Paylaş

Tweetle

Paylaş

E-posta

Boğulma nedir? Boğulma belirtileri

Boğulma, bir canlının havasızlıktan ölmesine asfiksi (boğulma) denir. Solunan havada yeterli miktarda oksijen olmaması veya alınan havanın solunum yollarından akciğer alveollerine kadar ulaşmaması nedeni ile boğulma (asfiksi) meydana gelir. Atmosfer havasında O2 oranı % 18-21 arasındadır ve bu oran %12-16’ya düşer ise ciddi tehlike oluşturur. Atmosfer havasınnın % 5’e inmesi ile ani bilinç kaybı ve ölüm riski oluşur. Boğulmalarda en önemli problem, dokuların ani ve derin oksijen yetmezliğidir.

Boğulmalarda ölüm süresi

Asfikside (boğulmalarda) ölüm süresi ortalama 5-8 dakikadır. Bu sürenin ilk 3 dakikasında hasta hayata döndürülebilir. 3-5 dakika arasında boğulan birey hayata döndürülür ise hastanın beyninde boğulma tehlikesinden dolayı ağır bozukluklar ortaya çıkabilir. Boğulan hastayı 5’inci dakikadan sonra kurtarmak mümkün değildir.

Boğulma (asfiksi) belirtileri

Boğulma tehlikesi geçiren hastada görülebilecek boğulma belirtileri yüzde şişlik ve morarma ve yüz koyu renk alır. Boğulmalarda ölü morlukları ve ölü katılığı çabuk ve şiddetli gelişir. Boğulan bir insanda çürüme çok çabuk başlar.

Yüzde, kulaklarda, omuzda, boyunda ve kolların üst kısmında nokta nokta kanamalar görülür. Kan koyu, esmer ve akıcıdır. Ağızda ya da solunum yollarında kanlı ve köpüklü bir sıvı oluşur. Akciğerler röntgen filminde kanlı ve ödemlidir.

Boğulma (asfiksi) türleri

Asfiksiler (boğulmalar) farklı yöntemler veya kazalar ile gerçekleşir. İple asılarak boğulma, bir insanın başka bir insanı boğması, herhangi bir nedeneden dolayı solunum yollarının tıkanması ya da solunum yollarını tıkama, Kimyasal madeler ile boğulma ve suda boğulma gibi boğulma şekilleri vardır.

Asılan insanlarda boğulma neden olur?

İp ya da benzeri cisimlerin bir ucu sabit bir yere bağlanır ve diğer ucu ilmek ve halka şeklinde dolanarak ipe vücudun tam veya boyunda damarı, sinir ve solunum yollarını kapatacak şekilde ağırlık uygulanarak meydana gelen mecburi ölüm asılma olarak tanımlanır.

Asılma sırasında başa giden arterler ve venaların kapanması nedeni ile beyin kansız kalır ve beynin kansız kalması sonucu şuur kaybı oluşur. İpin boynu ani sıkması sonucu inhibisyon ile de ölüm meydana gelir. Boyunda venaların kapanması için birkaç kilogramlık, solunum yollarının kapanması için 15 kilogramlık ağırlık yeterlidir.

Asılma sırasında ölüme kadar geçen süreç

Asılma aşaması 1 : Aşama bir şuur kaybına kadar geçen süredir. Asılmaya maruz kalan birey şuur kaybından sonra olayların farkında olmaz.

Asılma aşaması 2 : Bu aşamada havale geçirme başlar ve havale geçirme sırasında birey kendini oraya buraya çarpmaya başlar ve  çarpma nedeni ile vücudun farklı bölgelerinde yaralar oluşur.

Asılma aşaması 3 : Bu devre yalancı ölüm devresidir. Bu dönemde nöbet geçirmeler durur ve kalp atımları ve dolaşım ile birlikte solunum yavaşlar.

Asılma aşaması 4 : Dördüncü aşama gerçek ölüm aşamasıdır. önce solunum, sonra da kalp ve dolaşım sistemi durur.

Boğma şeklinde boğulma nedir?

Bir kişinin boyun bölgesine ip, bağ, el, ön kol veya herhangi bir sert cismin dışarıdan aktif bir kuvvet ile uygulanması sonucu, hava yolları ve/veya damarların tam ya da kısmen kapatılması şeklinde oluşturulan eyleme birini boğma eylemi denir.

Solunum yolları tıkanmasına bağlı boğulma

Solunum yollarının dışarıdan ya da içeriden mekanik olarak kapanması, karın ve göğüs gibi solunum fonksiyonlarına katılan bölgelerin sıkışması ya da solunan havada oksijenin olmaması ile meydana gelen boğulmalardır.

