Bruselloz hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Bruselloz, hayvanlardan insanlara bulaşan brucella bakterilerinin oluşturduğu bir hastalıktır. Bruselloz, Malta humması, Akdeniz humması, Cebelitarık humması, dalgalı humma, koyun hastalığı ve mal hastalığı isimleri ile de bilinir.
Aslen hayvan hastalığı olan bruselloz insanlarda da görülen zoonoz bir hastalıktır. Brusellozun kuluçka süresi genellikle 10-30 gün arasındadır, nadiren birkaç ay sürdüğü de görülmüştür. Bruselloz tüm dünyada yaygın (500 bin olgu sayısı yılda) Akdeniz ülkeleri, Arabistan Körfezi, Asya’nın güneyi, Hindistan, Meksika, Orta ve Güney Amerika’da sık görülür. Japonya, Uruguay ile bazı Doğu ve Kuzey Avrupa ülkelerinde tamamen yok edildiği bilinmektedir.
Brucella bakterisi nerelerde veya nelerde bulunur?
Brusella bakterisi ısı ve pastörizasyona oldukça duyarlı olup 60 derecede 10, % 0.1 fenolde 15 dakika da tahrip olurlar. Normal mide asidinde mikroorganizma ölür. Tulum peyniri, kaşar peyniri ve yoğurt gibi besinler bruselloz hastalığını bulaştırmaz.
Brucella bakterisi ahır tozunda 6 hafta, suda ve toprakta 10 hafta, hayvan gübresinde 2 yıl, hayvan fetüsünde 75 gün, dondurmada 30 gün, tuzsuz krema yağında ve buzdolabında 140 gün civarı, tereyağında 4 ay civarı, % 10 tuzlu salamura peynirde 45 gün, % 17 tuzlu salamura peynirde 1 ay ve oda ısısındaki peynirde 2 ay canlılığını koruyabilir.
Brucella türleri ve taşıyıcıları
Burusellozun farklı türleri vardır. Örneğin Brucella melitensis, Brucella abortus, Brucella suis, Brucella canis, Brucella neatomae, Brucella ovis gibi türleri mevcuttur. Bruselloz taşıyıcıları keçi, koyun, sığır, at, domuz, köpek, çöl faresi, koç, ren geyiği, deve, manda ve deniz memelisi gibi hayvanlar Brucella bakterisi rezervuarlarıdır.
Brucella bakterisi nasıl bulaşır?
Bruselloz hastalığı hastalık bulaşmış hayvan dokuları, kanı ya da lenfasasının, bütünlüğü bozulmuş deri ya da konjonktivaya direkt teması ile, hastalık bulaşmış et, süt ve süt ürünlerinin ağız yolu ile alınması ile, hayvanların genital akıntı, idrar, dışkıları ile doğrudan teması gibi yollar ile bulaşır. Hayvan gübresi ile Bruselloz bulaşan sebzelerin tüketimi de insanlarda hastalık yapabilir.
Bruselloz hayvanlar arasında oldukça yaygındır. Koyunlar 2 ay civarı, keçiler 2 yıl civarı, sığırlar ise hastalığın yerleşme durumuna göre ömürleri boyunca sütleri ile Brucella bakterisi çıkarabilirler. Ayrıca rahim akıntıları ile de 15 gün ve 2-3 ay arasında değişen zaman sürecinde bakteri salgılarlar. Hastalık bulaşmış boğa ve koçların spermlerinde de etken bulunur ve çiftleşme yolu ile de bulaşır.
Türkiye’de Bruselloz Konya, Diyarbakır, Şanlıurfa yörelerinde daha fazla görülür. Kırsal kesimlerde Bruselloz melitensis, büyük şehirlerde Buruselloz abortus enfeksiyonu sık görülür. Bruselloz suis enfeksiyonu bilinmemektedir.
Bruselloz nasıl bulaşır
Bruselloz hastalığı belirtileri
Bruselloz hastalığı farklı klinik tablolarda değerlendirilir. Asemptomatik enfeksiyon (ambulan), akut enfeksiyon (tipik – klasik form), subakut enfeksiyon (ondülan) ve kronik enfeksiyon tiplerde farklı belirtiler ile kendini gösterir.
Asemptomatik Bruselloz belirtileri : Hayvanlar ile sık temasta bulunan yüksek risk gruplarında görülür. Hastalığın tanısını serolojik taramalar ile koymak mümkün olabilir. Hastalığın belirli bir belirtisi yoktur. Hastalığın bulaştığı kişi bakteriyi taşır ve immünite baskılandığı zaman diğer klinik formlara ilerleyebilir.
