Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi ve korunma
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, bu hastalıkların etkenleri olan virüslerin, bakterilerin, parazitlerin cinsel temas sonrası bir kişiden diğerine geçmesidir. Fakat bazen anneden bebeğe de bu hastalıklar bulaşabilir. Ağız, vajina ve anüs sıvıları ve kan cinsel yolla bulaşan hastalıkların etkenlerinin bulaşmasını sağlar.
Dolayısı ile bu sıvıların bir kişiden diğerine bulaşması söz konusu ise bu doğrudan ya da hastalık bulaşmış eşyaların birinden diğerine aktarılması şeklinde bulaşım olabilir. Bunla birlikte uyuşturucu kullananlarda enjektör yolu ile HIV (AIDS) virüsü, hepatit C ve B virüsü bulaşabilir. Bu enfeksiyonlar cinsel yolla bulaşan hastalıklar olarak tanımlanır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bulaşma yolları
Sık rastlanan cinsel hastalıklar HPV virüsü ile ortaya çıkan genital siğiller, trikomonas vajinalis (tek hücreli parazit), genital uçuk virüsü, klamidya ve bel soğukluğu (gonore) gibi hastalıklardır.
Daha az görülmekle beraber sifiliz, hepatit B virüsü, hapatit C virüsü ve AIDS hastalığına sebep olan HIV virüsü gibi hastalıklar ölümcül olabilir.
Genital enfeksiyonlardan en kritik olanları HPV virüsü, genital herpes (uçuk) virüsü, HIV virüsü, hepatit B ve C virüsü doğum sırasında ya da gebelik döneminde anneden çocuğa geçebilecek virüslerdir. Ayrıca klamidya ve sifiliz gibi hastalıklar da yeni doğan döneminde çocuğa geçebilirler.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve hastalıklar cinsel olgunluk yaşında olan bütün kadınlarda ve erkeklerde görülebilir. Cinsel enfeksiyon var olan kişi ile cinsel ilişki kurmak bu riski arttırır. Ayrıca hijyen koşullarına uyulmuyor ise, prezervatif gibi önleyici yöntemler kullanılmaz ise cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma ihtimali daha yüksektir.
Sosyal ekonomik koşulları iyi olmayan, hijyen kurallarına uymayan ve daha önce cinsel yolla bulaşan hastalık geçirmiş olan bireylerde ve toplumlarda cinsel yolla bulaşan hastalıkların gelişme riski daha fazladır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar kimlerde görülür?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar dünyada en sık rastlanan enfeksiyon hastalıklarından biridir. En sık bulaşma yolu korunmasız olarak yapılan cinsel ilişkidir. Cinsel partner sayısının fazla olması enfeksiyon bulaşma olasılığını arttırır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 15-49 yaş arası bireylerin arasında her yıl 500 bireyde cinsel yolla bulaşan hastalıklara rastlandığı konusunda bilgiler vardır.
Bu hastalıkların en kötü tarafı hiçbir belirti vermeden gizli ilerlemesidir. Belirti vermediği dönemde kişi kendisindeki enfeksiyonu cinsel yolla başkalarına bulaştırabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar tedavi edilmediği taktirde kısırlık, kronik ağrı, akıntılar, uçuklar ve benzeri şikayetlere ve ölüme kadar gidebilen sonuçlara yol açabilirler. Bu hastalıkların geneli tedavi edilebilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar her zaman belirti vermeyebilir ve kadın ya da erkek taşıyıcı olabilir.
HPV virüsü belirtileri : HPV virüsü belirtilerinde genital akıntıda artış veya genital siğiller görülebilir veya kadın rahim ağzı kanseri taramasında PAP smear testi yapıldığında HPV virüsü olduğu anlaşılabilir. HPV virüsünün günümüzde rahim ağzı kanserlerinin tamamında etkili olduğu bilinmektedir ve bazen doğrudan rahim ağzı kanseri olarak görülebilir.
Trikomonas virüsü belirtileri : Trikomonas, tek hücreli bir parazittir ve bol köpüklü bir vajinal akıntı ile kendini gösterir.