Tıkanmaya veya tıkamaya bağlı boğulmalar genellikle ağız ve burun tıkanması sonucu, solunum yollarının yabancı cisim ile tıkanması sonucu, karın ve göğüs basısı sonucu, bayılma sonucu havasız yerde kapalı kalma ve boğucu gazlara maruz kalma sonucu meydana gelen boğulmalardır.

Ağız ve burun kapanmasına bağlı boğulma

Ağız ve burnun el yardımı ile ya da herhangi bir yumuşak cisim (dayanıklı kağıt, poşet, bez ve benzeri) ile dış kısmından tıkanması sonucu solunum yollarına hava geçişinin engellenmesi ile boğulma gerçekleşir.

Sağlıklı olmalarına rağmen bebekler yataklarında dönerken yüzleri yastık ya da battaniye ile hava alamayacağı şekilde tıkanır ise bebeğin boğulmasına neden olabilir.

Çocuklar naylon torba ve benzeri cisimler ile oynarken bu cisimler yüzlerine yapışır ve çocuğun ağız yolunu ve burun deliklerini kapatır ve boğulmaya neden olabilir.

Yetişkinlerde bu tip boğulmalar, genellikle polietilen ya da plastik bir torbanın kafasına geçmesi ve boyun kısmına bağlanarak intihar girişiminde bulunması şeklinde görülmektedir.

Bu şekilde boğulanlarda genellikle solunum yollarına ağır bir kuvvet uygulanmadığı ve kişinin direnç göstermediği için iç ve dış vücut bölgelerinde çok fazla travma bulgularına rastlanmaz.

Boğulan kişinin dış görünümünde herhangi bir bulgu olmasa bile yanaklar ve ağız içine kesi atılarak bazen kanın cilt altına sızması gibi bulgular görülebilir.

Ağız ve burun çevresinde elle bastırmaya bağlı sıyrık ve cilt altı kanamaları görülebilir.

Ağız içinde diş izlerine bağlı sıyrık, yırtık ve cilt altı kanamaları oluşabilir.

Toksikolojik incelemeler için kan ve idrar tahlilleri yapılır.

Yabancı cisim tıkanmasına bağlı boğulma

Solunum yollarının yabancı cisim ile tıkanması nedeni ile de boğulmalar gerçekleşebilir. Çeşitli yabancı cisimler özellikle çocuklar tarafından ağız yolu ile solunum yollarına kaçabilir. Örneğin, bilye, metal para, fasulye tanesi, düğme, yüzük, oyuncaklar ve benzeri yabancı cisimler gırtlak ve trakeaya (soluk borusuna) kaçarak ölüme yol açabilir.

Solunum yollarına yabancı cisim kaçağı bazen de bireyin yemek yeme sırasında gülmesi, hıçkırması, korkması, ani sinirlenmesi, ani bir kriz gibi olaylar veya heyecanlanması sonucu oluşabilir ve ölüme neden olabilir.

Yabancı cismin aniden solunum yollarını tıkaması durumunda gürültülü belirtiler ortaya çıkabilir.

Yabancı cisim kaçağında kişi boğulur tarzda tıkanır ve kendini kurtarmak için çaba göstermeye başlar. Bu sırada hastada gelişen oksijen yetmezliği nedeni ile bilincini kaybederek yere yığılır. Bu tip bir boğulma sırasında hastanın yüzünde morarma, ödem ve cilt altı kanamalar görülür.

Karın ve göğüs bölgesine bası nedeni ile boğulma

Göğüs ve karın bölgesinin bası altında kalması sonucu solunum kaslarının çalışması engellenir ve solunum yetmezliği ve kısmen de dolaşım bozulur ve boğularak ölüm gerçekleşir.

Göğüs ve karın basısı ile meydana gelen boğulmalar genellikle anne ve babanın ortasında yatırılan bebeklerde göğüs sıkışması sonucu görülmektedir.

Karın ve göğüs sıkışması sonucu meydana gelen erişkin boğulmalarının kökeni kazalardır. Örneğin, ağır bir yük altında kalmak, iki cisim arasında ya da kalabalık ortamlarda sıkışıp kalmak erişkinlerde sık görülen karın ve göğüs basısı boğulmalarıdır.

Karın ve göğüs basısında hastada görülen bulgular, basıya uğrayan bölgenin üst kısmında yoğunlaşma gösterir. Baş, boyun ve göğüs bölgesinin üst kısmı koyu morumsu ve siyah renk alabilir. Dil dişler arasında sıkışıp kalmış, gözler fırlamış şekilde olabilir. Bu şekilde boğulma geçirenlerde ölüm şekline göre vücudunun farklı bölgelerinde morarma, sıyrık ve tırnak izleri vardır.