Akut Bruselloz belirtileri : Belirtiler genellikle öğleden sonra meydana çıkar. Akşamları üşüme, titreme ile yükselen ateş, sabaha doğru bol terleme ile düşer. Dalgalı ateş, gezici eklem – kas ağrısı ve tutulumu, orşit, menenjit gibi çoklu sistem tutulumu gibi belirtiler görülebilir.
Subakut Bruselloz belirtileri : Pek çok hastalığın belirtilerine benzer belirtiler ile seyreder. Normalin az üstünde ateş, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtiler bu duruma eşlik eder. İnfluenza (grip) benzeri klinik tablolar, tekrar eden ateşli periyodlar şeklinde görülen belirtilerdir. Asemptomatik veya akut enfeksiyon bazen de kronik bruselloza dönüşebilir.
Kronik Bruselloz belirtileri : Psikiyatrik ve romatolojik hastalıkları düşündüren belirtiler görülür. Kronik yorgunluk sendromu, depresyon, eklem ağrısı şeklinde kendini belli edebilir. Hastalar genellikle gözlerde oluşan kızarıklık, hassasiyet, yanma ve batma şikayeti ile doktora başvururlar.
Bruselloz hastalığı nedir
Bruselloz hastalığı teşhisi
Brusellozun tanısı doktorun yapacağı fizik muayenede, hastada görülen solukluk, halsizlik, ateş yüksekliği, artrit bulguları ve kilo kaybı gibi belirtiler ile ön tanı alınabileceği gibi teşhis konulamaz. Bruselloz tanısının kesinleşmesi için laboratuvar tetkikleri gerekir.
Rutin tetkikler, periferik kan testi, idrar tahlili, hastalığa özgü tetkikler, serumda antikorların incelenmesi, alerji testleri, biyokimyasal testler ve radyolojik görüntüleme yöntemleri gibi tetkikler yapılır.
Bruselloz hastalığından sonra bazı hastalıklar gelişebilir. Hastalığın ardından gelişen patolojik değişimler, tüberküloz, malarya, hepatit, artrit, anemi, lökopeni, üveit, optik nörit, spondilit, kollajen doku hastalıkları, lenfomalar, tifo hastalığı ve infektif endokardit gibi hastalıklar ortaya çıkabilir.
Bruselloz hastalığı tedavisi
Bruselloz tedavisinde bakteriyel antibiyotikler kullanılır. Farklı antibiyotiklerin kullanımı gerekebilir. Tedavide başarısızlık ve antibiyotiğe karşı direnç gelişimi söz konusu olabilir. Bruselloz tedavisi hastalığın seyrine göre uzayabilir.
Bruselloz hastalığı aşısı ve korunma
- Brucella enfeksiyonunun bazı bölgelerde sık görülmesinin nedeni genç hayvanlarda yapılması gereken koruyucu aşılamaların yapılmamasıdır. Bu aşıların yapılmaması nedeni ile hayvanlar daha ilk gebeliklerinde enfeksiyon ile karşılaşmaktadır. Bu hastalık hayvancılıkta büyük mali hasara neden olmaktadır.
- Ayrıca kaynatılmadan yapılan peynirler ile bu hastalık insanlara daha kolay bulaşır. Bu hastalığın insanlar üzerinde koruyucu aşısı yoktur.
- Hayvanların korunması için uygulanan aşıların canlı aşı olmaması da aşının uygulama sırasında tehlike içerdiğini açıkça göstermiştir.
- Hayvanlar için mevcut olan canlı aşı üzerinden geliştirilmiş bir beşeri aşı yoktur. Genetikteki gelişmeler sayesinde söz konusu bakterilerin hücre içi haberleşmelerini kesecek bir mekanizma üzerinden etkisini gösteren aşı çalışmaları sürmektedir.
- İnsanların brusellozdan korunmasının en önemli yolu insan tüketiminde kullanılan et, et ürünleri, süt ve süt ürünlerinin iyi pastörize edilmesidir. Ayrıca bu hayvanlar ile uğraşanların, hayvanlar ve hayvanların dışkıları, genital akıntıları ile temastan sonra ellerini düzenli yıkamaları ve hijyen şartlarına uymaları çok ama çok önemlidir.
Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Şarbon hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Kuduz hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Orf hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Şark çıbanı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Tetanoz nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Yılancık hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Babesiyoz hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
