Boşaltma (dumping) hastalığı nedir?
Boşaltma sendromu, gıdaların mideden bağırsağa hızlı geçmesinden dolayı oluşan ve terleme, bayılma, çarpıntı gibi şikayetler ile kendini gösteren bir sendromdur (dumping sendromu). Hızlı mide boşalması olarak da bilinen boşaltma sendromu çok sık görülmez, ancak esas olarak herhangi bir sebep ile gastrektomi yapılmış kişiler bu durumdan etkilenir. Dumping sendromu obezite cerrahisi geçirmiş kişilerin yaklaşık %70’inde ilk bir yıl içinde görülebilmektedir.
Boşaltma (dumping) sendromu tipleri ve nedenleri
Dumping sendromu erken boşaltma ve geç boşaltma sendromu şeklinde iki başlık altında değerlendirilir.
- Erken boşaltma sendromu neden olur?: Gastrik cerrahi girişim gıdaların mideden normal boşalma mekanizmasını bozar. Yüksek karbonhidratlı bir öğünden sonra besinler mideden hızlı bir şekilde boşaltılır ve bu tür bir hızlı boşalım üst bağırsağı şişirebilir. Bu durumun sonucu olarak da belirli hormonlar aşırı miktarlarda salgılanır, bununla birlikte erken boşaltma sendromu ortaya çıkar.
- Geç boşaltma sendromu neden olur?: Şekerler bağırsaktan emildikçe, kan glukoz düzeyini hızlı bir şekilde yükselterek fazladan insülin hormonu salgılanmasına neden olur, daha sonra sırası gelince bu da kan glukoz düzeyini normalin altına düşürerek geç boşaltma problemini oluşturur.
Dumping sendromu nedenleri
Boşaltma (dumping) sendromu belirtileri
Belirtiler yemek yedikten sonraki yaklaşık 10 dakika sonra ya da 30 dakika içinde (erken boşaltma) veya 90-120 dakika içinde (geç boşaltma) şeklindedir. Çok kaygılı olan kişilerde herhangi bir mide cerrahisi geçirmese bile dumping sendromu görülebilir.
Erken dumping sendromu belirtileri: Belirtiler arasında halsizlik, terleme, solukluk, bulantı, kusma, epigastriumda dolgunluk ve ağrı, ishal, çarpıntı, baş dönmesi, hızlı kalp atımı, hızlı solunum, tansiyon yüksekliği gibi belirtiler vardır.
Geç dumping sendromu belirtileri: Şeker seviyesinin yükselmesi sonucu insülin deşarjı oluşur. Bu durum ise sekonder şeker düşüklüğüne neden olarak yemek yedikten 90-120 dakika kadar sonra terleme, çarpıntı, üşüme, yorgunluk, sıkıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, hastanın midesini boş hissetmesi, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu şikayetler yemek yeme ile geçer fakat erken boşaltma sendromunda ise şikayetler yemek yedikten sonra şiddetlenir.
Boşaltma (dumping) sendromu tedavisi
Gastrektomi ameliyatı olmuş kişiler sık sık, az miktarda, kuru, arıtılmış karbonhidratlar içermeyen öğünler şeklinde beslenerek ve yemek sırasında sıvı içmeyerek boşaltma sendromu belirtilerini azaltabilirler. Yemek yedikten sonra 15 dakika, yarım saat civarında sırtüstü istirahat etmek de faydalı olur.
Gereken durumlarda sedatif, antikolinerjik ilaçlar hastanın doktoru tarafından reçete edilebilir. Koruyucu yöntemler ile düzelmeyen olgularda cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulur. Cerrahi tedavi hastaların %1 veya %5’inde, şiddetli ve tedaviye yanıt vermeyen ve şikayetleri 1-2 yıldan uzun süren hastalarda uygulanır.
Boşaltma (dumping) sendromunda beslenme
- Yemek yerken her türlü sıvı gıda ve su tüketilmemelidir.
- Şeker, reçel, pasta, turta, tart, akide şekeri gibi yoğun tatlılardan kaçınmak gerekir.
- Yemek yerken yavaş yavaş yemek ve günde altı öğün şeklinde az az yemek gerekir.
- Karbonhidratlı besinleri mümkün olduğunca az tüketmek ve protein bakımından zengin beslenmek gerekir.
- Disakkaritler ve serbest şekerler yerine nişasta ve glikojen kullanılabilir.
Benzer sağlık yazıları
- Mide polipleri nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Mide kanseri nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Obezite nedenleri ve tedavisi
- Mide küçültme ameliyatı nedir
- Pankreas kanseri neden olur
