Pıhtı atması (embolizm) nedir?
Pıhtı atması (embolizm), bir arterin kan dolaşımında taşınan bir madde ile tıkanmasıdır. Emboli farklı maddelerden de oluşabildiği gibi çoğunlukla kan pıhtısından meydana gelir.
Beyinde pıhtı atması neden olur?
Pıhtı, bir kalp krizi sonrası kalp içinde ya da kalbin üst odacıkları (atriyumlar) içinde oluşabilir ve sonrasında pıhtı beyne giderek beyin damarlarında tıkanmaya neden olur ve inmeye sebep olan serebral embolizm denilen duruma yol açabilir. Beyin embolisi boyundan beyne giden damarların tıkanması sonucu da meydana gelebilir. Bu tıkanma sonucunda o damarın beslediği bölgeye kan gidemez ve bu durumda inme oluşur. Beyindeki her damara pıhtı gidebilir ve tıkayabilir.
Beyinde pıhtı atması belirtileri
Beyne pıhtı atarsa inme (felç) ortaya çıkabilir. Beyne pıhtı atması durumunda görme bozuklukları, konuşma bozuklukları, hareketlerde yavaşlama, kol ve bacaklarda felç gibi sorunlar görülebilir. Daha çok kalpten çıkan ve boyun damarlarının üzerinde oluşan halk arasındaki kireçlenmelerin üzerinden kopan pıhtıların beyne gidip tıkaması sonucu oluşan beyin embolilerinde hastanın sağ tarafı ya da sol tarafı felç olur, konuşma merkezi de o bölgeye yakın olduğu için hasta konuşamaz, söylenenleri anlayamaz, tekrarlayamaz.
İnme nedir?
İnme beyine giden kan akımının aniden azalması ya da durması sonucu ortaya çıkan ciddi bir durumdur. İki tip inme vardır; birincisi hemorajik (kanamalı) inme ve diğeri ise iskemik inme. Hemorajik inmede beynin çevresinde veya içinde kanama oluşması söz konusu iken, iskemik inmede beynin bir kısmında kan akımı azalır ya da durur.
İskemik inme kısaca nedir? İnmelerin %80 kadarı iskemiktir. İskemik inme beyni besleyen damarların kan akımı azalacak şekilde incelmesi sonucu ya da damar içi pıhtı sonucu ortaya çıkar. Beyine kan ulaşamadığında beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar. Hızlı medikal tedavi kan akımının tamamen kaybolmadığı ama azaldığı durumlarda hayati önem taşır.
Hemorajik inme kısaca nedir? Hemorajik inme beyin içinde veya etrafında kanama sonucu meydana gelir. Hemorajik inmenin birçok nedeni olmakla birlikte en sık beyin atardamarlarında anevrizma oluşmasıdır. Beyin içinde yırtılan küçük kan damarları da farklı kanama odakları yapabilir.
İskemik inmede risk faktörleri
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Dislipidemi
- Atriyal fibrilasyon
- Patent foramen ovale
- Kardiyovasküler hastalıklar
- Protez kalp kapakları
- Kalp kapak hastalıkları
- Asemptomatik karotis darlıkları
- Orak hücreli anemi
- Obezite
- Sigara kullanımı
- Alkol tüketimi
- Beslenme alışkanlıkları
- Yaş
- Hastanın inme ya da geçici iskemik atak öyüsü
- Fiziksel inaktivite
Hemorajik inmede risk faktörleri
- İleri yaş
- Hipertansiyon
- Sigara-alkol tüketimi
- Önceden geçirilmiş iskemik atak
- Vasküler malformasyonlar (anevrizma, karvenöz anjiom gibi)
- Antikoagülan ya da fibrinolitik kullanımı
- Serebral amiloid anjiopati
- Sempatomimetik ajan kullanımı
- Vaskülit
İnme tedavisi
İnmelerde ilk üç saat içinde hastanın hastaneye yetiştirilmesi ve acil müdahale daha az hasar kalması ve hastanın yaşam şansı bakımından çok ama çok önemlidir.
Pıhtıya bağlı inmelerin tedavisinde öncelikle hastanın hayati fonksiyonlarının kontrol altına alınması gerekir. Duruma göre stent koyma ya da ameliyat yapılır. Eğer pıhtı atmasına bağlı inme gelişmiş ise trombolitik tedavi, kafa içi basıncını azaltmaya yönelik tedavi, hipertansiyonu olan olgularda kan basıncının düşürülmesine yönelik tedavi gibi tedavi yöntemleri de uygulanır. Bir yandan hastanın tedavileri yapılırken bir yandan da inmenin nedenleri araştırılır.
Benzer sağlık yazıları
- Embolizm nedir
- Atriyal fibrilasyon nedir ve neden olur
- Beyin damar hastalıkları neden olur
- Beyin kanaması neden olur
- İnme ve inmelerde ilk yardım
