Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Aşılama programında hangi hastalıklara karşı aşı yapılır?

Aşılama programında, çocuğunuzu belli başlı onbir çocukluk hastalığına karşı koruyan aşı bulunmaktadır. Bu aşılar; çocuk felci, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği, boğmaca, difteri, tetanoz, haemophilus enfeksiyonları (menenjit, epiglottit, pnömokok enfeksiyonları ve hepatit B gibi), verem (tüberküloz), rotavirüs gibi hastalıklara karşı korumak için çocukların rutin olarak yapılan aşı programları vardır. Bu hastalıkların her biri önlenebilir veya ortadan kaldırılabilir. Bu nedenle çocuğunuz bu hastalıkların hepsine karşı aşılanmalıdır.

Özel aşılama gerektiren hastalıklar

Bazı özel durumlarda kuduz ve influenzaya karşı aşılarda kullanılmaktadır. Bazı çocuklara influenza virüsüne karşı (grip aşısı) ve rabies virüsüne karşı (kuduz aşısı) aşılama ihtiyacı duyulur.

Örneğin grip aşısı, astım hastası çocuklarda, şeker hastalığı olan çocuklarda, HIV enfeksiyonu taşıyan çocuklarda, kalp hastalığı ve orak hücre anemisi gibi hastalığı olan yüksek riskli çocuklarda altı aylıktan itibaren her yıl grip ve kuduz aşısı uygulanmalıdır.

Bu aşı ayrıca altı ile yirmi üç ay arası tüm sağlıklı çocuklara uygulanmaktadır. Ülkelerin hepatit A virüsünün oldukça yaygın olduğu bölgelerinde yaşayan tüm çocuklar bu virüse karşı aşılanırlar. Doktorunuz sizin bölgeniz için gereklilik olup olmadığını size bildirir. Bütün aşılar iğne ile yapılır.

Aşılar hastalıklardan nasıl korur?

Çocuğunuza bir aşı yapıldığında, bir enfeksiyona karşı antikorları uyarma yeteneğine sahip bir organizmanın zayıflatılmış veya öldürülmüş parçasını almış olur. Bu antikorlar, hastalık etkeni ile karşılaştığında çocuğun o hastalıktan korunmasını sağlar.

Aşılama programındaki aşıların genel yan etkileri

Her aşının potansiyel reaksiyon ve yan etkileri vardır, fakat çoğu yan etkiler genellikle hafiftir. Ciddi reaksiyonlar çok nadirdir. Daha ciddi aşı reaksiyonları aşağıda sıralanmıştır:

1. Çok yüksek ateş
2. Yaygın döküntü
3. İğnenin yapıldığı noktada yaygın şişlik

Bir çok çalışma rutin çocuk aşılamasında kullanılan aşıların bir arada güvenli şekilde kullanılabileceğini göstermiştir. Birkaç aşının aynı zamanda uygulandığında görülen yan etkiler, ayrı ayrı kullanıldığında görülenden daha fazla değildir. Çocuğunuza yapılan rutin aşılama programında aşıların sayısı hakkında endişeniz var ise doktorunuz ile konuşup uygulama şemasını almanız gerekir.

Difteri,tetanoz ve boğmaca (DTaP) aşısının yan etkileri

Difteri, Tetanoz ve Boğmaca DTaP(“a” aselüler anlamındadır) olarak kısaltılan tek bir aşı ile bu üç hastalıktan korunmak mümkündür.

1. Bu aşının difteri ve tetanoz parçasının yan etkileri benzerdir (iğne bölgesinde ağrı ve şişlik ve nadiren ilk 24 saat içinde görülen deri döküntüsü) gibi yan etkiler görülebilir.
2. Aşının boğmaca parçası çocukların yaklaşık yarısında (iğne bölgesinde ısı artışı, kırmızılık ve hassasiyet gibi) yan etkilere neden olabilir. Ayrıca çocukta ateş ve huysuzluk yapabilir.
3. Aşılama sonrasında beyin iltihabı olabileceği bilinmektedir, ancak son derece nadirdir (110 000 aşılamada 1) ve beyin iltihabının aşılamadan mı, diğer maddelerden mi yoksa diğer enfeksiyonlardan mı olduğu kesin olarak bilinmemektedir.
4. Bu yan etkiler ve istenmeyen durumları, hastalığın kendisinin neden olabileceği daha ağır sonuçlar ile karşılaştırıp tartmak gerekir.
5. Ani bebek ölümü sendromu (SIDS) ile DTaP aşısı arasında ilişki olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamıştır. Ancak böyle bir ilişkinin varlığına ilişkin söylenti halen devam etmektedir. Bu söylentinin nedeni aşının ilk dozunun iki aylıkken yapılması ve SIDS riskinin bu aylarda en yüksek oluşudur. Buna rağmen bu bulgular birbiri ile ilişkili değildir.

