Belde 5 adet omur kemiği vardır; L 1’den L 5’e kadar. Bunların arasında kıkırdak denilen diskler vardır. Disklerin iç kısmında nükleus pulpozus denilen yumuşak bir doku ve dışında da anulus fibrozus adı verilen daha sert bir doku vardır. İç kısmında bulunan yumuşak doku dışarı doğru fıtıklaşır ve çevreden geçen sinirleri sıkıştırmaya başlar ve bu duruma bel fıtığı denir. Omurgada oluşan fıtıkların çoğu bel omurlarının tam bel bölgesi kısmında ve belin hemen altında bulunan son iki diskte oluşur.
Bel fıtığı (lomber disk hernisi) belirtileri
Bel fıtığı geliştikten sonra çevresindeki sinirlere bası oluşur. Bu sinirler bacaklara doğru yayılan sinirler olduğundan, ağrı da bacaklarda daha fazla hissedilir. Hatta bazı hastalarda o kadar şiddetli ağrı olur ki, hasta bacağının kesilmesini bile isteyebilir. Ağrının yanı sıra bacakta uyuşma, bacakta kuvvet kaybı, adalelerde erime, bazı hastalarda idrar ve büyük abdestini tutamama, iktidarsızlık gibi şikayetler olur. Bu nedenle hastalığın bu kadar ilerlemesini beklemeden, uygun ve yeterli tedavi uygulanması gerekir.
Bel fıtığının çeşitli aşamaları vardır. İlk dönemlerde ağrı daha çok belde hissedilirken, ilerlediğinde ve bacağa giden sinirlere bası olmaya başladığında bacaklardaki ağrı bel ağrısını unutturacak kadar şiddetli olabilir.
Bel fıtığı (lomber disk hernisi) teşhisi
Bel fıtığı teşhisinde öncelikle hastanın hikayesi dinlenir ve sorasında iyi bir fizik muayene yapılır. Muayeneden sonra gerekli teşhis yöntemlerinin yapılması önemlidir. Manyetik rezonans görüntüleme (MTG) tekniği ile tanıyı koymak daha kolay olabilir. Nörolojik bir hasardan şüphelenilen vakalarda EMG/ENMG (elektronöromiyografi) testi istenir.
Bel fıtığı (lomber disk hernisi) tedavisi
Bel fıtığının çeşitli safhalarında değişik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Öncelikle cerrahi dışı yöntemler tercih edilir. Bu yöntemler; ilaç tedavisi, istirahat ve fizik tedavi gibi yöntemlerdir. Bu yöntemler ile iyileşmeyen hastalarda cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahi tedavide açık cerrahi tedavinin yanında kliniğe ve radyolojik bulgulara göre mikrodiskektomi tekniği ve mikro endoskopik teknikler uygulanır ve hastaların büyük çoğunluğu ameliyattan sonra rahatlayabilir.
Bel fıtığında (disk hernisinde) tedavi basamakları;
- İlk olarak hastaya istirahat ve ilaç tedavisi verilir,
- İkinci olarak fizik tedavi,
- Üçüncü olarak ise cerrahi tedavi uygulanır.
Bel fıtığının erken dönemlerinde fizik tedavi oldukça faydalı olurken, geç kalınmış dönemlerinde fizik tedavi çok fayda sağlamadığı için cerrahi tedaviye gerek duyulur. Mikrodiskektomi tekniğinde ve mikro endoskopik teknik de yüz güldüren cerrahi yöntemlerdir.
Bel fıtığı (disk hernisi) ameliyat sonrası tekrar eder mi?
Bel fıtığı bazı hastalarda ameliyat sonrası aynı bölgeden tekrar edebileceği gibi, bazılarında ise diğer omurlardaki disklerden fıtık gelişebilir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken nokta fıtığın ameliyat edilen bölgede olup olmadığıdır. Çünkü böyle durumlarda yapılan yanlışlar, daha büyük sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle ameliyatı yapacak cerrahın tecrübeli olması, yapılan tetkiklerin iyi incelenmesi ve durumun bir defada net bir şekilde değerlendirilmesi son derece önemlidir.
Bel ağrısına neden olan ve bel fıtığı ağrılarıyla karışan diğer hastalıklar
Bel ağrısına ve bacak ağrısına neden olan başka rahatsızlıklarda vardır. Örneğin, doğuştan olan bazı rahatsızlıklar vardır ve bu rahatsızlıkların çekilen görüntüleme yöntemleriyle ayrımını yapmak mümkün olabilir. Bunlar; basit bir spor yaralanmaları olabilir ve bu yaralanmalar veya incinmeler yumuşak dokularda ya da daha derinde oluşabilir. Travmalar nedeniyle oluşan yüzeysel dokuların hasarlanması veya derin dokuların hasarlanması görülebilir ki, bu hasarlanma durumuna ciddi kırıklar eşlik edebilir ve yapılan cerrahi tedavide bel ağrısının nedenine göre değişiklik gösterir.
