Bronşektazi nedenleri ve tedavisi
Bronşektazi, akciğerlerdeki enfeksiyon ve havayollarının tıkanması nedeni ile havayollarının genişlemesine verilen addır. Eski Yunanca’da bronchos ve ektasis (dilatasyon ve genişleme) kelimelerinden türetilmiştir.
Bronşektazi ilk olarak 1819 yılında Fıransız doktor Rene Laennec tarafından öksürük ve kronik balgam çıkarma ile karakterize bir hastalık olarak tanımlanmıştır. Kronik süreçte, bronş duvarlarında kas ve elastik kompentlerin desrüksiyonu sonucu anormal ve kalıcı genişlemeler oluşarak akciğerlerin geri dönüşümü olmayan hasarı meydana gelir.
Bronşektaziye neden olan faktörler
Bronşektaziye neden olan faktörler arasında farklı nedenler ile havayolu savunma mekanizmalarının bozulmasına yol açan etkenler yer alır. Geçirilmiş bir akciğer hastalığı veya sistemik bir hastalık nedeni ile de bronşektazi gelişebilir. Bronşektazi edinsel ya da doğumsal nedenlerden dolayı da görülebilir.
Bronşektazi gelişiminde en sık sorumlu tutulan neden ise çocukluk döneminde geçirilen solunum yollarını etkileyen adenovirüs, pnömoni, boğmaca, tüberküloz ve kızamık gibi tekrarlayan enfeksiyonların olduğu edinsel bronşektazidir. Bunların dışında, yabancı cisim ve tümör gibi nedenler ile oluşan bronş tıkanmaları, mideden besinlerin akciğerlere kaçması, bağışıklık sistemini bozan hastalıklar, antitripsin eksikliği, trakeabronkomegali, immotil silia sendromu, sarı tırnak sendromu, ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalıkları, romatoid artit, sijögren sendromu, relapsing ploychondiritis, kistik fibrozis, young sendromu gibi bronşektaziye neden olan faktörlerdir.
Bronşektazi belirtileri
Bronşektazi belirtileri
Bronşektazi belirtilerinde en sık görülen belirtiler, tekrarlayan öksürük ve sabahları bol balgam çıkarmadır. Genellikle 6 haftadan fazla süren balgamlı öksürük şikayetlerinde bronşektaziden şüphelenmek gerekir. Bu hastalarda sık solunum yolu enfeksiyonu ve ateşlenme olasılığı daha fazladır. Nefes darlığı, göğüs ağrısı, çomak parmak ve değişik solunum sesleri de hastalıkta görülen diğer belirtilerdir. Efor sırasında nefes darlığı yaygın bronşektazi hastalığının bir göstergesi olabilir.
Bronşektazi teşhisi
Bronşektazi tanısı, göğüs hastalıkları uzmanının yapacağı fizik muayene, laboratuvar ve radyolojik tetkiklere dayanır. Laboratuvar testlerinde hastalığa özgü bir bulguya rastlanmayabilir iken, enfeksiyon ataklarında lökositoz bulunabilir. Kronik enfeksiyon nedeni ile orta derecede anemi ve sedimantasyonda artış gözlenir. Alınan balgam kültürlerinde çoğunlukla staphylococcus aureus, streptococcus pneumoniae, haemophilus influenzae, maroxella kataralis ve pseudomonas aeruginosa bakterilerine rastlanır.
Bronşektazi tanısında radyolojik olarak kullanılan önemli tetkiklerden bir diğeri ise pasteroanterior akciğer grafisidir. Bunun dışında bronşektazi tanısında altın standart diye bilinen bronkografi önemli bir tetkiktir. Son yıllarda ise akciğer parankimini ve hastalığın yaygınlığını daha iyi gösteren yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (YÇBT) bronşektazi tanısında daha sık kullanılmaktadır.
Bronşektazi tedavisi
Bronşektazi tedavisi
Bronşektazi geri dönüşümü olmayan bir hastalık olduğu için tedavideki amaç hastalığı ortadan kaldırmak değildir. Bronşektazi tedavisinde asıl amaç tekrarlayan enfeksiyonları azaltmak ya da engellemektir. Bronşektazi hastalarına genellikle kirli havalardan ve sigara dumanından uzak durmaları önerilir. Bronşektazi tedavisi ilaçlar ve cerrahi olarak yapılır. İlaç tedavisinde amaç solunum yollarındaki tıkanıklığı azaltmak ve gelişen bakterileri ortadan kaldırmaktır.
Bu nedenle antibiyoterapi, mukolitik ve ekspektoronlar, antiinflamatuar ajanlar ve bronkodilatörler kullanılır. Solunum ve öksürük terapileri önerilir. Akut atakların tedavisinde antibiyotik tedavileri verilebilir. Bronşektazi hastalarında cerrahi tedavi, durumu uygun olan hastalarda olumlu sonuçlar verir. Bu nedenle cerrahi müdahale uygulanacak hastalar doğru seçilmelidir. Bronşektazi cerrahisinde amaç etkilenmiş tüm segmentlerin çıkartılarak maksimum fonksiyonu korumaktır.
Sarkoidoz nedir? –Çocuklarda göğüs ağrısı–Mevsim gribi nedir?