Çocuk felci (IPV) aşısının yan etkileri

Çocuk felci IPV veya inaktif çocuk felci aşısı, iğne bölgesinde hafif ağrı dışında büyük bir probleme neden olmaz. 2000 yılından beri Birleşik Devletlerde ağızdan çocuk felci aşısı önerilmemektedir. Çünkü aşı ile ilişkili çok düşük oranda paralitik çocuk felci (VAPP) oluşma riski vardır. Ağızdan canlı çocuk felci aşısı alan her 1 milyon çocuktan l’inde VAPP oluşur. VAPP iğne ile yapılan çocuk felci aşısında oluşmaz.

Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşılarının yan etkileri

Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı, bu aşılar genellikle bir arada tek enjeksiyon ile verilir.

1. Aşının yapılmasından beş ile on gün sonra kızamık parçasının neden olduğu hafif bir ateş ve döküntü bazen görülebilir.
2. Bu aşı sonrası çok nadiren çene üstünde hafif bir şişlik oluşabilir, çocuk sanki kabakulak aşısından oluşan hafif bir kabakulak geçiriyormuş gibi olur.
3. Aşının kızamıkçık parçası bazen eklem ağrısı ve eklem şişliği veya çok nadir olarak kol ve bacak sinirlerinde iltihaplanmaya neden olabilir.

Haemophilus influenza (grip) aşısının yan etkileri

1. Haemophilus influenza Tip b (Hib) aşısından sonra bebeğinizin enjeksiyon bölgesi ağrılı, kırmızı veya şiş olabilir. Bu reaksiyon her 100 bebekten 2’sinde oluşur. Hafif ateş olabilir.
2. İnfluenza aşısında yeni aşıların enjeksiyon bölgesinde bir ya da iki gün süren ağrı gibi birkaç yan etkisi vardır. Ateş sık değildir.

Pnömokok aşısının yan etkileri

1. Pnömokok aşısından sonra az sayıda bebekte enjeksiyon bölgesinde kırmızılık, şişlik ve hassasiyet oluşabilir. Bazı çocuklarda kısa süreli ateş olabilir.

Hepatit B aşısının yan etkileri

1. Hepatit B aşısının aşı ile ilgili ciddi bir reaksiyonu yoktur. Enjeksiyon bölgesinde ağrı, kırmızılık veya şişlik gibi bazı küçük yan etkileri olabilir.

Suçiçeği aşısının yan etkileri

Suçiçeği (Varicella) aşısından sonra aşıya karşı ters etkiler genel olarak hafiftir ve az sayıda çocukta oluşur.

1. Bu reaksiyonlar arasında iğnenin yapıldığı noktada kırmızılık, sertlik, ağrı, şişlik ve bulantı, ateş, yorgunluk sayılabilir.
2. Ayrıca az miktarda yumru ve kabarcıklar şeklinde bir döküntü iğnenin yapıldığı noktada oluşabilir. Sık olmamakla birlikte diğer vücut bölümlerinde de döküntü oluşabilir. Bu durum aşılamadan bir ay sonrasına kadar oluşabilir ve birkaç gün sürebilir.

Kuduz aşısının yan etkileri

1. Günümüzdeki kuduz aşılarının tek tük yan etkisi vardır. Bu aşılar bir seri şeklinde beş enjeksiyon şeklinde uygulanmaktadır.

Rutin aşılama sonrası meydana gelen yan etkilerin tedavisi

Bebeğiniz aşılanmadan önce, doktorunuz sizinle birlikte hangi reaksiyonların beklendiği ve bunların nasıl tedavi edileceğini tekrar gözden geçirir. Genel olarak ateş asetaminofen ile düşürülür. Bölgesel reaksiyonlar için doktorunuz çocuğun rahatlaması için soğuk kompres uygulaması önerebilir.

Eğer bebeğiniz herhangi bir reaksiyon nedeni ile dört saatten fazla huzursuzluk içinde olur ise bunu doktorunuza bildirmeniz gerekir. Çünkü doktor bu durumu bebeğinizin kayıtlarına not edecek ve uygun tedaviyi reçete edecektir. Ayrıca doktorunuz ile birlikte reaksiyonun ciddiyetine bağlı olarak, bebeğinizin aynı aşının diğer dozunu alıp almaması konusunda karar verebilirsiniz.

Aşı yapılmasının tehlikeli olduğu durumlar

Rutin aşılama programındaki aşılar birçok çocukta ciddi reaksiyonlara neden olmazlar. Bununla birlikte bazı çocuklara bu aşıların yapılmaması gerekir.

