Burun kanamasına neden olan hastalıklar
Burun kanamaları her yaş grubunda görülebilen ve genellikle olduğundan daha tehlikeli gibi görünen ve bazende hayatı tehdit eden acil bir durum olabilir. Burun, kanlanması iyi olan bir organdır. Burun kanamaları birkaç damla ve kısa süren kanamalardan, ciddi boyutlarda bol ve uzun kanamalara kadar geniş spektrumlu olabilir. Bu nedenle burun kanaması ihmal edilmemeli ve iyi değerlendirilmelidir.
Burun kanaması tek başına bir hastalık değil, başka nedenlerden kaynaklanan belirtidir. Burun kanamaya başladığında kanamayı durdurmak öncelik gerektirse de kanamanın nedeninin bulunması daha önemlidir. Burun kanaması nedenlerine ve yerlerine göre ayırarak incelenmelidir. Burun kanamaları burnun ön ve arka tarafından kaynaklanması nedeni ile farlılık gösterir. Daha çok çocuklarda ve gençlerde görülen ön burun kanamaları genellikle Kisselbach Plaksusu (little bölgesi) adı verilen yoğun damarlı ve dış ortama yakın bölgeden kaynaklanır.
Yetişkinlerde burun kanaması genellikle burun arka bölümünden kaynaklanır ve daha tehlikeli olabilir. Burun kanlanması oldukça zengin olan pek çok farklı kaynaktan beslenen bir organdır. Burun kanamaları ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görülür ve bunun nedeni alerjik burun hastalıkları olabilir.
Burun kanamasına neden olan faktörler
Burun kanaması herhangi bir travmadan da kaynaklanabileceği gibi, bazı hastalıklarda burun kanamasına neden olabilir. Enflamasyonel durumlar, viral enfeksiyonlar (nezle, grip gibi) ya da sinüzit gibi daha ileri enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları, bakteri enfeksiyonları gibi enfeksiyonlar burun kanamasına neden olabilir. Ayrıca kortizonlu ilaç kullanımı, kokain kullanımı gibi nedenlerde burun kanaması yapabilir.
Bunların dışında malign ya da benign tümörler, septal deformiteler ve perforasyon, granülamatöz hastalıklar, yabancı cisim, damarsal hastalıklar, kanama diatezleri (trombasteni, trombositopani), koagülasyon bozuklukları, hemofili, idiopatik trombositopoenik purpura, von willebrand, karaciğer yetmezliği, alkol kullanımı, aspirin ve benzeri ilaçlar, diyet, herediter hemorajik telenjektazi, vasküler faktörler, diabets mellitus, hipertansiyon (yüksek tansiyon), sıcak altında çalışma, siroz hastalığı, karaciğer kanseri, burun polipleri gibi birçok neden burun kanamasına neden olabilir.
Burun kanamasına neden olan hastalığın teşhisi
Burun kanaması olan hastalar genellikle acil servise baş vururlar. Bu hastalara yaklaşım neden olan faktöre bağlı yapılır. Kanamanın yeri (anterior- posterior), burun kanamasını hazırlayan faktörler (travma, cerrahi girişim ve tansiyon yüksekliği gibi), hastanın daha önce burun kanaması öyküsü, burun kanaması ile birlikte bulunan hastalık varlığı (akciğer, kalp ve karaciğer hastalıkları gibi), hastanın genel durumu, burun kanamasının derecesi ve miktarı teşhiste doktora yol gösterici olur. Hastanın fizik muayenesi, hastanın öyküsü ve yapılacak diğer tetkikler ile burun kanamasına neden olan faktörün teşhisi konulur. Gereken durumlarda daha ileri tetkikler ilgili uzmanlıklara gönderilerek yapılır.
Burun kanaması nasıl tedavi edilir?
Burun kanaması tedavisi
Burun kanamasını tedavi edebilmek için öncelikle altta yatan nedeni ortadan kaldırmak gereklidir. Tedavi, özellikle hipertansiyon ve pıhtılaşma problemlerinin olduğu sistemik hastalıklarda çok önemlidir.
