Bebeklerde ateşlenme nedenleri ve tedavisi
Bebeklerde ateşin en sık nedeni enfeksiyon hastalıklarıdır. Üst solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, menenjit enfeksiyonları gibi enfeksiyonlar çocuklarda ateşlenmeye neden olabilir.
Bunun dışında günümüzde çocuklarda da kanser türleri oldukça sık görülmektedir. Örneğin, nöroblastom, lenfoma, lösemi başlangıcı gibi kanser türleri de bebeklerde ve çocuklarda ateş yüksekliğine sebep olabilir. Bazen çocuklarda ve bebeklerde yeterince beslenememe ve sıvı kaybı da ateş yükselmesi yapabilir.
Bebeklerde ateşlenme yapan diğer hastalıklar arasında zatürre, orta kulak iltihabı, gribal hastalıklar, boğaz enfeksiyonları, Akdeniz ateşi hastalığı gibi ataklar ile seyreden bazı romatizmal hastalıklar, idrar yolu enfeksiyonları, diş çıkarma, bağırsak enfeksiyonları, su çiçeği, kızamık, kabakulak gibi birçok enfeksiyon hastalığı ve diğer romatizma hastalıkları bebeklerde ve çocuklarda yüksek ateşe neden olabilir.
Bebeklerde ateşlenme türleri ve sınıflandırma
Bebeklerde ateşlenmenin ciddiyeti sadece yüksek derece ile değil daha çok bebeğin yaşı ile ilişkilendirilmelidir. Ateş yükselmesi ilk üç ay veya ilk altı aylık bebeklerde daha çok ciddiye alınmalıdır. Özellikle bebek 1 aylık civarı ise ateş yüksekliği daha fazla önem taşır.
Bebeklerde ateş yükselmesinin diğer ciddiye alınacak durumu da ateşin derecesidir. Fakat ateşin derecesi yüksek olduğunda aileler genellikle havale geçiriyor diye panik yaparlar. Havale geçirirken ateşin derecesinin belli bir rakamı yoktur. Çünkü 37 derece ateşte de bebek havale geçirebilir.
Bebeklerde ve çocuklarda ateşin derecesi sınıflandırılabilir. Örneğin, 37-38 derecede ki ateşler hafif ateş, 38-39 derece arası yüksek ateş, 39-40 derece arası çok yüksek ateş olarak sınıflandırılır. Bebeklerde ve çocuklarda ateşlenmenin derecesi ne kadar yüksek ve düşürülmesi ne kadar inatçı ise bu ateşin önemi o kadar büyüktür.
Örneğin 2-3 yaşında ve genel durumu iyi olan, nezle olan, burnu akan, ateşi 38 olan bir çocuğun ilaçlar ile ateşi 6 saatten daha sık çıkmıyor ve 3 günden uzun sürmüyor ise, çocuğun ateşi 38 derecenin üzerine geçmiyor veya bebek diş çıkarıyor ise bu tür ateşlenmelerin çocuklarda çok fazla ciddiye alınması gerekmez.
Ateşi yükselen bebek doktora götürülmeli mi?
Bebeklerde ateşin sebebi ne olursa olsun çocuk bir yaşın altında ise, ateş 38 derecenin üzerinde seyrediyor ise, bebeğin ateşi ıslak uygulamalar veya basit bir ateş düşürücü ile geçmiyor ise, ateş 48-72 saatten daha fazla uzun sürmüş ise, çocukta başka bir hastalık belirtileri de var ise mutlaka doktora baş vurulmalıdır.
Ateşi 38-39 derece üzerinde seyreden bir çocukta sadece muayeneler ile hastalığın ne olduğu anlaşılmayabilir. Bu nedenle bazen tam kan sayımı, idrar tahlilleri de yapılır.
Bebeklerde ateş nasıl ölçülür?
Bebeğin ateşi nasıl ölçülür
Bebeklerin ateşini ölçmek için günümüzde birçok yöntem vardır. Son yıllarda bebeklerde ateş ölçümü genellikle kulaktan ateş ölçerler ile ölçülmektedir. Kulaktan ateş ölçerler teknik olarak doğru bir ölçüm yöntemi olmasına karşın, pratikte kullanımı bebeklerde zahmetli bir yöntemdir.