Difteri ve tetanoz aşısı yapılmaması gereken durumlar : Eğer çocuğunuzda bu aşının bir önceki dozunda, peteşi, (iğne ucu döküntüsü gibi küçük kanamalar), ürtiker (kabarıklık), anafilaksi (şuur kaybı) gibi ciddi reaksiyonlar yaşanmış ise, bu aşının diğer dozu yapılmamalıdır.

Boğmaca aşısı yapılmaması gereken durumlar : Eğer bebek boğmaca aşısı yapılmadan önce bir nöbet geçirmiş ise, doktorunuz DTaP aşısının aP parçasının yapılmasını, nöbet nedeni bilinene kadar geciktirir ve en az altı ay başka bir nöbet olmaksızın bu sürenin geçmesini bekler. Eğer bebeğinizde sinir sisteminin ilerleyici bir hastalığından şüphe ediliyor ise boğmaca aşısı ertelenebilir veya hiç boğmaca aşısı uygulanmaz.

Bebeğinizde boğmaca aşısının önceki dozunda ciddi reaksiyon gelişmiş ise, aP parçasının sonraki dozları dikkatlice düşünülerek verilebilir ve pediatrik DT (boğmacasız) aşı ile değiştirilebilir. Boğmaca aşısının ciddi reaksiyonları yüksek ateş (105°F [40.5°C] veya daha fazla), nöbetler, uzamış yüksek sesle ağlama veya bağırma, bayılma gibi reaksiyonlardır. Sizi ve doktorunuzu DTaP’nin başka dozunun verilmemesi için uyaran belirtiler ve pediatrik DT’ye değiştirilmesini gerektiren ciddi reaksiyonlar (istenmeyen durumlar) gelişir ise (alerjik reaksiyonlar ve enjeksiyondan sonraki yedi gün içinde görülen ensefalopati (beyin iltihaplanması) gibi belirtiler durumunda boğmaca aşısı ya uygulanmaz ya da pediatrik DT (boğmacasız aşı) ile değiştirilir.

Suçiçeği (Varisella) aşısı yapılmaması gereken durumlar : Sağlıklı çocuklara suçiçeği aşısı yapılması önerilse bile, koruyucu sistemi zayıflamış çocuklar, hamile bayanlar gibi riskli gruplara suçiçeği aşısı yapılmamalıdır. Çocuğunuzun yüksek risk kategorisine girip girmediği ve suçiçeği aşılaması yapılıp yapılmaması hakkında doktorunuz ile konuşmanız gerekir.

Kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşılarının yapılmaması gereken durumlar : Bu aşılar canlı virüs içerdiği için koruyucu sistemi zayıflamış çocuklara ve hamile bayanlara kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısını içeren bu aşı yapılmamalıdır.

Kuduz aşısı yapılmaması gereken durumlar : Kuduz öldürücü bir hastalık olduğu için bu aşı gereklidir. Genellikle uzman konsültasyona gereksinim duyulur.

İnfluenza (grip) aşısı yapılmaması gereken durumlar : İnfluenza (grip) aşısı yumurta proteininden hazırlanır. Bu nedenle yumurtaya karşı aleıjisi olan bebeklere influenza aşısı yapılmamalıdır.

Hepatit B aşısı yapılmaması gereken durumlar : Çocuklarda mantarlara karşı ciddi alerjiler nadir olmasına rağmen, böyle bir durumda aşı yapılmamalıdır.

Haemophilus influenza Tip b (Hib), pnömokok, çocuk felci aşısı yapılmaması gereken durumlar: İçeriğindeki maddelerden bir veya birkaçına duyarlılığı olmadıkça, bebeğinizin bu aşıyı almaması için bir sebep yoktur. Doktorunuz bunu belirlemenize yardım edecektir.

Canlı virüs aşıları (Kızamık, kabakulak, kızamıkçık ve varisella) yapılmaması gereken durumlar : Koruyucu sistemi zayıflamış bir bebeğe hiçbir canlı virüs aşısı yapılmaz. Kızamık HIV (AIDS etkeni virüs) ile enfekte olmuş bir çocukta kızamık aşısından daha tehlikeli olduğu için, HIV’li çocuklara MMR aşısı yapılabilir.

Rutin aşılama programındaki hastalıklar ile ilgili sağlık yazıları

1. Kızamık hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
2. Kızamıkçık nedenleri, belirtileri ve tedavisi
3. Kabakulak hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
4. Difteri hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
5. Tetanoz nedenleri, belirtileri ve tedavisi
6. Kuş gribi (influenza) nedenleri, belirtileri ve tedavisi
7. Kuduz hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
8. Suçiçeği hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
9. Hepatit B nedenleri, belirtileri ve tedavisi
10. Boğmaca hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
11. Zatürre (pnömoni) nedenleri, belirtileri ve tedavisi
12. Çocuk felci nedenleri, belirtileri ve tedavisi