Genital herpes virüsü belirtileri : Genital herpes virüsü ise ağrılı ve genital bölgede ciltten kabarık su toplaması tarzında döküntüler ile kendini belli eder. Bu virüs bazen idrar yollarının çıkışını da tutar ve idrar yaparken ağrılı bir durum ortaya çıkar.
Klamidya virüsü belirtileri : Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan en sık görüleni olan klamidya kadın ve erkeklerde çok belirgin bir şikayete neden olmayabilir ve hafif bir akıntı söz konusu olabilir. Fakat hem erkeklerde hemde kadınlarda kısırlık (infertilite) gibi bir soruna neden olabilir.
Gonore (bel soğukluğu) belirtileri : Gonore enfeksiyonu ise kadınlarda da erkeklerde de iltihabı bir akıntı, ateş yükselmesi ve ağrılı idrar yapmaya sebep olabilmektedir.
Sifiliz (Frengi) belirtileri : Sifiliz günümüzde daha nadir görülen ve kendine has ciltten kabarık birleşen bir döküntüsü vardır. Sifilizin teşhisi erken tedavisi için çok önemlidir.
HIV virüsü ve hepatit belirtileri : HIV virüsü, hepatit B virüsü, hepatit C virüsü gibi virüsler herhangi bir belirti vermezler. Fakat HIV virüsü AIDS hastalığına neden olarak bağışıklık sistemini çökertir. Hepatit B ve hepatit C virüsleri ise karaciğer hastalıklarına ve karaciğer kanserine yol açarlar.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların teşhisi
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar uzun süre belli bir belirti vermediği için teşhis etmek kolay değildir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların erken dönemde tespit edilmesi hastada oluşabilecek komplikasyonları ve hastalığın diğer bireylere bulaşmasını önlemek için oldukça önemlidir.
Hastalık erken dönemde herhangi bir belirti vermediği için muayene ile teşhis koymak zordur. Bunun için ELIZA, PCR, kültür ve mikroskopik gibi tetkiklere ihtiyaç duyulur.
Bunların dışında cinsel olgunluk çağında olan erkekler ve kadınların tarama testleri yaptırmaları erken teşhis açısından önemlidir.
Ayrıca hamilelerin doğum öncesi dönemde HIV, hepatit B, hepatit C, klamidya, gonore, genital herpes ve sifiliz taramalarını yaptırmaları önerilmektedir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi önemlidir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisinde, gonore, sifiliz, klamidya ve mikoplazma genitelyum uygun antibiyotikler ile tedavi edilebilmektedir.
HIV virüsü, HPV (Humman papilloma), hepatit B, hepatit C ve genital herpes enfeksiyonlarının tedavisinde farklı antiviral ilaçlar kullanılır. Bunun dışında HPV, ve hepatit B aşısı enfeksiyon kapmadan önce yapılır ise enfeksiyonun tedavisinde başarı oranı daha yüksektir.
Antiviral ilaçlar HIV virüsünü kontrol altında tutabilir iken, diğer bireylere geçişini önlemez. Ayrıca hastalığın erken teşhis edilmesi ve erken tedavi edilmesi hayati önem taşır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma yolları
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmanın ilk yolu, cinsel yolla bulaşan hastalığı olan veya olma olasılığı olan birey ile ilişkiden kaçınmaktır. Ayrıca herhangi bir cinsel ilişkide, ilişkinin başından sonuna kadar vücut sıvılarının paylaşılmasını engelleyecek şekilde prezervatif kullanılması da cinsel yolla bulaşan hastalıkların engellenmesinde yardımcıdır.
Ayrıca kişisel hijyene dikkat edilmesi, kişisel malzemelerin, iç çamaşırların ve benzeri eşyaların paylaşılmaması cinsel yolla bulaşan hastalıkları ve enfeksiyonların bulaşmasını önlemede önemlidir. Özellikle cinsel organlar ile veya bulaşmaya açık olan yaralar nedeni ile bu tip bulaşım söz konusu olabileceği için eşyaların paylaşılması engellenmelidir.
Bunların dışında 11,26 yaşındaki tüm bayanlarda HPV (Humman papilloma) virüsü aşısı ve yeni doğan bebeklerde hepatit B aşısının yapılması ihmal edilmemelidir.
2 Yorum