Yüksek tansiyon söz konusu ise kan damarları içerisinde arteryel basınç arttığında (17-19-20) gibi çok riskli olabilecek seviyeye ulaştığında vücut kendisini korumak için bir mekanizma oluşturur ve herhangi bir yerde (kafa içi, beyin içi, deri içi ya da çok daha hayati organa yakın bölgelerde) damarların çatlamasına ve patlamasına engel olmak amacı ile burnun özellikle uç bölgesindeki kan damarlarının çatlamasından dolayı burun kanaması oluşabilir.
Bu nedenle yüksek tansiyonun tedavi edilmesi gerekir. Genellikle burun kanamasının nezle, grip nedeni ile olması durumunda buruna basınç uygulayarak kanamayı durdurmak mümkün olabilir. Fakat burnun gerisinden kaynaklanan burun kanamasında buruna basınç uygulamak ile kanama durmaz ve bu seferde geriye doğru kanama olur. Burnu kanayan kişi KBB uzmanı olmadığı için kanamanın nereden kaynaklandığını bilemez.Kafayı geriye doğru kaldırdığında geriye kanama olur.
Burun ucunda bulunan kıkırdakları 5-10 dakika kadar basınç uygulandığında geçmeyen burun kanamasında doktora baş vurmak ve gereken tedavinin yapılması gereklidir. Burun kanamalarında kafayı soğuk suya sokmak, boyuna buz koymak çok fazla işe yaramaz. Doğru olan yöntem ise burnu soğuk su ile fazla hırpalamadan yıkamak ve iki elin parmağı ile burnun kanatlarından bastırmak faydalı olur. 5 dakika bastırdıktan sonra burun kanamaya devam eder ise aynı işlemi tekrarlamak gerekir ve bu işlem birkaç kez tekrarlanabilir. Durmayan burun kanamalarında gecikmeden doktora baş vurmak önemlidir.
Tekrarlayan burun kanamalarında cerrahi tedavi uygulanır mı?
Tekrarlayan burun kanamalarında altta yatan hastalık daha karışık ve daha ciddi hastalıklara bağlı olabileceği için tedavisi de daha detaylı olur. Tedavide daha ileri teknikler ve teknolojiler kullanılır. Bazı durumlarda ameliyathane koşullarında ve invaziv denilen basit yöntemler ile tedaviler uygulanabilir.
Bazen hastanın uzun süre gözetim altında tutulması ve kan takviyesi gerekebilir. İyi bir KBB uzmanı ya da ekibi takibi gerekebilir. Tekrarlayan burun kanaması tedavisinde mutlaka altta yatan nedenin ne olduğunun ortaya konulması ve kanayan damarı bulduktan sonra bu damarın bölgesel olarak kontrol altına alınması gerekir. Ameliyat sonrası ya da travmalar sonrası ortaya çıkan burun kanamalarında ikinci bir ameliyat gerekebilir.
Çocukların burnu kanadığında neler yapılabilir?
Çocuklarda oluşan burun kanamaları genellikle yetişkin popülasyonda görülen burun kanamalarından daha farklı sebeplerden ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle lokal ve daha küçük nedenlere bağlı gelişebilir. Çocuklarda burun kanamasına en sık neden olan faktör ise çocuğun burnu ile oynarken oluşan kanamalardır. Bu tip burun kanaması genellikle kendiliğinden geçer.
Fakat çocuğun yaşı itibari ile, çocuk kanı gördüğü anda panik yapması, korkması nedeni ile burnunu basit bir müdahale yapılmasını izin vermemesi nedeni ile çocukların burun kanamasını durdurmak daha zor olabilir. Çocuklardaki burun kanamaları genelikle tek taraflı olacağı için pamuk bir tampon ile kanamayı durdurmak mümkün olabilir. Pamuğu çıkarırken o bölge tekrar kanayabilir ve bu durumda basit bir merhem kullanmak o yarayı geçirecektir.
Burun ile ilgili benzer sağlık konuları
- Burun akıntısı nedenleri ve tedavisi
- Burun tıkanıklığı neden olur
- Bahar alerjisi (alerjik rinit) neden olur
- Burun tıkanıklığı bitkisel tedavisi
