda ateş, ciddi baş ağrısı, kas ağrısı, bazen yaygın kas seğirmesi ve ense sertliği meydana gelir. Hastalığa yakalananların genelinde felç gelişmez, ancak bazı tiplerinde birkaç gün devam eden yüksek ateşten sonra asimetrik olarak sağ kol etkilendiğinde sol bacak etkilenir ve felce doğru giden bir seyre dönüşür. Enfeksiyon beyin köküne yayılırsa etkilenen kişide nefes alma zorluğu, yutkunma güçlüğü ve ölüm gelişebilir.

Çocuk felci hastalığı (poliomyelit) teşhisi

Çocuk felci, çocuklarda ve genç erişkinlerde akut flaks paralizi nedenlerinden sadece biridir. Her akut flaks parazili hastada polio mutlaka araştırılmalıdır. Çocuk felcinin sık görüldüğü ve laboratuvar olanaklarının kısıtlı olduğu ülkelerde, çocuk felci tanısı genellikle sadece klinik bulgulara göre konulmaktadır.

Poliomyelitin laboratuvar tanısında boğaz kültürü ve gaita (dışkı) numunesinde virüs varlığının incelenmesi ve tiplendirilmesi ve kan testleri, lomber ponksiyon gibi yöntemler kullanılır.

Laboratuvar incelemeleri için hastadan en az 24 saat aralar ile 2 gaita (dışkı) örneği alınır. Serumda antikor varlığını gösteren serolojik çalışmalar da akut polio enfeksiyonu tanısının kanıtlanmasında yardımcıdır.

Çocuk felci hastalığı (poliomyelit) tedavisi

Çocuk felci hastalığı için etkin bir ilaç tedavisi yoktur.

• Paralitik olmayan hastalarda genellikle yatak istirahati ve analjezik (ağrı kesici) ilaçlar verilir.
• Hastalık geliştikten sonra zatürre, devamlı yatmadan dolayı deri tahrişleri gelişebilir ve bu hastaların da ayrıca diğer şikayetlerine yönelik tedavileri gerekir.
• Bağırsak felci olmayan ve polio geçirdiği düşünülen hastaya intramusküler (IM) veya kas içi enjeksiyonu diye bilinen enjeksiyon yapılabilir.
• Akut flask parazili hasta en kısa zamanda sinir sistemi hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilir ve fizyoterapi tedavisi uygulanır.
• Solunum yetmezliği nedeni ile yutma güçlüğü olan veya baş, boyun ve gövde kaslarında zayıflığı olan hastalara solunum desteği (trakeostomi) sağlanır ve yapay solunum da gerekebilir.
• Akut ağrı azaldıktan sonra hastanın hemen fizik tedavi görmesi gerekir. Fizik tedavinin, doktorlar tarafından aile üyelerine eğitim verilerek evde uygulayabilecekleri şekilde de yapılması mümkündür.
• Çocuk felci ölüme neden olabildiği için hasta devamlı olarak doktor kontrolünde tutulmalıdır.

Çocuk felci (poliomyelit) hastalığının seyri nedir?

Paralitik olmayan poliomyelitten tam şifaya ulaşılması mümkündür. Paralizi (felç gelişmiş) hastaların yarısından fazlasında tedaviler ile tam şifa sağlanabilir fakat paralizisi olan hastaların dörtte birinde ağır engellilik oluşur ve 1/10’unda ölüm gerçekleşir.

Çocuk felci hastalığı aşısı ve korunma yöntemleri

Çocuk felcinden korunmanın en etkili yolu aşılama programının ihmal edilmemesidir.

• Polio aşısı çocuklar 2-3 ve 4 aylıkken yapılır ve rapel dozları 3 yaş 4 ay ve 5 yaş arasında ve tekrar 13-18 yaş arasında yapılır.
• Polio aşısı diğer aşılar ile kombine edilir ve çocukluk dönemi rutin aşılama programının bir parçası olarak uygulanır.
• 2004’den sonra inaktive polio aşısı (enjeksiyon şeklinde uygulanan) aşı olarak yapılmaktadır ve enjeksiyon ile verilen polio aşısının oral (ağız) yolundan verilen polio aşısına oranla daha güvenli olduğu bilinmektedir.

Benzer sağlık yazıları

1. Çocuklarda beyin felci (serebral palsi) belirtileri
2. Çocuk aşıları ve aşıların yan etkileri
3. Çocuklarda konuşma bozukluğu nedenleri ve tedavisi
4. Çocuklarda menenjit nedenleri ve tedavisi
5. Çocuklarda yürüme gecikmesi nedenleri ve tedavisi