Bronkoskopi nedir?
Endoskopi, vücut boşluklarının, içi boş organların küçük ışık kaynakları ile aydınlatılarak endoskop denilen cihaz yardımı sayesinde göz ile doğrudan incelenmesidir. Bu alet hem görüntüleme hemde biyopsi gibi bazı işlemlerin uygulanmasında kullanılır. Akciğerlerin bronş ağacının görüntülenmesi işlemine bronkoskopi adı verilir ve bu amaç için kullanılan cihazın adına bronkoskop denilir. Bronkoskopi 76,84 ve 89 cm uzunluklarda, distal ucu farklı açılarda bükülebilen, fleksbl optik fiberler ile görüntü sağlayan, aspirasyon, fırça ve forseps kullanımına uygun çalışma kanalı olan bir cihazdır. Bronkoskopi işlemi hava yollarının bronş ağacının içerisinin görüntülenmesidir.
Bronkoskopi çeşitleri veya tipleri
İki tip bronkoskopi yöntemi vardır ve en sık kullanılan fiberoptik bronkoskop adı verilen yarım santim çapında ince hareketli bir çubuk tur. Genellikle burundan girilerek bronşlara ulaşılır ve bronş ağacı içeriden görülerek incelenir.
Diğer bronkoskop tipi ise rijit bronkoskop, bu daha kalın bir boru şeklindedir ve ameliyathanede hasta uyutularak ağızdan nefes yollarına bu borunun sokulması işlemidir. Bu işlem esnasında bronş ağacının yapısı incelenir ve bronş ağacı içinden yıkama suyu (sekresyon) alınıp bu numuneler patolojik incelemeye gönderilir. Bu tetkik özellikle tüberküloz (verem), tümör, sarkoidoz gibi hastalıkların tanısında balgam çıkaramayan hastalarda kullanılır. Ayrıca bronkoskopi sırasında gerek duyulur ise akciğer dokusu ya da mediasten denilen, iki akciğer arasında kalan ve kalbin ana damarlarının bulunduğu, nefes borusunun yer aldığı boşluktaki lenf nodüllerinden de biyopsi ya da aspirasyon ile hücresel örnek alınır. Ayrıca tedavi amaçlıda bronkoskopi işlemi yapılır.
Bronkoskopi işlemi neden yapılır?
Bronkoskopi işlemi neden yapılır
Tanı amacı ile uygulanan bronkoskopi işlemi : Akciğer grafisinde normal dışı bir görünüm olur ve diğer yöntemler ile tanı konulamaz ise bronkoskopi işlemi gerekebilir. Akciğer grafisi veya akciğer tomografisinde akciğer kanseri şüphesi olan hastalara veya kanlı balgam çıkaran hastalara bronkoskopi işlemi yapılır.
Bunların dışında her türlü tetkikin yapılmasına rağmen nedeni bulunamayan kronik öksürük şikayeti olan hastalara, iki haftadan fazla süren ve kulak, burun, boğaz uzmanınca nedeni bulunamayan ses kısıklığı olan hastalara, tedavisi yapılmasına rağmen düzelmeyen pnömotoraks (akciğer zarlarına hava girmesi) sorunu olan hastalara, akciğer apsesi şüphesi taşıyan hastalara, balgam kültüründe kötü huylu hücre görülmesi durumunda, akciğer kanseri hastasının takibinde, nefes borusuna yabancı cisim kaçağı şüphesinde, hırıltılı ve hışıltılı sonum şikayeti olan hastalara tanısal bronkoskopi işlemi uygulanır.
Tedavi için yapılan bronkoskopi işlemi : Bronşlarda aşırı ve yoğun kıvamlı balgam birikimi söz konusu ise, bu balgam akciğerin hava almasını engelliyor ve akciğer sönmesi var ve bu durumun düzeltilmesi, balgamın temizlenmesi için bronkoskopi işlemi yapılır. Hava yollarını tıkayan yabancı cisimlerin çıkarılması için bronkoskopi işlemi yapılır. Bu durum genellikle çocuklarda kuruyemiş yerken ve küçük cisimlerin boğaza kaçması sonrası, yetişkinlerde beslenme sırasında, başını örten genç kızlarda ve kadınlarda toplu iğne gibi cisimlerin nefes borusuna ya da bronşlara kaçması şeklinde görülür. Nefes borusu ve bronş içerisinde tıkanmaya neden olan tümörlerde, tümörü küçülterek hava yolunu açmaya yönelik bronkoskopi işlemi yapılır.
Bronkoskopi işlemi nasıl yapılır?
Bronkoskopi işlemi yapılmadan önce hastaya serum ve gerekli ilaçları verebilmek için damar yolu açılır. Hastanın gevşemesi için açılan damar yolundan ilaç verilir ve hastanın öksürme duyusunu bastırmak için lokal anestezi ağız ya da boğaza püskürtülür. Bronkoskopi sırasında hastaya ağızdan oksijen verilir. Bronkoskopi işlemi hasta sırt üzeri yatar durumda ya da oturur durumda iken yapılır ve bronkoskop nefes borusuna ya da bronşlara ağız veya burun yolundan yapılır. Fiberoptik bronkoskoplarda bronş ağacına giren kısım daha incedir. Bu cihaz yolu ile bronş ağacı monitörden takip edilir. Tedavi amaçlı uygulanan bronkoskopilerde (yabancı cisim aspirasyonu, sıvı alma işlemi, tümör küçültme işlemi ve akciğer hacmini küçültme işlemi) gibi girişimsel bronkoskopi (lazer, koter, elektrokoter, brakiterapi, kriyoterapi gibi ya da stent takma) gibi işlemler tedavi amaçlı uygulanır.
Bronkoskopi işlemi kimlere yapılır?
Bronkoskopi kimlere yapılır
Bronkoskopi yapılmadan önce nelere dikkat etmeli?
Bronkoskopi yapılacak hastalarda işlemden 6-8 saat önce katı ve sıvı gıda alımı kesilir. İşlem öncesi hastaların fizik muayene ve laboratuvar bulguları gözden geçirilir. Dikkatli bir şekilde hastanın şikayetleri dinlenir. Dikkatli bir kalp, akciğer muayenesi ve akciğer grafisi çekilmesi boronkoskopi öncesi en gerekli kuraldır. Koah hastalığı şüphesi olan hastalara işlem öncesi solunum fonksiyon testleri mutlaka yapılmalıdır. Dalağı alınmış ya da yapay kalp takılmış hastalara bronkoskopi öncesi koruyucu antibiyotik verilmelidir. Kalp krizi geçiren hastalarda 6-8 hafta sonra bronkoskopi yapılmalıdır.
Astım hastaları bronkoskopi öncesi nefes açıcı ilaçlarını kullanmalıdır. Bronkoskopi işleminde biyopsi alınması gerekiyor ise kan sulandırıcı ilaç kullanımı varlığında bu ilaçlar işlemden 3 -4 gün önce kesilmelidir. Bronkoskopi yapılan hastaların işlemden en az 24 saat sonrasına kadar araba kullanmamaları, dikkat gerektiren işlerin yapılmaması ve kanuni olarak bağlayan dökümanları imza atmamaları gereklidir.
Bebeklerde hırıltılı solunum nedenleri–Balgam çıkarma nedenleri