Diri diri gömülmelere bağlı boğulma nasıl oluşur?

Bir canlının toprak, kum, maden kömürü, tahıl, un ya da saman gibi madde yığınlarının altında kalarak ağız ve burnun tıkanması, karın ve göğüs basısı oluşması sonucu boğulma meydana gelebilir.

Bu tip bir boğulma riski varlığında kişi belli bir süre bu maddeler arasındaki havayı solumaya çalışsa da, bu maddelerin ağız ve burun deliklerinden solunum yollarına solunması sonucu boğulma gerçekleşir.

Gömülmelere bağlı boğulmalar genellikle maden kazalarında, duvar yıkılmalarında, toprak, kum, saman gibi yığınların altında kalınması ve deprem gibi felaketler sonrası meydana gelebilir.

Yeni doğan bebekler hem öldürülmek hemde gizlemek amacı ile diri diri toprağa gömülebilmektedir.

Pozisyona bağlı boğulma nasıl oluşur?

Özellikle alkol ve ilaç zehirlenmelerinde, hastalıklara bağlı olarak bilincini yitirmiş kişilerin başlarını aşağı doğru pozisyon vererek uzun süreli kalmaları sonrası pozisyona bağlı boğulmalar gereçekleşebilir.

Pzisyona bağlı boğulmaların en sık görülen nedenleri arasında yataktan kayan ve bu şekilde başı yataktan aşağı doğru sarkan sarhoş bireylerin boğulmalarıdır.

Baş aşağı pozisyonda uzun süre kalan kişilerde karın organları diyaframı iterek solunum hareketlerinin zorlanmasına neden olur ve bu şekilde boğulma gerçekleşir.

Yine bu tip boğulma bazı kişilerin benzer koşullarda kazara dar bir alanda (asansör boşluğu, baca gibi) uzun süre baş aşağı pozisyonda sıkışmış şekilde kalmalarına bağlı olarak boğulma meydana gelebilir.

Kişinin ayaklarından baş aşağı bir pozisyonda yukarıda bir noktaya asılması (ters asılma) boğularak ölüme neden olabilecek bir işkence türüdür ve bazen ölüme sebep olabilir.

Kişinin çarmığa gerilmesi gibi bir tür işkence yöntemi de boğularak ölüme neden olabilir.

Boğucu gazları solumaya bağlı boğulma

Bu tür boğulmalar yetersiz oksijen, havadaki oksijenin azalarak diğer gazların arttığı durumlar ya da havanın normal bileşimde olmasına karşın diğer gazların gereğinden fazla artış gösterdiği durumlar gaz soluma sonucu boğulmalara yol açar.

Karbondioksit gazı solunan havada % 8-10 oranında bulunduğunda en geç 10 dakika içinde sıkıntı, fenalık ve baygınlık yapar.

Ölüme neden olan en düşük karbondioksit oranı % 25-30 civarında, ani ölüm ile sonuçlanan yüksek karbondioksit oranı ise % 60-80 seviyesidir.

Kimyasal maddelere bağlı boğulma nasıl oluşur?

Kimyasal maddelere bağlı boğulmalarda genellikle gaz şeklindeki bir maddenin solunması sonucu oksijenin hücre seviyesinde kullanımı engellenir.

• CO zehirlenmesi
• CN zehirlenmesi
• H2S zehirlenmesi

Suda boğulma nasıl oluşur?

Tatlı ve tuzlu gibi herhangi bir sıvının içinde kalarak boğulmaya suda boğulma denir.

Sadece kafanın ve yüzün suyun içinde kalması boğulmak için yeterlidir.

Suda boğularak ölüm boğulma nedeni ile olabileceği gibi solunumun engellenmesi sonucu da meydana gelebilir.

Suyun solunum yollarından akciğerlere kadar giderek oksijenin kana geçmesini önlemesi nedeni ile de boğulma gereçekleşir.

Bu sırada az bir miktar su kana karışır ve kanın sulanmasına sebep olur.

Su yutulur ve buna bağlı olarak larinks spazmı meydana gelir ve su akciğerlere gidemez ve havasız kalma sonucu boğulmaya bağlı ölüm gerçekleşir.

Suda boğulmanın aşamaları

Suda boğulma aşaması 1 : Suya düşen bir canlı ilk 5-10 saniye içerisinde suya dalar ve suyun üzerine çıkar. Bu gibi bir durumda şaşkınlık nedeni ile su teneffüs eder ve su yutmaya başlar.