Bebeklerde kulaktan ateş ölçerleri kullanmak oldukça zordur. Çünkü ateş ölçerin ucundaki sensör kulak zarını 90 derece dik bir şekilde görmelidir. Bebeklerin kulakları daha dar ve tüyler ve kirler de olduğu için bu 90 derecelik açının sağlanması imkansız sayılabilir.
Bu nedenle bebeklerde kulaktan ateş ölçerler normal ile alakasız sonuçlar gösterebilir. Bu durum göz önünde bulundurulur ise, bebeklerin ateşlerinin ölçülmesinde kulaktan ateş ölçerler çok fazla önerilmemektedir.
Bebeklerin ateşlerini ölçmek için tercih edilen yöntem koltuk altı ve makattan ateşin ölçülmesidir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken bir başka nokta makattan ölçümün 1 derece fazla çıkmasıdır. Yani koltuk altından ateş ölçüldüğünde 37 ‘ye geçtiğinde ateş başlamış olarak kabul edilir iken, makattan ölçüldüğünde 37.8 – 38 üzerine çıktığında çocukta ateş başlamış sayılır.
Bebeklerde ateş nasıl düşürülür?
Bebeklerde ve çocuklarda ateş yüksekliği olduğunda genellikle aileler bir miktar panik yaparlar. Bebeklerde ateş yüksekliği için herhangi bir ilaç verilmesi çok fazla önerilmez. Fakat bebeğin ateşlendiği söz konusu olduğunda genellikle ateş düşürücü ilaçlar kullanılır.
Mümkün olduğunca çocuğun ateşini ateş düşürücü ilaç vermeden düşürmeye çalışmak gerekir. Örneğin, bebeği ılık (35-37 derece arası) duş aldırmak, duş aldırma imkanı yok ise bebeğin kasıklarına, koltuk altına, alnına, boynuna ıslak havlu koyarak veya çocuğun tüm vücudunu ıslak havlunun içine sararak çocuğun bu şekilde ateşi düşürülmeye çalışılır.
Ayrıca ateşi yükselen bebeklerin sıvı tüketimine de dikkat etmek gerekir. Ortamın sıcaklığının 20-22 derece arasında olması önemlidir. Bebeğin ateşi 39 derecenin üzerine çıkar ise çocuk doktora götürülmelidir. Çocuğa kalın kıyafetler giydirmemek gereklidir.Çocuğun soğuk su ile değil ılık su ile duş aldırılması yeterlidir. Çocuğa alkol ve sirkeli sular ile kompres yapılmamalıdır.
Bütün bunlara rağmen çocuğun ateşi düşmüyor ise çocuğa parasetamol veya ibuprofen içeren ateş düşürücü şuruplar verilebileceği gibi, hiç bir ilaç tamamen zararsız değildir. Örneğin bazı ateş düşürücü ilaçların sık kullanımı çocuklarda % 60 oranında astım hastalığına neden olabileceği hakkında bilgiler bulunmaktadır.
Bebeklerde yüksek ateşin zararları
Yüksek ateşin bebeklerde kalıcı hasar bırakması en çok korkulan durumdur. Çocuklarda yüksek ateşten ziyade çocuğun havale geçirmesi bebekte hasar bırakabilir. Normal ateşlenme ile birlikte geçirilen havalelerde çocuğun beyninde bir hasar bırakma oranı binde bir civarıdır.
Fakat çocuğun ateşi bir menenjit enfeksiyonuna bağlı ise (beyni ilgilendiren bir enfeksiyona bağlı ateşlenmelerde) çocukta ateşlenmeden dolayı değil, geçirdiği menenjitten dolayı beyin hasarı oluşabilir. Ateşlenme, vücudun enfeksiyonlara karşı gösterdiği reaksiyondur.
Ateşli havale çocuklarda % 3 veya 5 oranında görülen bir durumdur. Çocuklarda ateşli havale genellikle 6’ıncı aydan sonra ve 5 yaşından küçük çocuklarda görülür. Bu yaş grubunun dışında (6 aylıktan küçük, 5 yaşından büyük çocuklarda) görülen ateşli havale (basit ateşli havale) olarak değerlendirilir.
Bebek hastalıkları ile ilgili benzer sağlık konuları
- Çocuklarda beyin felci neden olur
- Çocuklarda epilepsi hastalığı
- Menenjit belirtileri
- Çocuklarda astım hastalığı neden olur
- Çocuklarda beyin iltihabı nedenleri