Bel ağrsına neden olan çeşitli enfeksiyon hastalıkları da vardır. Özellikle tüberküloz ve bruselloz gibi enfeksiyon rahatsızlıkları bel fıtığı ile karışabilir. Yine kemik erimesi (osteoporoz) bayanları orta yaşlardan sonra daha fazla etkileyen hastalık bel fıtığı ile karışabileceğinden incelemeler bu yönde yapılmalıdır.
Dejeneratif hastalıklar (kireçlenme gibi), özellikle yaş ilerledikçe kireçlenmeler arttığı için kanalda darlıklar oluşur. Kanalda darlık oluştukça hastanın yürümesi zorlaşır ve buda bel ağrısına neden olabilir.
Bazı romatizmal hastalıklar (örn. ankiozan spondilit, romatoid artrit, Akdeniz ateşi hastalığı gibi), bunlar da bel ağrısına neden olabilir.
Bel fıtığı ve korunma yöntemleri
Bel fıtığı ve korunma
Bel fıtığından korunmak için,
- Ağır bir şey kaldırırken veya alırken eğilerek değil, dizleri kırarak almalısınız.
- Herhangi bir şeyi alırken uzanarak değil, yaklaşarak almalısınız.
- Ani olarak ağır yükleri kaldırmamalı ve kaldırırken çok dikkatli olmalısınız.
- Ağır bir şeyi taşırken vücuda yakın tutmalısınız.
- Yatarken önce oturur pozisyona gelip sonra yatmalı ve kalkarken de aynı şekilde kalkmalısınız.
- Fazla kilo sorununuz varsa vermeye çalışmalısınız.
- Otururken dik oturmalı ve belin arkasını küçük bir yastık ile desteklemelisiniz.
- Uzun süren yolculuklarda, oturarak çalışma durumunda ara sıra gezinmelisiniz (saatte bir kısa yürüyüşler yapılması gibi).
- Düzenli egzersizler yapmalı, sigara kullanımından kaçınmalı, topuklu ayakkabı giyilmemeli ve imkan varsa yüzme sporu yapılmalıdır.
Bazen bilinçsiz yapılan ağır sporlarda bel fıtığına neden olabileceğinden bilinçsiz spor yapmaktan kaçınmak gerekir. Ayrıca böyle bir sorun için uzman bir doktora gidilmeli, bele yanlış uygulamalar yapılmamalıdır. Örneğin, belin çizdirilmesi, belin yaktırılması ve bel çektirme gibi yanlışlar ciddi sorunlara yol açabilir.
Hamilelerde bel fıtığı tedavisi yapılır mı?
Hamilelerde teşhis konulması için röntgen filmi, bilgisayarlı tomografi çekilmez. Fakat mutlaka gerekirse manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yöntemi kullanılır. Diğer hastalarda olduğu gibi, hamilelerde de cerrahi tedavi son çare olarak uygulanır.
Hamilelerde fizik tedavi olarak bele sıcak kompres uygulaması, hafif masajlar, karın adalelerine yönelik bir takım egzersizler ve istirahat verilir. Bütün bu tedavi seçeneklerine rağmen, çok gerekirse duruma göre tüm tedbirler alınarak cerrahi tedavi uygulanabilir.
Bel fıtığı (disk hernisi) ameliyatından sonra
Hastaneden taburcu olduktan sonra,
- Eve oturarak gidilebilir.
- Oturarak yemek yemek, ev içinde kısa yürüyüşler yapmak, ayağa kalkarken doktorun gösterdiği şekilde kalkmak gibi önemli önerilere uymak gerekir.
- Verilen ilaçların dışında herhangi bir ilaç kullanılmaz.
- Doktorunuz hemen egzersiz önerebilir.
- Ameliyatın ilk haftasında kontrole gidilir.
- Normal şekilde tuvalete gidilir.
- Ayakkabı oturarak giyilmelidir.
- Yüksekten bir şey alınacağı zaman dengeli seviyede bir tabure veya merdiven üstüne çıkıp alınmalıdır.
- 10’uncu günden sonra dışarı çıkıp yürüyüşe başlanabilir (önce kısa, sonra uzun mesafede).
- 10′ uncu günden sonra egzersiz sayısını arttırılır.
- Fazla kilo alınmaması önemlidir, bu nedenle düzenli kilo kontrolü yapılmalıdır.
Bütün bu sayılanlar bel fıtığı ameliyatından sonra yapılması gerekenler ve yapılmasında sakınca olmayan yaşam şeklidir. Ayrıca ameliyattan 1 ay sonra doktorun tavsiyesine göre çalışma hayatına geri dönülebilir.
Fıtık hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Boyun fıtığı nedenleri ve tedavisi
- Mide fıtığı nedir
- Erkeklerde kasık fıtığı nedenleri ve tedavisi
- Kadınlarda kasık fıtığı nedenleri ve tedavisi
4 Yorum