Suda boğulma aşaması 2 : Suya düşen kişi su içinde bir süre nefesini tutabilir. Soluk tutulması ve buna bağlı kanda karbondioksit miktarı artar ve solum merkezi kimyasal olarak uyarılır. Derin nefes alıp verme başlar ve bu süreçte çok miktarda su yutulur. Bu aşamanın sonunda şuur kaybı gerçekleşir.

Suda boğulma aşaması 3 : Şuur kaybı gerçekleştikten sonra çırpınmalar başlar. Soluk tekrar tututlur ve su yutma yavaşlar. Ağız ve burundan beyaz köpük gelir.

Suda boğulma aşaması 4 : Bu evrede solunum ve kalp durmuş gibidir ve çok yavaşlamıştır. Boğulan kişinin tüm hareketleri yavaşlar ve bu evre yalancı ölüm evresidir.

Suda boğulma aşaması 5 : Beşinci evre suda boğulma everesi ölümün kesinleştiği evredir. Bu aşamada son birkaç solunumdan sonra solunum tamamen durur ve ölüm gerçekleşir.

Suda boğulmanın nedenleri

Kazalara bağlı suda boğulma : Özellikle yaz aylarında yüzme bilmeyen insanların boğulmaları çok sık görülen kazalardan dır. Yüzmeyi bilnlerde ise yorgunluk ve kramplardan dolayı boğulmalar görülür. Epilepsi nöbetleri sırasında, sarhoşlarda ve kalp krizi geçirme sırasında suya düşerek boğulmalar da görülmektedir.

İntihar etmeye bağlı boğulma : İntihar etme nedeni ile boğulmalar oldukça sık görülen bir durumdur. El ve ayaklarını bağlayarak intihar edip boğulanlara çok sık rastlanmaktadır.

Cinayetlere bağlı boğulma : Erişkin birini suda boğarak öldürmek zordur. Fakat birden fazla kişi birini suda boğarak öldürebilir. Bazende cinayete bağlı boğulmalar öldürdükten sonra suya atılan insanlardır. Öldürüldükten sonra suya atılan cesette öldürülürken alınan travmanın izleri belli olur. Yaralayarak suya atılan cesetlerde hem yaralanmaya bağlı hemde boğulmaya bağlı belirtiler görülür.

 Suda boğularak ölümün belirtileri

Suda boğularak ölen bir birey suya düşünce hemen solunumun engellenmesinden ölmüş ise yüzün rengi soluk olur.

Su yutmaya bağlı ölmüş ise hastanın görünümü boğulma nedeni ile mor renk alır.

Birey ceset olarak suya atılmış ise suda baş aşağı durur ve yüz şiş ve mor olur.

Ölüm lekeleri, tatlı suda boğulmuş ise hemolizden dolayı pembe renkte, tuzlu suda boğulmuş ise açık kırmızı renkte görülür.

Vücut ısısı çok hızlı bir şekilde suyun ısısına iner ve el, ayak derileri mantarlaşmıştır.

Suyu yutarak ve soluyarak boğulup ölenlerde ağız ve burunlarından mantar şeklinde bir köpük (mantar köpüğü) çıkar. Bu köpük yapışkandır ve birbirine eşit boşluklarda meydana gelmiştir. Bu köpük temizlense bile tekrar ortaya çıkar ve bu durum suda boğulmanın kesin dış belirtisidir.

Boğulmalarda ilk yardım

Boğulmaların genel nedenleri : Nefes borusuna sıvı dolması, asılma, akciğerlerin zehirlenmesi, gaza maruz kalarak zehirlenme ve suda boğulma, boğaza yabancı cisim kaçması gibi nedenlerdir.

Boğulmaların genel belirtileri : Nefes almada güçlük, gürültülü, hızlı ve derin nefes alıp verme, ağızda balgam toplanması ve köpük gelmesi, yüzde, tırnaklarda ve dudaklarda morarma, genel sıkıntılı hal, cevapları doğru verememe ve karsızlık gibi belirtilerdir.

Boğulmalarda genel ilk yardım : Boğulmanın nedenini otadan kaldırmaya çalışmak, hastanın bilincini kontrol etmek, hastanın yaşayıp yaşamadığını kontrol etmek, temel yaşam desteği, acil tıbbi yardım isteme (Türkiye için 112’ye arama), Hastanın yaşam bulgularını izlemek gibi genel ilk yardım yöntemleri uygulanmaya çalışılır.

Benzer sağlık konuları

1. Ateşli silah yaralanmaları
2. Yanıkların nedenleri ve tedavileri
3. Havale geçirme nedir
4. Temel yaşam desteği nedir